Osoba współpracująca z osobą prowadzącą działalność gospodarczą
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2021-08-06
Przedsiębiorca, prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, ma możliwość korzystania z pomocy bliskiej osoby w prowadzeniu firmy. Podpowiadamy, kim jest osoba współpracująca oraz jakie ma uprawnienia.
Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o systemie zabezpieczeń społecznych osobą współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, zleceniobiorcami oraz z osobami fizycznymi, wskazanymi w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia. Nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego. Osobą współpracującą nie może być również brat ani siostra.
Składki ZUS
Bez względu na to, czy członek rodziny współpracuje w działalności na podstawie umowy o pracę, czy też pomaga nieodpłatnie, dla celów ZUS uważany jest za osobę współpracującą.
Współpraca przy działalności gospodarczej wiąże się z obowiązkiem objęcia osoby współpracującej ubezpieczeniem ZUS. Jednak zasady opłacania składek osób współpracujących nie zawsze są takie same, jak w przypadku innych pracowników. Przy zatrudnieniu osoby współpracującej:
- na umowę o pracę – składki ZUS odprowadza się w takim samym wymiarze jak za przedsiębiorcę;
- na umowę zlecenia – składki ZUS należy odprowadzać jak przy umowach zlecenia z innymi zleceniobiorcami. W tym przypadku składki zależą głównie od wysokości wynagrodzenia;
- na umowę o dzieło – co do zasady od takiej umowy opłaca się składki ZUS w wymiarze jak za przedsiębiorcę;
- nieodpłatnie – składki ZUS opłaca się w wymiarze jak za przedsiębiorcę.
Osoby współpracujące nie mogą korzystać z preferencyjnych stawek ZUS. Oznacza to, że przedsiębiorca rozpoczynający działalność, opłacający mały ZUS, któremu pomaga małżonek, jest zobowiązany odprowadzać za niego składki w pełnej wysokości.
Nieodpłatna współpraca
W sytuacji, kiedy pomoc w prowadzeniu firmy przez członka rodziny jest nieodpłatna, mamy do czynienia z, tzw. umową dorozumianą, co oznacza, że została sporządzona ustnie i członkowie rodziny zgodzili się świadczyć nieodpłatną pomoc w firmie.
Składki ZUS w takim przypadku powinny być odprowadzane w takim wymiarze jaki obowiązuje osobę prowadzącą działalność gospodarczą. W sytuacji, gdyby małżonek był dodatkowo zatrudniony, gdzie jego wynagrodzenie byłoby wyższe lub równe minimalnemu, to w związku z współpracą w działalności współmałżonka powinien podlegać jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Wynagrodzenie osoby współpracującej
Wynagrodzenie osoby współpracującej może stanowić koszt podatkowy prowadzonej działalności.
Wypłacając osobie współpracującej wynagrodzenie przedsiębiorca ma obowiązek odprowadzić z tego tytułu podatek dochodowy tak jak od wynagrodzeń innych pracowników.
Jak rozumieć współpracę?
Żaden z przepisów prawa nie definiuje, na czym właściwie miałaby polegać współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Należy zatem w tym przypadku posiłkować się interpretacjami sądów. Określają one m.in., że współpraca powinna mieć znaczenie ekonomiczne istotne dla działalności gospodarczej, czynności pomocy muszą charakteryzować się systematycznością, stabilnością i zorganizowaniem oraz muszą odbywać się z dużą częstotliwością i zajmować znaczny czas.
Warto również wymienić działania, które nie mogą być uznane za współpracę. Należą do nich:
- wykonywanie zwykłych obowiązków członków rodziny wynikających z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
- zastępstwo w sytuacjach awaryjnych,
- wydarzenia o charakterze incydentalnym, okazjonalnym,
- samo posiadanie pełnomocnictwa (również notarialnego),
- działania o charakterze wtórnym, które nie są w bezpośrednim związku z przedmiotem działalności (np. samo wystawianie faktur jest realizacją obowiązku podatkowego).
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
Zobacz podobne artykuły:

Czy za studenta płaci się ZUS? Wakacje to dobry czas na szukanie pracy przez studentów. Studenci do ukończenia 26. roku życia są chętnie zatrudniani na podstawie umowy zlecenia. Wiąże się to ze sporymi oszczędnościami dla zleceniodawcy. Jakimi? Odpowiadamy.

Kiedy jest możliwa rezygnacja z urlopu macierzyńskiego? Urlop macierzyński przeważnie wykorzystuje matka dziecka. Nie oznacza to jednak, że ojciec nie ma do niego prawa. Sprawdź, jakie warunki muszą być spełnione, aby matka dziecka mogła zrezygnować ze swojej części urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca dziecka.

Wypadek przy pracy a umowa zlecenia Jesteś zleceniobiorcą i uległeś wypadkowi przy pracy? Sprawdź, czy otrzymasz zasiłek chorobowy za czas niezdolności do pracy oraz odszkodowanie z ZUS.

Urlop macierzyński nie zawsze chroni przez zwolnieniem Stanowisko pracy kobiety w ciąży lub przebywającej na urlopie macierzyńskim podlega szczególnej ochronie. Co do zasady pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w takim przypadku. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Podpowiadamy, w jakich przypadkach ochrona przed zwolnieniem w okresie urlopu macierzyńskiego nie obowiązuje.

Zasiłek macierzyński 2023 – co powinieneś wiedzieć? Zmiany długości urlopów związanych z rodzicielstwem wprowadzone do Kodeksu pracy w kwietniu 2023 r. niosą za sobą również zmianę przepisów dotyczących zasiłku macierzyńskiego. Sprawdź, co się zmieniło w tym zakresie.

Zmiana wymiaru zasiłku macierzyńskiego 2023 Wraz z wejściem w życie nowelizacji Kodeksu pracy, od 26 kwietnia 2023 r. zmienił się nie tylko wymiar urlopów związanych z rodzicielstwem, ale zmianie uległy również przepisy dotyczące zasiłku macierzyńskiego. Sprawdź, ile wynosi aktualny wymiar urlopu.

Podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu i chorobowemu – jaka jest różnica? Ubezpieczenie zdrowotne i ubezpieczenie chorobowe często są mylone lub używane zamiennie. To jednak zupełnie różne rodzaje ubezpieczeń. Podpowiadamy, jakie są różnice.

Masz zaległości w opłacaniu składek do ZUS? Sprawdź, jak możesz sobie pomóc Układ ratalny z ZUS to jeden ze sposobów na wyjście z zadłużenia z powodu nieopłacania składek. Podpowiadamy, jak zawrzeć z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych układ ratalny w spłacaniu należności.