Wynagrodzenie – podstawowe informacje
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2024-01-19
„Jaka praca, taka płaca” głosi przysłowie. A co o płacy, czyli wynagrodzeniu, czytamy w przepisach, przede wszystkim w Kodeksie pracy?
Zgodnie z przepisami zawartymi w Kodeksie pracy moglibyśmy powiedzieć, że „bez wynagrodzenia nie ma pracy”. W art. 84 tej ustawy czytamy bowiem, że pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę.
Wynagrodzenie za pracę jest więc nieodłącznym elementem stosunku pracy. Podpisując np. umowę o pracę (inaczej mówiąc, nawiązując stosunek pracy) pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Wynagrodzenie ze stosunku pracy jest obowiązkowym, wypłacanym okresowo świadczeniem majątkowym, które w odróżnieniu od innych form powierzania pracy, np. umowy zlecenia, podlega szczególnej ochronie.
Wysokość wynagrodzenia
Wysokość wynagrodzenia, ustalona między pracownikiem a pracodawcą, ale nie niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę, jest jednym z niezbędnych elementów, sporządzonej na piśmie, umowy o pracę.
Czytaj także: Czy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie?
Wynagrodzenie ustala się tak, aby odpowiadało m.in. rodzajowi wykonywanej pracy oraz kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu. Ponadto, należy uwzględnić ilość i jakość świadczonej pracy.
Składniki wynagrodzenia
Składniki wynagrodzenia dzielą się na stałe i zmienne.
Podstawowym stałym składnikiem wynagrodzenia jest wynagrodzenie zasadnicze, które może być określone stawka miesięczną lub godzinową.
Do innych stałych składników wynagrodzenia zalicza się m.in.:
- premie regulaminowe wypłacane w stałej wysokości,
- dodatek stażowy,
- dodatek funkcyjny,
- dodatek służbowy,
- dodatek za pracę w warunkach szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych.
Zmienne składniki wynagrodzenia to przede wszystkim: wynagrodzenie określone prowizyjnie, stawką godzinową lub akordową, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, nagrody, premie uznaniowe w zmiennej wysokości.
Ponadto, przepisy prawa pracy przewidują również dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych oraz dodatek za pracę w porze nocnej jako zmienne elementy wynagrodzenia.
Termin wypłaty wynagrodzenia
Obowiązkiem pracodawcy jest terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia – przynajmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry dniu. Najczęściej jest ono płatne przelewem na konto, które wskazał pracownik, chyba że pracownik złożył w postaci papierowej lub elektronicznej wniosek o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych.
Wynagrodzenie wypłaca się za miesiąc z dołu, nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego.
Czytaj także: Praca w godzinach nadliczbowych – kto nie musi jej wykonywać?
Co ważne, pracodawca musi wypłacić wynagrodzenie tak, by znalazło się ono na koncie bankowym pracownika najpóźniej w ustalonym przez strony dniu wypłaty lub pracownik musi najpóźniej w tym dniu otrzymać pieniądze do ręki, jeżeli wynagrodzenie jest wypłacane w formie gotówkowej. W przypadku gdy ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę jest dniem wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłaca się w dniu poprzedzającym. Oznacza to, że jeżeli np. ustalono, że dniem wypłaty będzie 7. dzień kolejnego miesiąca i w którymś miesiącu 7. dzień wypadnie w sobotę (dzień wolny od pracy), wynagrodzenie powinno być wypłacone 6. w piątek. Jeżeli 7. wypadnie w niedzielę (gdzie sobota i niedziela są dniami wolnymi), wówczas wynagrodzenie należy wypłacić również w piątek, 5.
Szczegółowych informacji w tym zakresie udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Państwowa Inspekcja Pracy.
Zobacz podobne artykuły:
Trzy inne niż wynagrodzenie świadczenia ze stosunku pracy Przepisy prawa pracy (w szczególnych sytuacjach) przyznają pracownikom prawo do innych niż wynagrodzenie świadczeń z tytułu nawiązania stosunku pracy. Mowa tu o odprawie emerytalnej lub rentowej, odprawie pośmiertnej oraz odprawie ekonomicznej z tytułu zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników. Co warto wiedzieć o tych świadczeniach? Odpowiadamy.
Pracownik na zwolnieniu lekarskim a informowanie pracodawcy Od wielu lat zwolnienia lekarskie wystawiane są elektronicznie i automatycznie trafiają do pracodawcy. Czy w takiej sytuacji pracownik powinien dodatkowo poinformować przełożonego o chorobie i nieobecności w pracy? Odpowiadamy.
Czym jest plan urlopów? Urlop wypoczynkowy jest prawem pracownika, a więc osoby świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę. Aby czas wolny wszystkich zatrudnionych nadmiernie nie zaburzał funkcjonowania zakładu pracy, potrzebny jest plan. Już pod koniec jednego lub na początku kolejnego roku określa się w nim kto i kiedy skorzysta z przysługującego mu urlopu. Co warto wiedzieć o planie urlopowym?
Uzupełniający urlop macierzyński, czyli uprawnienia pracowników, którzy są rodzicami wcześniaków W Kodeksie pracy pojawił się nowy przepis, który zacznie obowiązywać od 19 marca 2025 r. Dzięki niemu rodzice hospitalizowanych dzieci urodzonych przedwcześnie oraz hospitalizowanych noworodków będą mogli skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. W jakim wymiarze? Jakie warunki należy spełnić? Odpowiadamy.
Okresy wpływające na wymiar urlopu Urlop wypoczynkowy jest jednym z uprawnień pracownika, czyli osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Wymiar urlopu zależy od stażu pracy i wykształcenia pracownika. Jakie okresy wpływają na ilość (20 czy 26) wolnych dni? Odpowiadamy.
Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Czy można cofnąć zgodę? Porozumienie stron jest jedną z form rozwiązania umowy o pracę. Jak wskazuje nazwa, to najmniej konfliktowy sposób zakończenia stosunku pracy. Wymaga jednak aprobaty obu stron umowy, a więc pracodawcy i pracownika. Czy wyrażoną zgodę na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron można cofnąć? Odpowiadamy.
Urlop szkoleniowy, czyli sposób na pogodzenie pracy z nauką Raz uzyskane kwalifikacje zawodowe oraz zdobyte dzięki nim zatrudnienie nie zapewnią nam pracy do emerytury. W obecnych czasach musimy na bieżąco poszerzać swój zakres wiedzy, aby nie wypaść z rynku. Tylko jak pogodzić pracę z nauką? Rozwiązanie wskazuje Kodeks pracy.
Wypowiedzenie umowy pracownicy w ciąży Czy pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę pracownicy w ciąży? Zgodnie z przepisami, nie. Pracownica taka jest chroniona od pierwszego dnia ciąży. Są jednak sytuacje, w których może dojść do zakończenia pracy takiej pracownicy. Jakie to przypadki? Odpowiadamy.
