Wsparcie z urzędu pracy cudzoziemców - Rynek pracy w prawie

Osoby zarejestrowane w urzędzie pracy ze statusem bezrobotnego, mogą korzystać z podstawowych usług rynku pracy, takich jak pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe czy organizacja szkoleń.

Wspierając osoby bezrobotne w powrocie na rynek pracy, urząd pracy wykorzystuje też instrumenty rynku pracy, do których zaliczamy m.in.:

• refundację kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy,
• środki na podjęcie działalności gospodarczej,
• prace interwencyjne,
• roboty publiczne,
• staże,
• bony (stażowy, szkoleniowy, zatrudnieniowy, na zasiedlenie).

Więcej o rodzajach wsparcia z urzędów pracy przeczytasz W TYM DZIALE.

Aby cudzoziemcy, jako zarejestrowani bezrobotni, mogli korzystać z usług i instrumentów rynku pracy, muszą posiadać właściwy tytuł pobytowy. Wymienia je ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Którzy cudzoziemcy mogą korzystać z instrumentów rynku pracy?

Z instrumentów rynku pracy mogą korzystać zarejestrowani w urzędzie pracy jako bezrobotni, przebywający w Polsce:

1. obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej;
2. obywatele państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależących do UE;
3. obywatele państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, którzy mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi (tj. Konfederacja Szwajcarska);
4. obywatele Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub członkowie ich rodzin (art. 10 ust. 1 lit. b, d, e i f Umowy Wystąpienia);
5. cudzoziemcy posiadający w Polsce status uchodźcy;
6. cudzoziemcy posiadający w Polsce zezwolenie na pobyt stały;
7. cudzoziemcy posiadający w Polsce zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej;
8. cudzoziemcy posiadający w Polsce zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach - są to cudzoziemcy, którym udzielono zezwolenia na pobyt czasowy:
   1. w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (art. 127);
   2. z powodu posiadania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE w innym państwie UE w związku z tym, że zamierzają w Polsce wykonywać pracę lub prowadzić działalność gospodarczą, podjąć bądź kontynuować studia lub szkolenie zawodowe, albo wykażą inne okoliczności uzasadniające pobyt w Polsce (art. 186 ust. 1 pkt 3);
9. cudzoziemcy posiadający w Polsce zgodę na pobyt ze względów humanitarnych lub zgodę na pobyt tolerowany;
10. cudzoziemcy korzystający w Polsce z ochrony czasowej;
11. cudzoziemcy, którym udzielono ochrony uzupełniającej w Rzeczypospolitej Polskiej;
12. cudzoziemcy towarzyszący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemcowi, o którym mowa w punktach 1-3, jako członkowie rodziny w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin;
13. cudzoziemcy – członkowie rodzin obywateli polskich, którzy:
    1. uzyskali zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo
    2. po złożeniu wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 2 lub art. 206 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej posiadali zezwolenie na pobyt czasowy;
14. cudzoziemcy towarzyszący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelowi polskiemu jako członek rodziny w rozumieniu art. 2 pkt 4 lit. b ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin.

Instrumenty rynku pracy a okres legalnego pobytu cudzoziemca

Zgodnie z wyjaśnieniami Departamentu Rynku Pracy*, podczas przyznawania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz środków na działalność gospodarczą należy uwzględnić też okres legalnego pobytu cudzoziemca w Polsce. Dlatego w przypadku cudzoziemców wymienionych powyżej w pkt. 1-11, którzy na dzień złożenia wniosku przebywają legalnie i spełniają warunki formalnoprawne, dodatkowo urząd pracy sprawdza, czy okres legalnego pobytu jest na tyle długi, by cudzoziemiec mógł rozliczyć się z udzielonego wsparcia.

W przypadku refundacji stanowiska pracy, wymagany okres zatrudnienia może wynosić do 24 miesięcy, a w przypadku środków na działalność gospodarczą wymaganym okresem do jej prowadzenia jest 12 miesięcy.

Usługi rynku pracy ale bez prawa do świadczeń

Z usług rynku pracy, z wyłączeniem prawa do świadczeń, oprócz cudzoziemców wymienionych powyżej, mogą także korzystać:

• cudzoziemcy posiadających wizę krajową w celu odbycia studiów pierwszego stopnia, studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich albo kształcenia się w szkole doktorskiej, z adnotacją „student”, lub wizę krajową w celu prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych lub posiadający w Rzeczypospolitej Polskiej zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 144, art. 151 ust. 1, art. 151b ust. 1, art. 159 ust. 1, art. 160, art. 161, art. 161b ust. 1, art. 176, art. 186 ust. 1 pkt 1, 2, 4, 5 i 7 lub art. 187 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach – są to m.in. cudzoziemcy posiadający w Polsce zezwolenie na pobyt czasowy:
  • w celu kształcenia się na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia lub jednolitych studiach magisterskich albo studiach trzeciego stopnia (art. 144),
  • w celu prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych (art. 151),
  • w celu mobilności długoterminowej naukowca prowadzącego badania naukowe lub prace rozwojowe w jednostce na terytorium Polski zatwierdzonej przez Ministra właściwego do spraw wewnętrznych (art. 151b ust. 1);
  • w celu mobilności długoterminowej członka rodziny naukowca (art. 161b ust. 1);
  • w celu połączenia się z rodziną z cudzoziemcem zamieszkującym na terytorium (art. 159 ust. 1), 
  • dla ofiar handlu ludźmi (art. 176),
  • udzielone ze względu na więzi o charakterze rodzinnym (art. 160 i 161),
  • ze względu na inne okoliczności (określone w art. 186 lub 187, z wyjątkiem członka rodziny rezydenta długoterminowego UE, który jest objęty przepisami art. 1 ust. 3 pkt 2 lit. g).
• cudzoziemcy posiadający wizę wydaną w celu wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo posiadający zezwolenie na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 114 ust. 1 albo 1a albo art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach - są to cudzoziemcy posiadający w Polsce zezwolenie na pobyt czasowy:
  • w celu wykonywania pracy (art. 114 ust. 1) albo
  • w celu wykonywanie pracy w zawodzie pożądanym dla polskiej gospodarki, jakie określa Minister właściwy do spraw pracy w porozumieniu z Ministrem właściwym do spraw gospodarki, biorąc pod uwagę potrzeby rynku pracy, w tym potrzebę efektywnego zatrudniania w zawodach, w których w skali całego kraju występują znaczące niedobory pracowników (art. 114 ust. 1a), albo
  • w celu pełnienia funkcji w zarządzie osoby prawnej, pod warunkiem, że nie posiadają w niej żadnych udziałów lub akcji (art. 126 ust. 1);
• cudzoziemcy ubiegający się w Rzeczypospolitej Polskiej o udzielenie ochrony międzynarodowej i małżonkowie, w imieniu których występują z wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej, którzy posiadają zaświadczenie wydane na podstawie art. 35 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• cudzoziemcy posiadający w Rzeczypospolitej Polskiej wizę wydaną w celu, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (przyjazd ze względów humanitarnych, z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe).

Obywatele Ukrainy a usługi i instrumenty rynku pracy

Jak wyjaśnia Departament Rynku Pracy*, obywatele Ukrainy (i członkowie ich rodzin) przybywający do Polski w związku z działaniami wojennymi w swoim kraju, (przebywający w Polsce na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy art. 2 ust. 1), jako osoby korzystające z ochrony czasowej mogą korzystać z pełnego wachlarza świadczeń i instrumentów rynku pracy.

Jeśli obywatel Ukrainy zmienia tytuł pobytowy (np. w trakcie aktywnego statusu UKR uzyskuje zezwolenie na pobyt czasowy), wtedy nie może już dalej korzystać ze wszystkich świadczeń i instrumentów rynku pracy, a jedynie z tych, które są przypisane do jego aktualnego tytułu pobytowego.

Przydatne informacje

Chcesz upewnić się, że Twój tytuł pobytowy uprawnia Cię do uzyskania statusu osoby bezrobotnej? Sprawdź TE INFORMACJE.

O tym, jakie świadczenia z urzędu pracy mogą Ci przysługiwać przeczytasz TUTAJ.

Praca cudzoziemca w Polsce wymaga odpowiednich dokumentów. Dowiedz się więcej.

*Wyjaśnienia DRP do ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy nie stanowią źródła prawa, dlatego ostateczną decyzję w kwestii zastosowania przepisów podejmuje urząd pracy.

Szczegółowych informacji na temat rodzajów wsparcia z urzędu pracy udzialają konsultanci Zielonej Linii pod numerem telefonu 19524.

Justyna Bilicz (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy art.2 ust. 1 pkt 40, art. 46, art 87 ust. 1.

Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 lipca 2017 r. w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej.

Obwieszczenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej.

Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.

Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 marca 2024 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o cudzoziemcach.

Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (art. 2 ust. 6).