Urlop bezpłatny
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2013-12-09
Urlop bezpłatny, to przerwa w wykonywaniu pracy, udzielana wyłącznie na pisemny wniosek pracownika, powodująca zawieszenie praw i obowiązków zarówno pracownika jak i pracodawcy. Komu i na jakich zasadach jest udzielany?
Urlop bezpłatny może zostać udzielony na dowolny cel, na przykład na wypoczynek, jeśli pracownik nie ma już prawa do urlopu wypoczynkowego; opiekę nad dzieckiem, na okres nauki lub w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy.
Procedura ubiegania się o urlop bezpłatny
Urlop bezpłatny udzielany jest tylko i wyłącznie na pisemny wniosek pracownika, który powinien zawierać wskazanie chęci jego wykorzystania oraz okres trwania. Pracownik nie ma obowiązku wskazywania z jakiego powodu składa wniosek. Pracodawca nie ma prawa wysłać pracownika na urlop bezpłatny bez wniosku i zgody pracownika.
Po analizie sytuacji w firmie, sprawdzeniu czy udzielenie pracownikowi urlopu bezpłatnego, przede wszystkim nie wpłynie na płynność wykonywania zadań, pracodawca może: wyrazić zgodę, odmówić lub udzielić urlopu w innym terminie. Na decyzję pracodawcy nie powinien wpływać cel wnioskowanego urlopu. Warto, aby pracodawca swoją decyzję udokumentował na piśmie, na przykład pisząc na wniosku „wyrażam zgodę”, „nie wyrażam zgody” lub „wyrażam zgodę, ale w terminie od dnia... do dnia... ” - w ostatnim przypadku pracownik powinien zaakceptować zmianę terminu.
Z urlopu bezpłatnego może skorzystać każdy pracownik, niezależnie od tego, na podstawie jakiej umowy pracuje oraz jaki ma staż pracy - wniosek można złożyć nawet pierwszego dnia pracy.
Długość urlopu
Przepisy prawa pracy nie określają minimalnej i maksymalnej długości trwania urlopu bezpłatnego. Czas trwania urlopu uzależniony jest od ustaleń między pracownikiem a pracodawcą. Jeśli obie strony wyrażają na to zgodę i nic nie stoi na przeszkodzie, urlop bezpłatny może trwać kilka dni lub kilka lat.
W przypadku urlopu dłuższego niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć możliwość odwołania pracownika z urlopu, z ważnych przyczyn. Jeśli jednak klauzula taka nie została uwzględniona, odwołanie pracownika nie będzie możliwe, nawet gdyby zachodziły ważne przesłanki - chyba że za zgodą pracownika.
Urlop bezpłatny a uprawnienia pracownicze
Urlop bezpłatny, to przerwa w wykonywaniu pracy, w czasie której nie przysługują uprawnienia pracownicze i socjalne. W związku z czym, czas ten nie jest zaliczany do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, takie jak: okres, od którego zależy prawo do urlopu wypoczynkowego, nagrody jubileuszowe, odprawa przedemerytalna czy długość okresu wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony.
Urlop wypoczynkowy pracownika, który korzysta z urlopu bezpłatnego dłużej niż 30 dni, ulega proporcjonalnemu obniżeniu.
W czasie urlopu bezpłatnego nie są odprowadzane składki na ubezpieczenie chorobowe, w związku z czym prawo do zasiłku chorobowego, opiekuńczego, macierzyńskiego, świadczenia rehabilitacyjnego nie przysługuje.
Okres urlopu bezpłatnego, udzielonego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy, na podstawie porozumienia między pracodawcami, wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy.
Podczas urlopu bezpłatnego pracownik może świadczyć pracę na rzecz innych pracodawców - w kraju i za granicą. Nie ma też prawnych przeszkód co do tego, aby pracownik podczas urlopu wykonywał czynności na rzecz pracodawcy, na podstawie umowy cywilno-prawnej, pod warunkiem, że są one inne niż w ramach umowy o pracę.
Wypowiedzenie umowy o pracę i prawo do zasiłku
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi będącemu na urlopie bezpłatnym. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ogłoszono upadłość lub likwidację pracodawcy, a urlop trwa co najmniej 3 miesiące. Umowę można natomiast rozwiązać na mocy porozumienia stron lub w trybie dyscyplinarnym. W trakcie omawianego urlopu nie można również wypowiedzieć pracownikowi warunków pracy i płacy.
Zgodnie z Ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, okres urlopu bezpłatnego trwającego łącznie dłużej niż 30 dni, nie jest wliczany do okresu uprawniającego do nabycia prawa do zasiłku.
Pracownik ma prawo powrotu do pracy po wykorzystaniu urlopu bezpłatnego. Pracodawca nie może mu tego przyjęcia odmówić.
Joanna Kuzub (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
http://www.prawopracy.org/content/view/142/16/
http://www.zus.pl/files/urlop%20bezp%C5%82atny.pdf
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Cudzoziemcy a działalność nierejestrowana Czerwiec 2025 r. stał pod znakiem zmian na polskim rynku pracy. Dotyczą one również działalności nierejestrowej prowadzonej przez cudzoziemców. Co się zmieniło? Którzy cudzoziemcy mogą w Polsce prowadzić taką działalność? Odpowiadamy.
Wsparcie mikroprzedsiębiorcy przy zatrudnieniu osób bliskich Zgodnie z ustawą o rynku pracy i służbach zatrudnienia, od 1 czerwca 2025 r. mikroprzedsiębiorcy mają możliwość uzyskania dofinansowania z urzędu pracy do zatrudnienia małżonka, osoby spokrewnionej, spowinowaconej, przysposobionej, a także osoby objętej opieką lub kuratelą. Z jakich form pomocy mogą korzystać pracodawcy? Podpowiadamy.
Warunki, które należy spełnić, aby zarejestrować oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi Oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi może zarejestrować pracodawca, który chce powierzyć pracę cudzoziemcom z pięciu krajów. O jakie państwa chodzi? Jakie podstawowe warunki należy spełnić, żeby dokonać rejestracji? Odpowiadamy.
Jak weryfikować oferty pracy, aby nie paść ofiarą oszustwa? Internet zrewolucjonizował rynek pracy, wystarczy kilka kliknięć, by przeszukać setki ofert pracy, wysłać aplikację i wziąć udział w rozmowie rekrutacyjnej. Niestety, ta wygoda niesie ze sobą również rosnące ryzyko oszustw. Fałszywe ogłoszenia o pracy stają się coraz bardziej powszechne, a ich autorzy są coraz lepiej przygotowani. Posługują się językiem, grafiką i strukturą, które do złudzenia przypominają prawdziwe oferty. Zdarza się, że podszywają się pod realnie istniejące firmy, wykorzystując ich logotypy, dane kontaktowe, a nawet prawdziwe nazwiska pracowników.
Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych [INFOGRAFIKA] Od 1 czerwca 2025 r. nie uległ zmianie okres, na jaki urząd pracy może przyznać zasiłek dla bezrobotnych. Nadal jest to 180 lub 365 dni. Nowe przepisy wprowadziły jednak zmiany dotyczące bezrobotnych uprawnionych do dłuższego świadczenia. Kto obecnie może na nie liczyć?
Gdzie szukać szkoleń? Zmieniający się rynek pracy sprawia, że jego uczestnicy coraz częściej muszą liczyć się z koniecznością adaptacji do nowych realiów. Znalezieniu dobrej pracy służyć może np. udział w kursach czy szkoleniach, dzięki którym nabywa się nowe umiejętności lub poszerza te już posiadane. Gdzie można szukać takich możliwości?
Zezwolenie na pracę - uchylenie i wygaśnięcie z mocy prawa Zezwolenie na pracę jest dokumentem wydawanym przez wojewodę, które legalizuje pracę w Polsce cudzoziemców z krajów trzecich. Okres jego ważności wynosi maksymalnie 3 lata. Przepisy określają sytuacje, w których wojewoda może uchylić zezwolenie na pracę oraz okoliczności powodujące jego wygaśnięcie z mocy prawa. Wymieniamy je.
Umowa z cudzoziemcem. Podstawowe zasady przy jej zawieraniu Zasady zatrudniania cudzoziemców są zawarte w kilku aktach prawnych (ustawach, rozporządzeniach). W jednym z nich, w ustawie o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP czytamy, co powinien zrobić pracodawca, zawierając umowę z cudzoziemcem.
