Polski Akt o Dostępności – czym jest? - Rynek pracy w prawie

Omawiana ustawa jest implementacją unijnej dyrektywy w sprawie wymogów dostępności produktów i usług, tzw. Europejskiego Aktu o Dostępności (EAA). Założeniem obu jest poprawa dostępności produktów i usług dla jak najszerszego grona odbiorców, niezależnie od ich potrzeb.

W skrócie – aby osoby starsze, z niepełnosprawnościami czy z trudnościami w codziennym funkcjonowaniu – miały jak największą możliwość skorzystania z produktów i usług. Efektem przyjętych rozwiązań ma być także zwiększenie wygody wszystkich użytkowników.

Co zakłada Polski Akt o Dostępności?

Przyjęte rozwiązania dotyczą tylko określonych produktów i usług, które oceniono jako podstawowe dla swobodnego i możliwie jak najbardziej niezależnego funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami i szczególnymi potrzebami.

Do grona tych produktów zaliczamy więc m.in. komputery, smartfony, e-booki, terminale płatnicze, bankomaty, urządzenia do odprawy samoobsługowej.

Usługi bankowości elektronicznej, e-handlu, informacji cyfrowej w transporcie pasażerskim, ale także platformy VOD czy telewizja hybrydowa będą musiały być przystosowane do wymagań związanych z dostępnością .

Obowiązki związane ze spełnianiem wymagań dostępności spoczywają – w przypadku produktów – na producentach, upoważnionych przedstawicielach, importerach i dystrybutorach. Usługodawcy muszą z kolei zadbać o dostępność oferowanych usług.

Przepisów nowej ustawy nie stosuje się do usług oferowanych lub świadczonych przez mikroprzedsiębiorców.

W szczególnych przypadkach przedsiębiorca może skorzystać z przepisów wyłączających go z obowiązku zapewnienia dostępności. Może to uczynić, jeśli spełnienie danego wymagania byłoby nieproporcjonalnym obciążeniem finansowym lub wiązałoby się z bardzo dużą zmianą właściwości produktu lub usługi. Wówczas może nie stosować takiego wymagania – ale powinien zapewnić, że dana usługa lub produkt będą dostępne w jak największym stopniu i jednocześnie stosować wymagania dostępności w takim zakresie, w jakim nie stanowią nieproporcjonalnego obciążenia.

Jakie wymagania?

Polski Akt o Dostępności określa efekt, jaki ma zostać osiągnięty, aby jak najwięcej osób (niezależnie od swej sprawności) miało możliwość w jak największym stopniu samodzielnie korzystać z produktów i usług.

Zakłada, że dostępność zaczyna się od informacji o produktach i usługach. Treść na ich temat ma być więc możliwa do odbioru na różne sposoby i za pośrednictwem więcej niż jednego zmysłu. Na przykład na stronie internetowej można udostępnić syntezator, który odczyta zapisany komunikat.

Informacje, etykiety i ostrzeżenia powinny być też przedstawione w sposób zapewniający ich zrozumiałość i postrzegalność, a także za pomocą odpowiedniej i czytelnej czcionki.

Polski Akt o Dostępności wyznacza również wymagania, jakie mają spełniać oferowane produkty (które wymieniliśmy wcześniej). Powinny one zapewniać możliwość wykorzystywania mowy jako alternatywnego sposobu obsługi, a także korekty czy powiększenia obrazu, jego jasności czy kontrastu. Dodatkowo, korzystanie z takiego urządzenia nie powinno wymagać wykonywania ruchów o dużym zasięgu lub użycia dużej siły, a same rozwiązania mają ograniczać prawdopodobieństwo wywołania ataków padaczki.

Wymagania dotyczą wyłącznie produktów wprowadzonych na rynek po 28 czerwca 2025 r. oraz usług oferowanych i świadczonych po tej dacie. Przedsiębiorcy nie muszą zmieniać właściwości już funkcjonujących na rynku produktów, a jedynie zadbać o dostępność nowych.

Jakie wsparcie?

Przedsiębiorcy będą mogli korzystać ze zróżnicowanej formy pomocy w zakresie zapewnienia dostępności. Na ten cel przewidziano ponad 240 milionów złotych z Funduszy Europejskich. Jak czytamy na stronie Funduszy Europejskich, można ubiegać się o wsparcie w postaci:

• preferencyjnych pożyczek na dostępność architektoniczną, cyfrową i informacyjno-komunikacyjną – więcej informacji stronie internetowej Banku Gospodarstwa Krajowego; 
• szkoleń i doradztwa w zakresie w zakresie wdrażania Polskiego Aktu o Dostępności – więcej na stronie internetowej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości,
• szkoleń i doradztwa w zakresie uniwersalnego projektowania produktów i usług – szczegóły na stronie internetowej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości,
• dofinansowania innowacyjności i prac badawczo-rozwojowych, rozbudowy infrastruktury badawczej i podnoszenia kompetencji kadr w zakresie dostępności – w przypadku sektora MŚP, informacje zawarte są na stronie internetowej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Duże firmy mogą ich szukać na stronie internetowej Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Podsumowanie

Specyfika Polskiego Aktu o Dostępności sprawia, że nie wydaje się on ustawą, z którą większość z nas będzie miała do czynienia na co dzień. Dążenie do zapewnienia możliwości korzystania z towarów i usług, szczególnie przez osoby chore czy z niepełnosprawnościami uznać można jednak za słuszny kierunek. Warto więc, aby ci bezpośrednio zainteresowani już teraz wiedzieli, czego mają prawo oczekiwać od dostawców towarów czy usług.

Treść ustawy można znaleźć tutaj.

Adam Utko (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)