Komu przysługuje odprawa pieniężna po zwolnieniu z pracy?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-12-09
O odprawie pieniężnej nie przeczytamy w Kodeksie pracy. Zasady jej przyznawania opisuje ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Komu, na mocy tego dokumentu, przysługuje odprawa pieniężna, tzw. odprawa ekonomiczna?
Z punktu widzenia odprawy pieniężnej, kluczowe przepisy ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników zawarte są w artykułach: 1, 8 i 10.
W artykule 8 ust 1 ww. ustawy czytamy:
„Pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:
1) jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
2) dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
3) trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.”
Czytaj także: Brak wynagrodzenia a rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia
Ponadto, w artykule 8 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników czytamy m.in., że:
- przy ustalaniu okresu zatrudnienia stosuje się przepis zawarty w Kodeksie pracy w art. 36 § 11, czyli:
do okresu zatrudnienia u danego pracodawcy wlicza się pracownikowi również okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 231 (w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę), a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.
- Odprawę pieniężną ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
- Wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.
Grupowe zwolnienie, a odprawa
W artykule 8 ww. ustawy czytamy o grupowym zwolnieniu. Co to oznacza? Odpowiedź znajduje się w art. 1 ww. ustawy. Stanowi on:
„1. Przepisy ustawy stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:
1) 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
2) 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
3) 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników
– zwanego dalej „grupowym zwolnieniem”.
2. Liczby odnoszące się do pracowników, o których mowa w ust. 1, obejmują pracowników, z którymi w ramach grupowego zwolnienia następuje rozwiązanie stosunków pracy z inicjatywy pracodawcy na mocy porozumienia stron, jeżeli dotyczy to co najmniej 5 pracowników.”
Czy można dostać odprawę w ramach zwolnienia indywidualnego?
Chociaż odprawa pieniężna kojarzy się najczęściej z rozwiązaniem umowy w ramach „zwolnień grupowych” (o czym wyżej), pracownik może mieć do niej prawo również w ramach zwolnienia indywidualnego (art. 10 ww. ustawy).
Czytaj także: Strajk, czyli środek ostateczny
W wyjaśnieniach Państwowej Inspekcji Pracy czytamy, że :
„Uzyskanie prawa do odprawy jest uwarunkowane łącznym spełnieniem trzech przesłanek tj.:
- po pierwsze, pracodawca musi zatrudniać powyżej 20 pracowników w momencie składania pracownikowi oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy lub podpisywania zgodnego oświadczenia w sprawie rozwiązania umowy,
- po drugie, musi dojść do rozwiązania umowy o pracę w trybie porozumienia stron lub w trybie wypowiedzenia umowy przez pracodawcę,
- po trzecie, wyłączną przyczyną rozwiązania umowy musi być przyczyna niedotycząca pracownika (m.in. przyczyna ekonomiczno-finansowa lub organizacyjno-strukturalna, taka jak likwidacja stanowiska pracy, restrukturyzacja zakładu pracy, upadłość lub likwidacja pracodawcy). Wobec tego, prawa do odprawy nie uzyska pracownik, po którego stronie stoi przyczyna rozwiązania umowy o pracę (np. nieefektywność w pracy, niewykonanie polecenia pracodawcy lub utrata uprawnień do wykonywania pracy).”
Szczegółowych informacji w zakresie odprawy pieniężnej udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Państwowa Inspekcja Pracy.
Zobacz podobne artykuły:

Odprawa pieniężna a urlop wychowawczy Odprawa pieniężna, tzw. odprawa ekonomiczna, kojarzona jest najczęściej ze zwolnieniami grupowymi. Może być ona również przyznana (po spełnieniu odpowiednich warunków) pracownikowi, którego objęło zwolnienie indywidualne. Czy w sytuacji, gdy zatrudniony przebywa na urlopie wychowawczym, ma prawo do tego świadczenia? Odpowiadamy.

Zmiana czasu a wynagrodzenie Koniec marca oznacza zmianę czasu z zimowego na letni. Podpowiadamy, czy przesunięcie wskazówek w zegarach ma wpływ na wynagrodzenie.

Cudzoziemcy - zezwolenie na pracę. Kiedy nie jest wymagany nowy dokument? Zezwolenie na pracę legalizuje pracę cudzoziemca z kraju trzeciego, którego dokument pobytowy uprawnia do wykonywania pracy w Polsce. Wydaje się je na wniosek pracodawcy dla wskazanego w nim cudzoziemca. W zezwoleniu określa się warunki zatrudnienia. Czy każda ich zmiana wymaga uzyskania nowego zezwolenia na pracę? Odpowiadamy.

Czy wizyta w WCR w czasie godzin pracy to powód do usprawiedliwionej nieobecności w miejscu zatrudnienia? Czy pracownik, który został wezwany do stawienia się w Wojskowym Centrum Rekrutacji w czasie pracy ma usprawiedliwioną nieobecność? Czy pracodawca ma obowiązek wypłacić mu za ten czas wynagrodzenie? Odpowiadamy.

Takie zachowanie jest niedopuszczalne! Sprawdź, jakie są przejawy molestowania Mówiąc o naruszaniu praw pracownika można wyróżnić dwie formy molestowania. Jest to molestowanie i molestowanie seksualne. Podpowiadamy, jakie są różnice i jak wyrazić sprzeciw wobec niepożądanego zachowania.

Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych - co warto wiedzieć? Którzy pracodawcy muszą utworzyć ZFŚS? Na co można przeznaczyć środki z Funduszu? Kto jest uprawniony do korzystania z należnych świadczeń socjalnych? Odpowiadamy.

Jak traktować pracowników, aby nie naruszać ich praw? Kodeks pracy gwarantuje pracownikom równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków. Dotyczy to w szczególności nakazu równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu. Sprawdź, jakie przesłanki mogą świadczyć o dyskryminacji w zatrudnieniu, a kiedy „faworyzowanie” pracownika jest dopuszczalne.

Co się kryje pod pojęciem "inna praca zarobkowa"? Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wprowadza rozróżnienie między „zatrudnieniem” a „inną pracą zarobkową”. Na czym polega różnica i co się kryje pod pojęciem „inna praca zarobkowa”? Odpowiadamy.
Raporty i wywiady
-
Krew jest bezcennym darem [WYWIAD]
03.03.2023 -
6 wywiadów Zielonej Linii w pigułce
30.12.2022
Informacje z regionów
-
Centrum Wsparcia i Integracji w Katowicach
24.03.2023 -
DOFE 2023 - Zgłoś się już dziś!
24.03.2023