Stres – jak go rozpoznawać i jak sobie z nim radzić?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-03-02
Nie sposób uniknąć stresu, jest on częścią naszego życia. Każdy z nas walczy z nim własnymi metodami, które bywają mniej lub bardziej skuteczne. Nie jest natomiast tajemnicą, że gdy trwa on zbyt długo, prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych. Jakie czynniki go wywołują i jak go minimalizować? Odpowiadamy.
Stres to reakcja organizmu na sytuację zagrożenia, utrudnienia lub braku możliwości realizacji ważnych celów. Myśląc o stresie, przychodzą nam do głowy sytuacje trudne, zawiłe, przykre, takie jak problemy finansowe, utrata bliskiej osoby, rozwód itp. Nie zawsze stres jest postrzegany jako zjawisko negatywne. Towarzyszy on również pozytywnym wydarzeniom i objawia się ekscytacją, motywuje do wysiłku i dążenia do osiągnięć życiowych. Dobrymi przykładami są tu znalezienie nowej pracy, przeprowadzka czy ślub. Ale nawet „dobry” stres, trwający zbyt długo i intensywnie, może wpływać destrukcyjnie na nasz organizm.
Źródło stresu
Reakcję stresową uruchamiają nasze wyobrażenia, lęki i obawy, że stanie się coś złego, że z czymś sobie nie poradzimy. Reakcja ta może pojawić się w wyniku trudnych emocji, np. gdy:
- przeżywamy trudne lub nowe doświadczenie,
- rywalizujemy,
- organizujemy duże wydarzenie lub wygłaszamy przemówienie,
- złościmy się na kogoś lub na coś,
- jesteśmy ofiarą przemocy lub mobbingu,
- boimy się kogoś lub czegoś,
- czujemy nadmiar obowiązków lub nadmierną odpowiedzialność,
- odczuwamy brak znaczących zadań lub wyzwań.
Objawy stresu
Pewne czynności organizmu, niezależnie od naszej woli, są kontrolowane przez układ nerwowy, a ten z kolei może nas pobudzać (chęć do walki albo ucieczki) lub hamować (brak reakcji, zobojętnienie). Aby móc walczyć ze stresem, musimy obserwować nasz organizm i nasze zachowania. Stres może przyjmować różne formy.
Fizyczne objawy stresu to najczęściej:
- napięcie mięśniowe,
- chroniczne wyczerpanie i zmęczenie,
- dolegliwości bólowe (głównie głowa, plecy i brzuch),
- otyłość i często cukrzyca,
- choroby układu pokarmowego i układu krążenia, częste infekcje.
Do emocjonalnych objawów stresu zliczamy:
- rozdrażnienie, zły humor, niestabilność emocjonalna,
- obojętność na to, co dzieje się wokół, przygnębienie, depresja,
- trudności z koncentracją i pamięcią,
- trudności z podejmowaniem decyzji,
- niska samoocena, niepokój i lęk, ataki paniki,
- poczucie samotności i izolacji.
Behawioralne objawy stresu to:
- kłopoty z zasypianiem, budzenie się wcześnie rano, bezsenność, zbyt długi sen,
- nieumiejętność relaksu i odprężenia,
- unikanie kontaktów towarzyskich, izolowanie się,
- rezygnowanie z odpoczynku, spędzania wolnego czasu, rozrywki i kontaktu z rodziną i przyjaciółmi z powodu braku czasu,
- kompulsywne jedzenie, nadużywanie tłuszczu i cukru,
- skłonność do impulsywnych, nieprzemyślanych działań,
- częste zmiany pracy,
- nadużywanie alkoholu, narkotyków lub tabletek nasennych,
- zachowania nerwowe (np. obgryzanie paznokci), tiki nerwowe.
Pierwsze kroki
Przy wystąpieniu reakcji stresowej, kluczowe jest jej rozpoznanie. Zamiast unosić się na fali nagłych emocji, warto policzyć do dziesięciu i zastosować kilka prostych sposobów na jej zredukowanie, czyli:
- uspokojenie i spowolnienie oddechu,
- proste ćwiczenia pomagające uwolnić napięcie (zaciskaj pięści obu dłoni, a następnie je otwieraj),
- postawa antystresowa (przeciągnij się, ziewnij, potrząśnij ciałem, podskocz, stań z wyprostowanymi plecami, ramionami do tyłu, głową zadartą ku górze, na lekko rozstawionych nogach, z symetryczną postawą ciała, poruszaj twarzą),
- zmiana miejsca, pomieszczenia, spacer,
- relaksująca muzyka,
- inne zajęcie, które przekieruje uwagę w inną stronę,
- myślenie o czymś miłym, przyjemnym.
Zarządzanie stresem
Aby skutecznie opanować oraz zminimalizować występowanie reakcji stresowych w przyszłości, warto zastosować takie rozwiązania, jak:
- analiza działania i objawów stresu (studiowanie reakcji organizmu),
- techniki medytacyjne i oddechowe,
- ćwiczenia relaksujące, rozciągające (np. joga, pilates),
- aktywność fizyczna (najlepsze są ćwiczenia aerobowe, które poprawiają wydolność organizmu oraz wzmacniają układ krążenia, np. spacer, chodzenie po górach, jazda na rowerze, pływanie, fitness, jazda na rolkach, jogging),
- odpowiednia ilość i jakość snu,
- mówienie „nie” (dzięki temu unikniemy wzięcia na siebie zbyt wielu obowiązków, którym nie będziemy w stanie sprostać),
- lista stresujących sytuacji (dzięki temu zyskamy szansę na przygotowanie się do nich lub ich unikanie),
- równowaga między działaniem i odpoczywaniem (nie bierzmy na siebie zbyt wielu obowiązków, nauczmy się wyłączać komputer i odkładać telefon),
- zarządzanie czasem (nie da się zrobić wszystkiego, nauczmy się wybierać między rzeczami bardziej i mniej ważnymi),
- pozytywne nastawienie (skupienie uwagi na pozytywnych rzeczach przełoży się na odpowiednie samopoczucie),
- dbanie o dobre relacje z rodziną, przyjaciółmi, znajomymi,
- unikanie toksycznych relacji,
- traktowanie nowych doświadczeń jak naukę (patrzmy na wyzwania przez pryzmat tego, czego dzięki nim się uczymy; konfrontujmy się z problemami, zamiast od nich uciekać).
- odpowiednia dieta (jedzmy regularnie, różnorodnie, zdrowo).
Justyna Bilicz (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/jak-radzic-sobie-ze-stresem
Zobacz podobne artykuły:
Pracujesz przy komputerze? Zadbaj o swoje zdrowie! [INFOGRAFIKA] Wielogodzinna praca przed komputerem może negatywnie odbijać się na naszym zdrowiu fizycznym. Ból ramion, nadgarstków, ud i pleców są częstymi dolegliwościami pracowników biurowych. Dlatego tak ważne są przerwy od pracy. Podpowiadamy, w jaki sposób można je efektywnie wykorzystać, wykonując kilka prostych ćwiczeń korzystnych dla naszego ciała.
„Sabbatical”, czyli urlop regeneracyjny Prawo pracy każdemu pracownikowi gwarantuje 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego, w zależności od stażu pracy. Dodatkowo pracownik ma również możliwość wnioskowania o urlop bezpłatny, którego limity czasowe nie są określone przepisami. Okres jego trwania jest uzależniony od wniosku pracownika i zgody pracodawcy. Ciekawym rodzajem urlopu jest urlop sabatyczny. O czym mowa?
O odkładaniu na potem, czyli co masz zrobić dzisiaj, zrób dzisiaj… Znasz ten głos w swojej głowie mówiący „zrobię to później”? Masz do zrealizowania jakieś zadanie, ale nagle ogarnia Cię chęć posprzątania na biurku. Przekładasz papiery, układasz długopisy. Potem idziesz zrobić kawę z nadzieją, że za chwilę zrobisz to, co miałeś zrobić, ale myślisz, że w sumie nie jest to aż tak pilne i możesz to zrobić potem. Brzmi znajomo? Oczywiście, że tak! Odkładanie na potem definiuje się pojęciem prokrastynacji. Podpowiadamy, jak sobie radzić w pracy z tym zjawiskiem.
Stres w pracy – jak sobie z nim radzić? Pewnie każdy z nas miał okazję się przekonać, że stres w pracy odbija się na naszym życiu prywatnym. Podpowiemy, jak nie przenosić stresu zawodowego na domowy grunt oraz jak sobie z nim radzić.
