Stres – jak go rozpoznawać i jak sobie z nim radzić?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-03-02
Nie sposób uniknąć stresu, jest on częścią naszego życia. Każdy z nas walczy z nim własnymi metodami, które bywają mniej lub bardziej skuteczne. Nie jest natomiast tajemnicą, że gdy trwa on zbyt długo, prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych. Jakie czynniki go wywołują i jak go minimalizować? Odpowiadamy.
Stres to reakcja organizmu na sytuację zagrożenia, utrudnienia lub braku możliwości realizacji ważnych celów. Myśląc o stresie, przychodzą nam do głowy sytuacje trudne, zawiłe, przykre, takie jak problemy finansowe, utrata bliskiej osoby, rozwód itp. Nie zawsze stres jest postrzegany jako zjawisko negatywne. Towarzyszy on również pozytywnym wydarzeniom i objawia się ekscytacją, motywuje do wysiłku i dążenia do osiągnięć życiowych. Dobrymi przykładami są tu znalezienie nowej pracy, przeprowadzka czy ślub. Ale nawet „dobry” stres, trwający zbyt długo i intensywnie, może wpływać destrukcyjnie na nasz organizm.
Źródło stresu
Reakcję stresową uruchamiają nasze wyobrażenia, lęki i obawy, że stanie się coś złego, że z czymś sobie nie poradzimy. Reakcja ta może pojawić się w wyniku trudnych emocji, np. gdy:
- przeżywamy trudne lub nowe doświadczenie,
- rywalizujemy,
- organizujemy duże wydarzenie lub wygłaszamy przemówienie,
- złościmy się na kogoś lub na coś,
- jesteśmy ofiarą przemocy lub mobbingu,
- boimy się kogoś lub czegoś,
- czujemy nadmiar obowiązków lub nadmierną odpowiedzialność,
- odczuwamy brak znaczących zadań lub wyzwań.
Objawy stresu
Pewne czynności organizmu, niezależnie od naszej woli, są kontrolowane przez układ nerwowy, a ten z kolei może nas pobudzać (chęć do walki albo ucieczki) lub hamować (brak reakcji, zobojętnienie). Aby móc walczyć ze stresem, musimy obserwować nasz organizm i nasze zachowania. Stres może przyjmować różne formy.
Fizyczne objawy stresu to najczęściej:
- napięcie mięśniowe,
- chroniczne wyczerpanie i zmęczenie,
- dolegliwości bólowe (głównie głowa, plecy i brzuch),
- otyłość i często cukrzyca,
- choroby układu pokarmowego i układu krążenia, częste infekcje.
Do emocjonalnych objawów stresu zliczamy:
- rozdrażnienie, zły humor, niestabilność emocjonalna,
- obojętność na to, co dzieje się wokół, przygnębienie, depresja,
- trudności z koncentracją i pamięcią,
- trudności z podejmowaniem decyzji,
- niska samoocena, niepokój i lęk, ataki paniki,
- poczucie samotności i izolacji.
Behawioralne objawy stresu to:
- kłopoty z zasypianiem, budzenie się wcześnie rano, bezsenność, zbyt długi sen,
- nieumiejętność relaksu i odprężenia,
- unikanie kontaktów towarzyskich, izolowanie się,
- rezygnowanie z odpoczynku, spędzania wolnego czasu, rozrywki i kontaktu z rodziną i przyjaciółmi z powodu braku czasu,
- kompulsywne jedzenie, nadużywanie tłuszczu i cukru,
- skłonność do impulsywnych, nieprzemyślanych działań,
- częste zmiany pracy,
- nadużywanie alkoholu, narkotyków lub tabletek nasennych,
- zachowania nerwowe (np. obgryzanie paznokci), tiki nerwowe.
Pierwsze kroki
Przy wystąpieniu reakcji stresowej, kluczowe jest jej rozpoznanie. Zamiast unosić się na fali nagłych emocji, warto policzyć do dziesięciu i zastosować kilka prostych sposobów na jej zredukowanie, czyli:
- uspokojenie i spowolnienie oddechu,
- proste ćwiczenia pomagające uwolnić napięcie (zaciskaj pięści obu dłoni, a następnie je otwieraj),
- postawa antystresowa (przeciągnij się, ziewnij, potrząśnij ciałem, podskocz, stań z wyprostowanymi plecami, ramionami do tyłu, głową zadartą ku górze, na lekko rozstawionych nogach, z symetryczną postawą ciała, poruszaj twarzą),
- zmiana miejsca, pomieszczenia, spacer,
- relaksująca muzyka,
- inne zajęcie, które przekieruje uwagę w inną stronę,
- myślenie o czymś miłym, przyjemnym.
Zarządzanie stresem
Aby skutecznie opanować oraz zminimalizować występowanie reakcji stresowych w przyszłości, warto zastosować takie rozwiązania, jak:
- analiza działania i objawów stresu (studiowanie reakcji organizmu),
- techniki medytacyjne i oddechowe,
- ćwiczenia relaksujące, rozciągające (np. joga, pilates),
- aktywność fizyczna (najlepsze są ćwiczenia aerobowe, które poprawiają wydolność organizmu oraz wzmacniają układ krążenia, np. spacer, chodzenie po górach, jazda na rowerze, pływanie, fitness, jazda na rolkach, jogging),
- odpowiednia ilość i jakość snu,
- mówienie „nie” (dzięki temu unikniemy wzięcia na siebie zbyt wielu obowiązków, którym nie będziemy w stanie sprostać),
- lista stresujących sytuacji (dzięki temu zyskamy szansę na przygotowanie się do nich lub ich unikanie),
- równowaga między działaniem i odpoczywaniem (nie bierzmy na siebie zbyt wielu obowiązków, nauczmy się wyłączać komputer i odkładać telefon),
- zarządzanie czasem (nie da się zrobić wszystkiego, nauczmy się wybierać między rzeczami bardziej i mniej ważnymi),
- pozytywne nastawienie (skupienie uwagi na pozytywnych rzeczach przełoży się na odpowiednie samopoczucie),
- dbanie o dobre relacje z rodziną, przyjaciółmi, znajomymi,
- unikanie toksycznych relacji,
- traktowanie nowych doświadczeń jak naukę (patrzmy na wyzwania przez pryzmat tego, czego dzięki nim się uczymy; konfrontujmy się z problemami, zamiast od nich uciekać).
- odpowiednia dieta (jedzmy regularnie, różnorodnie, zdrowo).
Justyna Bilicz (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/jak-radzic-sobie-ze-stresem
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Stres i wypalenie zawodowe – cichy wróg współczesnego pracownika Współczesny rynek pracy niesie za sobą wiele wyzwań. Ciągła presja na efektywność, wysokie tempo życia, rywalizacja, brak stabilności zatrudnienia oraz stale rosnące oczekiwania pracodawców prowadzą do wzmożonego stresu, który – jeśli nie jest właściwie zarządzany – może przerodzić się w wypalenie zawodowe. Ten problem dotyczy coraz większej liczby osób i coraz częściej nie tylko przedstawicieli zawodów wysokiego ryzyka psychicznego, jak lekarze, nauczyciele czy pracownicy socjalni, ale również menedżerów, a nawet freelancerów.
Praca a zdrowie psychiczne Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia, zdrowie psychiczne to „dobrostan, w którym jednostka uświadamia sobie własne możliwości, potrafi radzić sobie z normalnymi stresami życiowymi, może produktywnie pracować i jest w stanie wnieść wkład do swojej społeczności”. Na zdrowie psychiczne wpływa wszystko to, co wywołuje w nas emocje – życie prywatne, relacje z ludźmi, sytuacja ekonomiczna na świecie i wiele więcej. Wśród tych elementów, szczególnie ważna jest praca.
Rynek pracy a zdrowie psychiczne. Wyzwania i rozwiązania Praca jest jedynym z kluczowych elementów życia człowieka, wpływającym na jego poczucie wartości, stabilność finansową oraz relacje społeczne. Jednak gdy warunki pracy są niekorzystne, mogą stać się źródłem poważnych problemów psychicznych. Długotrwały stres, nadmierne obciążenie obowiązkami, brak wsparcia ze strony przełożonych oraz niepewność zatrudnienia, to jedne z czynników, które mogą prowadzić do zaburzeń, takich jak depresja, lęki czy wypalenie zawodowe.
Blisko połowa pracowników gotowa zmienić firmę z powodu szefa Atrakcyjne wynagrodzenie nie jest w stanie zatrzymać w firmie pracownika, któremu przeszkadza postawa przełożonego i niełatwe z nim relacje. Mimo że w trudnych ekonomicznie czasach to finanse są głównym motywatorem, ogromny wpływ na zaangażowanie zatrudnionych mają także liderzy. Tymczasem firmy, zatrudniając niewłaściwych, tracą miliony i przegrywają z konkurencją w walce o talenty.
10 kroków w prewencji stresu, czyli co może zrobić pracodawca [INFOGRAFIKA] Pracodawco! Sprawdź, jakie działania możesz wdrożyć, aby Twoi pracownicy nie byli zestresowani.
Jak złagodzić skutki stresu w pracy? Mówi się, że stres jest plagą XXI wieku. Dlatego tak ważne jest, by umieć sobie z nim radzić, a jeszcze lepiej, zapobiegać sytuacjom nadmiernie stresującym. Co może zrobić pracodawca, by złagodzić skutki stresu w miejscu pracy? Jest wiele sposobów. Oto kilka z nich.
Stres w pracy – standardy pracodawców Warunki pracy oraz zasady, którymi powinni kierować się pracodawcy i pracownicy określa prawo pracy. Jednak oprócz przepisów, pracodawcy mogą stosować dodatkowe standardy, poprawiające komfort pracy i zmniejszające poziom stresu wśród zatrudnionych. Przedstawiamy 24 zasady, którymi warto się kierować, prowadząc firmę.
44 dobre rady na walkę ze stresem Stres zawodowy, chociaż może mieć pozytywną, mobilizującą stronę, jest najczęściej powodem wielu chorób. Aby im zapobiec, warto stosować się do zasad i porad, które pomagają utrzymać komfort psychiczny w pracy. W myśl starego powiedzenia - „Dobre rady zawsze w cenie”, dzielimy się - za darmo - 44. dobrymi radami dla pracowników. Zachęcamy do zapoznania się z nimi i stosowania ich w pracy każdego dnia.
