Porozumienie stron lub wypowiedzenie umowy przez pracownika a prawo do zasiłku - Rynek pracy w prawie

Pod kątem przyznania zasiłku dla bezrobotnych pracownicy urzędów pracy sprawdzają nie tylko okresy, które do niego uprawniają, ale także sposób rozwiązania ostatniego stosunku pracy. Najprostsza, pod tym względem, sytuacja jest wówczas, gdy to pracodawca zwolni pracownika (wypowie mu umowę o pracę). W takim przypadku – po spełnieniu pozostałych warunków – zasiłek dla bezrobotnych będzie przysługiwał od dnia rejestracji. Co się jednak dzieje w przypadku, gdy pracodawca i pracownik zawrą porozumienie stron lub gdy to pracownik wypowie umowę o pracę?

Porozumienie stron

Porozumienie stron jest jednym ze sposobów zakończenia stosunku pracy. Jednak jak sama nazwa wskazuje, potrzeba do tego zgody obu stron umowy o pracę, a więc pracodawcy i pracownika. Porozumienie stron może być zawarte z kilku powodów, które mogą mieć wpływ na to, czy zasiłek będzie przyznany od dnia rejestracji, czy dopiero po 90 dniach. W przepisach ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia (art. 220) czytamy bowiem, że prawo do zasiłku od dnia zarejestrowania w PUP nie przysługuje bezrobotnemu, który m.in. rozwiązał ostatni stosunek pracy lub stosunek służbowy na mocy porozumienia stron, chyba że porozumienie stron nastąpiło z powodu zmiany miejsca zamieszkania lub z powodu upadłości, likwidacji pracodawcy lub zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

W związku z tym, jeżeli porozumienie stron nie zostało zawarte w związku z którymś z wymienionych tu powodów, zasiłek, jeśli zostanie przyznany, będzie przysługiwał po 90 dniach od rejestracji.

Przepis ten wymienia jednak sytuacje, w których zawarte porozumienie stron nie wpłynie na opóźnienie w przyznaniu zasiłku. Oprócz zmiany miejsca zamieszkania pojawia się pojęcie „z przyczyn dotyczących zakładu pracy”. Czym one są? 

Czytaj także: Powrót na zasiłek w świetle nowych przepisów

Przyczyny dotyczące zakładu pracy

W ustawie o rynku pracy i służbach zatrudnienia czytamy, że gdy w przepisach jest mowa o przyczynach dotyczących zakładu pracy, oznacza to:

a) rozwiązanie stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z przepisami o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników lub zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników,

b) rozwiązanie stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych,

c) wygaśnięcie stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy lub stosunku służbowego w przypadku śmierci pracodawcy lub gdy odrębne przepisy przewidują wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w wyniku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę i niezaproponowania przez tego pracodawcę nowych warunków pracy i płacy,

d) rozwiązanie stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy przez pracownika na podstawie art. 55 § 1 i 1¹ Kodeksu pracy, czyli:

„§ 1. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe.

§ 1¹. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.”

Czytaj także: Dodatek aktywizacyjny – co się zmieniło?

Wypowiedzenie umowy przez pracownika

O ile w przypadku porozumienia stron, tym co grozi osobie rejestrującej się w urzędzie pracy jako bezrobotna, której przysługuje prawo do zasiłku jest 90 dni karencji, o tyle w przypadku wypowiedzenia umowy przez pracownika, świadczenie może nie zostać przyznane w ogóle. Jednak w tym przypadku ustawa również przewiduje pewne wyjątki. W art. 219 czytamy bowiem, że prawo do zasiłku nie przysługuje bezrobotnemu, który przed rejestracją w PUP m.in. rozwiązał ostatni stosunek pracy lub stosunek służbowy za wypowiedzeniem, chyba że rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego za wypowiedzeniem nastąpiło z powodu zmiany miejsca zamieszkania lub pracownik rozwiązał umowę o pracę w trybie art. 55 § 1 i 1¹ Kodeksu pracy (ten tryb jest opisany wyżej).

Z powyższego wynika, że jeżeli pracownik sam wypowie umowę o pracę, w przypadku rejestracji w urzędzie pracy nie otrzyma zasiłku dla bezrobotnych, chyba że to wypowiedzenie było spowodowane zmianą miejsca zamieszkania lub szczególnym trybem opisanym w art. 55 Kodeksu pracy.

Szczegółowych informacji w zakresie wsparcia dostępnego w urzędach pracy udzielają konsultanci Zielonej Linii pod numerem telefonu 19 524.

Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia.