Elastyczne formy zatrudnienia dla rodziców dzieci do lat 8
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-07-31
Pracownicy wychowujący dzieci do 8. roku życia mogą korzystać z elastycznej organizacji pracy. Co oznacza to pojęcie oraz kto i kiedy może skorzystać z takich uprawnień? Podpowiadamy.
Pojęcie „elastycznej organizacji pracy” zostało zdefiniowane w postanowieniach dyrektywy 2019/1158 (work-life balance) i oznacza możliwość dostosowania przez pracownika jego organizacji pracy poprzez m.in. wykorzystanie pracy zdalnej, elastycznych rozkładów czasu pracy lub zmniejszenie wymiaru czasu pracy. Do kwietnia 2023 roku uprawnienia wynikające z Kodeksu pracy, pozwalające na łączenie obowiązków zawodowych z życiem rodzinnym, dotyczyły w większości przypadków rodziców dzieci do lat 4. Aktualnie większość z tych uprawnień dotyczy pracownika- rodzica dziecka do 8. roku życia.
Rodzaje elastycznych form zatrudnienia
Każdy pracownik wychowujący dziecko do 8. roku życia może złożyć wniosek o elastyczną organizację pracy. Jeśli jednak dane uprawnienie przysługuje obojgu rodzicom, muszą oni zdecydować, który z nich będzie z niego korzystał. Zatem z nowych regulacji nie mogą skorzystać jednocześnie ojciec i matka dziecka.
Zgodnie z przepisami rodzice w ramach elastycznej organizacji pracy mogą korzystać z:
- pracy zdalnej,
- systemu przerywanego czasu pracy,
- systemu skróconego tygodnia pracy,
- systemu pracy weekendowej,
- ruchomego systemu pracy,
- indywidualnego rozkładu czasu pracy,
- obniżonego systemu czasu pracy.
Praca zdalna
Po nowelizacji Kodeksu pracy w przepisach pojawiły się dwie regulacje, na podstawie których pracownicy mogą wnioskować o pracę w trybie zdalnym. Są to art. 1881 i art. 6719 Kodeksu pracy.
Zgodnie z art. 6719 par. 6, pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia, o wykonywanie pracy zdalnej, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku przez pracownika. Co więcej, na mocy art. 6722 par. 2, pracodawca nie może wystąpić z wiążącym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy przez tego pracownika, chyba że dalsze wykonywanie pracy zdalnej nie jest możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.
Rodzic dziecka do 8. roku życia może zawnioskować o pracę zdalną na podstawie art. 1881 Kodeksu pracy w ramach elastycznej organizacji czasu pracy. Wniosek składa pracownik w terminie nie krótszym niż 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznej organizacji pracy.
Czytaj także: Praca zdalna – zmiany w Kodeksie pracy
System przerywanego czasu pracy
System przerywanego czasu pracy, to system, w którym w ustalonym harmonogramie pracy, przewiduje się więcej niż jedną przerwę w pracy w ciągu doby. Przerwa ta może trwać do 5 godzin. Nie jest ona wliczana do czasu pracy. Pracownik zachowuje wynagrodzenie adekwatne do wynagrodzenia za czas przestoju.
System skróconego tygodnia pracy
W systemie skróconego tygodnia pracy, pracownik może wykonywać pracę przez mniej niż 5 dni w tygodniu, przy jednoczesnym zwiększeniu normy dobowej czasu pracy do 12 godzin (w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym miesiąca).
System pracy weekendowej
W systemie pracy weekendowej pracownik pracuje wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. Możliwe jest wydłużenie dnia pracy do 12 godzin (w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym jednego miesiąca).
Ruchomy czas pracy
Ruchomy czas pracy został uregulowany w art. 1401 Kodeksu pracy. Zgodnie z nim na pisemny wniosek pracownika może być stosowany rozkład czasu pracy przewidujący różne godziny rozpoczynania pracy w dniach, które zgodnie z tym rozkładem są dla pracowników dniami pracy lub przedział czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla pracownika dniem pracy.
Czytaj także: Chcesz zatrudnić pracownika? Sprawdź, jakie koszty poniesiesz
Indywidualny rozkład czasu pracy
Indywidualny rozkład czasu pracy uregulowano w art. 142 Kodeksu pracy. Zgodnie z nim na pisemny wniosek pracownika pracodawca może ustalić indywidualny rozkład jego czasu pracy, w ramach systemu pracy, którym pracownik jest objęty.
Obniżony system czasu pracy
Obniżony system czasu pracy polega na zmniejszeniu etatu do wymiaru ustalonego z pracodawcą. Należy jednak pamiętać, że obniżenie etatu wiąże się z otrzymywaniem niższego wynagrodzenia.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.
Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.
Zobacz podobne artykuły:
Nie ze wszystkich uprawnień rodzicielskich skorzysta jednocześnie matka i ojciec Kodeks pracy przewiduje liczne uprawnienia związane z rodzicielstwem. Jednym z nich jest zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej oraz zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy rodzica wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia. Czy oboje rodzice mają prawo skorzystać z tego uprawnienia? Co w przypadku, gdy tylko jeden z nich jest zatrudniony? Podpowiadamy.
Umowa o pracę tymczasową a uprawnienia pracownicze Czym jest umowa o pracę tymczasową i jakie są warunki zatrudnienia na jej podstawie? Odpowiedzi znajdziesz poniżej.
Zadaniowy czas pracy - zasady Zadaniowy czas pracy jest jednym z systemów czasu pracy. Na czym polega i kto może pracować w takim systemie? Podpowiadamy.
Równe traktowanie w zatrudnieniu Równe traktowanie pracowników jest podstawową zasadą prawa pracy. Kodeks pracy zakazuje wszelkiej dyskryminacji w zatrudnieniu. Podpowiadamy, jakie są przesłanki dyskryminacji oraz kiedy pracownik ma prawo ubiegać się o odszkodowanie.
Przerwy w pracy Od czego zależy długość i ilość przerw w pracy? Czy czas odpoczynku zawsze wlicza się do wymiaru czasu pracy? Kto może skorzystać z dodatkowej przerwy? Odpowiadamy.
Praca zdalna – czy pracodawca musi wyrazić na nią zgodę? O możliwość wykonywania pracy zdalnie musi zawnioskować pracownik oraz otrzymać zgodę pracodawcy. W jakich przypadkach pracodawca może nie wyrazić zgody i odrzucić wniosek pracownika? Sprawdź!
Urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia Urlop wypoczynkowy udzielany jest na wniosek pracownika, jednak nie zawsze pracodawca ma obowiązek taki wniosek uwzględnić. Wyjątkową sytuacją jest okres wypowiedzenia pracownika. Co stanowi Kodeks pracy? Podpowiadamy.
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem jest jednym ze sposobów na doprowadzenie do ustania stosunku pracy, czyli pożegnania się z pracownikiem lub pracodawcą. O czym należy pamiętać składając wypowiedzenie? Jaki ma ono wpływ na zasiłek dla bezrobotnych? Odpowiadamy.
