Co się składa na wynagrodzenie?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2021-09-10
Wynagrodzenie (inaczej płaca, pensja, zapłata, gratyfikacja) to ogół wydatków pieniężnych i innych świadczeń wypłacanych pracownikom z tytułu zatrudnienia. Opisujemy elementy, które wchodzą w jego skład.
Wynagrodzenie jest jednym z najważniejszych elementów umowy o pracę. Dotyczy to także umów cywilnoprawnych i innych. Zgodnie z zasadą równego traktowania w zatrudnieniu, pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Należy dodać, że pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż ustalone w przepisach o wynagrodzeniu minimalnym. Jakie elementy składają się na wynagrodzenie? Czym są premie, a czym nagrody?
Wynagrodzenie zasadnicze
Wynagrodzenie zasadnicze jest podstawowym składnikiem wynagrodzenia za pracę. Może być to także jedyny składnik pensji. Wynagrodzenie zasadnicze ma charakter stały i wynika z osobistego zaszeregowania pracownika, określonego stawką godzinową lub miesięczną.
Poza wynagrodzeniem zasadniczym na pensję mogą się składać także inne elementy. Niektóre są dobrowolne i wynikają z woli pracodawcy, a niektóre są określone przepisami Kodeksu pracy, jak np. dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych lub w porze nocnej, których pracownik nie może być pozbawiony na mocy przepisów obowiązujących u danego pracodawcy.
Oprócz tego, na wynagrodzenie mogą składać się także dodatki. Chodzi tu np. o dodatek stażowy, służbowy, funkcyjny, za znajomość języków obcych, za pracę w warunkach szkodliwych.
Premia i nagroda – nieobowiązkowe składniki wynagrodzenia
Premie i nagrody to nieobowiązkowe składniki wynagrodzenia, które zależą od woli pracodawcy. Chociaż pojęcia te są często stosowane zamiennie, nie oznaczają tego samego. I tak, premia może występować obok wynagrodzenia zasadniczego, ale nigdy jako samodzielny i jedyny składnik wynagrodzenia. Podstawową cechą odróżniającą premię od nagrody jest roszczeniowy charakter premii. Warunki nabycia prawa do premii, jej wysokość i zasady wypłaty z reguły określa regulamin premiowania lub umowa o pracę. Zawsze jednak prawo do premii powstaje z chwilą spełnienia przesłanek jego nabycia. Roszczeniowy charakter premii polega na tym, że jeżeli pracownik wywiąże się z warunków, od których uzależniona jest wypłata premii, pracodawca ma obowiązek mu tę premię wypłacić. Warto dodać, że decyzja pracodawcy, odmawiająca przyznania premii lub przyznająca ją w niższej wysokości, niż wynika to z regulaminu premiowania, podlega kontroli sądu.
Nagroda, która również nie może występować jako jedyny i samodzielny składnik wynagrodzenia, w odróżnieniu od premii ma charakter uznaniowy, a nie roszczeniowy. Z tego powodu bywa nazywana premią uznaniową. To pracodawca decyduje, czy pracownikowi będzie przysługiwać nagroda. Pracownik nie może więc domagać się jej wypłaty. Decyzja pracodawcy nie podlega także kontroli sądu.
To nie nazwa świadczenia (premia czy nagroda) decyduje o jego istocie. W określeniu, czy coś jest premią, czy nagrodą ważne jest to, czy uzyskanie prawa do świadczenia jest uzależnione od dopełnienia konkretnych warunków (premia), czy też jest wyłączną decyzją pracodawcy (nagroda).
Informacji na temat wynagrodzenia i przepisów z nim związanych udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Państwowa Inspekcja Pracy „Prawo pracy”.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Zobacz podobne artykuły:
Jak pracować w czasie świątecznych przygotowań i nie zwariować? Do Świąt jeszcze kilka dni, a ty już masz dość? Irytuje cię świąteczna lista utworów w radiu? Na myśl o pracowniczej wigilii, najchętniej udałbyś się na L4? Oto kilka porad, jak poradzić sobie z frustracją w szczycie świątecznych przygotowań.
Urlop szkoleniowy, czyli sposób na pogodzenie pracy z nauką Raz uzyskane kwalifikacje zawodowe oraz zdobyte dzięki nim zatrudnienie nie zapewnią nam pracy do emerytury. W obecnych czasach musimy na bieżąco poszerzać swój zakres wiedzy, aby nie wypaść z rynku. Tylko jak pogodzić pracę z nauką? Rozwiązanie wskazuje Kodeks pracy.
Staż pracy a służba wojskowa, w tym pełniona za granicą Czy okres pełnienia służby wojskowej wlicza się do stażu pracy? Jak to wygląda w przypadku odbywania służby wojskowej za granicą?
Jak hobby pomaga w karierze zawodowej? Na pierwszy rzut oka, wydawać się może, że hobby przeszkadza w pracy, bo odciąga uwagę od codziennych obowiązków. Tymczasem jest zupełnie odwrotnie. Ludzie bez pasji słabiej pracują.
Praca między jednym a drugim zezwoleniem jednolitym Cudzoziemcy, którzy posiadają zezwolenie na pobyt czasowy i pracę (tzw. zezwolenie jednolite) i ich pracodawcy w okresie oczekiwania na wydanie kolejnego takiego zezwolenia mogą skorzystać z przepisów „pomostowych”. Dzięki nim, w tym czasie, nie trzeba legalizować pobytu, jak i pracy obcokrajowca, który nie ma przecież ważnego dokumentu (zezwolenia jednolitego). Należy jednak spełnić określone warunki. Jakie? Odpowiadamy.
Zasiłek dla bezrobotnych – jak długo należy pracować, aby go otrzymać? Jakie warunki należy spełnić, aby otrzymać zasiłek dla bezrobotnych? Czy urząd pracy może skrócić okres jego pobierania? Wyjaśniamy.
Zatrudnianie cudzoziemców absolwentów polskich szkół policealnych Do legalnego zatrudnienia cudzoziemca, co do zasady, potrzebne są odpowiedni tytuł pobytowy oraz zezwolenie na pracę. Od tej zasady istnieją wyjątki. Są bowiem cudzoziemcy, którzy mogą wykonywać pracę bez zezwolenia na pracę. Czy do tej grupy zaliczają się absolwenci szkół policealnych? Odpowiadamy.
Nieważny paszport cudzoziemca a legalna praca W ostatnim czasie pojawia się dużo pytań o to, czy cudzoziemiec, którego paszport utracił ważność może legalnie pracować w Polsce. Wątpliwości biorą się w dużej mierze stąd, że wielu obywateli Białorusi i Ukrainy ma problem z uzyskaniem nowego dokumentu podróży. Warto zatem przytoczyć stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy oraz informacje Straży Granicznej dotyczące cudzoziemców z nieważnym paszportem.
