Powrót

Praca a zdrowie psychiczne

Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2024-10-23

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia, zdrowie psychiczne to „dobrostan, w którym jednostka uświadamia sobie własne możliwości, potrafi radzić sobie z normalnymi stresami życiowymi, może produktywnie pracować i jest w stanie wnieść wkład do swojej społeczności”. Na zdrowie psychiczne wpływa wszystko to, co wywołuje w nas emocje – życie prywatne, relacje z ludźmi, sytuacja ekonomiczna na świecie i wiele więcej. Wśród tych elementów, szczególnie ważna jest praca.

Światowa Organizacja Zdrowia ostrzega, że w niedalekiej przyszłości może nas czekać pandemia chorób psychicznych. Jednymi z groźniejszych zaburzeń są te związane z pracą, czyli wypaleniem zawodowym i pracoholizmem.

„Wypalenie zawodowe nie jest czymś, co przychodzi z dnia na dzień. To proces, w którym objawy narastają pomimo naszych wysiłków, a my sami przechodzimy powoli od walki i prób zmobilizowania siebie czy zmiany swojego otoczenia w pracy do apatii i zobojętnienia” – mówi dr Beata Rajba, psycholog z WSKZ.

 

Praca jest ważna, ale nie najważniejsza

Praca może pozytywnie wpływać na zdrowie psychiczne. Wykonując obowiązki służbowe zaspokajamy kilka bardzo istotnych potrzeb, z psychologicznego punktu widzenia. W pracy mamy okazję wykazać się i zostać docenionym. Jest to kluczowe dla poczucia własnej wartości. Człowiek jest istotą społeczną, a praca pozwala poczuć, że jesteśmy ważnym elementem szerokiej społeczności. Zaspokaja także naszą potrzebę bezpieczeństwa, zapewniając środki do życia. Dzięki pracy możemy się rozwijać – podejmować nowe wyzwania i poszerzać swoje kompetencje. Paradoksalnie, praca może się również stać źródłem wielu negatywnych emocji zagrażających naszemu zdrowiu psychicznemu. 

– Do najpoważniejszych wyzwań związanych ze zdrowiem psychicznym w miejscu pracy, można zaliczyć wypalenie zawodowe i pracoholizm. To pierwsze jest efektem chronicznego stresu, rutyny czy braku sprawczości w pracy. Z kolei drugie jest niebezpiecznym uzależnieniem, które prowadzi do tego, że praca staje się priorytetem. Zaciera się wtedy granica między życiem prywatnym a zawodowym, co oddziałuje negatywnie nie tylko na życie społeczne, lecz także na zdrowie fizyczne i psychiczne. Oba te zjawiska to realne zagrożenia – według niektórych szacunków nawet 80% pracowników może być zagrożonych wypaleniem zawodowym, z kolei nawet 60% może popaść w pracoholizm. To zatrważające dane – podkreśla Magda Pietkiewicz, ekspert rynku pracy i twórczyni platformy Enpulse. – Nie mniejszym zagrożeniem dla naszego dobrostanu jest monotonia w pracy czy poczucie bycia niedocenianym. Niezaspokojona potrzeba uznania – poczucie bycia niezauważonym i zbytecznym – to także pierwszy krok do dużo poważniejszych zmagań psychicznych – zaznacza ekspertka.

 

Czytaj także: Rynek pracy a zdrowie psychiczne. Wyzwania i rozwiązania

 

Zaangażowanie pracodawcy i pracownika

Firma to maszyna składająca się z wielu drobnych i skomplikowanych elementów. W tej maszynie każdy pełni określoną rolę i ma wpływ na działanie innych mechanizmów. Aby maszyna działała dobrze potrzebne są odpowiednie warunki. Trzeba dopasować rytm i tempo działania tego skomplikowanego organizmu do wszystkich członków organizacji. To zadanie pracodawcy.

Tak naprawdę chodzi o stworzenie wartościowego środowiska pracy, czyli, najogólniej rzecz ujmując, miejsca, w którym pracownicy będą czuli się dobrze, gdzie będą się wzajemnie inspirować i wspierać. Aby wykreować taką przestrzeń pracodawca powinien być w pełni „zanurzony” w życie firmy. Znać ludzi, z którym przyszło mu pracować. Być uważnym na ich potrzeby i oczekiwania. Wspierać ich i otwarcie rozmawiać o otoczeniu, które wspólnie tworzą i zmianach, jakie mogą zostać wprowadzone, by wszystkim pracowało się lepiej – mówi Magda Pietkiewicz. – Stworzenie takiej atmosfery to tak naprawdę „praca u podstaw”, ponieważ środowisko pracy jest pochodną wypracowanej na przestrzeni lat kultury organizacyjnej danej firmy – dodaje.

Trzeba podkreślić, że nie tylko od pracodawcy zależy dobrostan pracowników. Sami zainteresowani mogą, a nawet powinni, również o niego dbać. Jedną z najważniejszych rzeczy, którą pracownicy mogą wykorzystać w tym celu jest sprawczość. Należy zacząć od zastanowienia się czego brakuje nam w pracy i przekazać to pracodawcy. Nie zawsze jest to łatwe, ale warto próbować. Ważna jest też dbałość o zachowanie balansu pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym. Nie zawsze da się podzielić czas dokładnie 50/50. Powinniśmy jednak dać sobie prawo do odpoczynku po wytężonej pracy. Trzeba o tym pamiętać szczególnie dziś, gdy coraz więcej pracowników korzysta z hybrydowego lub całkowicie zdalnego trybu pracy, w którym granice między tym co nasze a tym co służbowe są niemal niewidoczne.

 

Czytaj także: Zaangażowanie pracowników. Jak oceniają je Polacy?

 

Strefa zawodowa, strefa prywatna

Praca jest niewątpliwie jednym z ważniejszych elementów determinujących nasze samopoczucie i zdrowie psychiczne. Wyniki badania „Zaangażowanie i Benefity 2024”  wskazują, że 82% pracowników uważa dobrostan za ważny elementem wpływający na to, w jaki sposób wykonują swoje obowiązki służbowe. Trzeba jednak pamiętać, że to, czego doświadczamy w sferze zawodowej, ma wpływ na to, co czujemy również w sferze prywatnej. I odwrotnie. To trochę jak naczynia połączone.

Każdego dnia zmagamy się z licznymi stresorami i z nadmierną ilością bodźców. Nasze zdrowie psychiczne zostaje wystawione na próbę. Niepewna sytuacja geopolityczna, wymagające otoczenie ekonomiczne i zmiany klimatyczne prowadzące do coraz częstszych kataklizmów, jak chociażby niedawna powódź – to wszystko wpływa na nasz dobrostan. Dodatkowo, nowe technologie, które miały nam pomagać, coraz częściej wprowadzają w nasze życie więcej zamieszania niż porządku. Świat rozwija się w niesamowitym tempie, trudno nadążyć. Część z nas może nie podołać wyzwaniu, jakim będzie dopasowywanie się do coraz szybszych zmian. Według prognoz Światowej Organizacji Zdrowia, w niedalekiej przyszłości może nas czekać epidemia chorób psychicznych. Właśnie dlatego tak istotna staje się dziś samoświadomość – monitorowanie swoich emocji i uważność. Pracownicy powinni uczyć się tego, a pracodawcy wspierać ten proces. Tylko w ten sposób będziemy w stanie osiągnąć dobrostan i równowagę – podsumowuje Magda Pietkiewicz.

 

Opracowanie: Zespół redakcyjny Zielonej Linii

 

Źródło:

Źródło: Enpulse.


Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu www.zielonalinia.gov.pl, opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

Zobacz podobne artykuły:

  • Najlepsze Miejsca Pracy w 2024 r.
    91% pracowników 25 Najlepszych Miejsc Pracy na świecie potwierdza, że kierownictwo ich firm przestrzega zasad etyki i uczciwości, 90% jest dumnych z tego, co robi i nie mniej, bo 91%, ma powody do dumy z miejsca, w którym pracuje. Te dane pokazują, jak pozytywne i silne mogą być relacje w dobrze funkcjonującej, stabilnej firmie. Great Place To Work promuje organizacje, które są w tych staraniach konsekwentne. W efekcie najlepsi, aby zachować miejsce na liście, muszą starać się być… jeszcze lepsi. Przedstawiamy wyniki konkursu Great Place To Work 2024.

  • Pokolenie Z a rynek pracy
    Pokolenie Z (zet) to pokolenie urodzonych po 1995 roku. Są to pierwsi ludzie dorastający w scyfryzowanym społeczeństwie. Osoby z pokolenia Z od kilku lat wkraczają na rynek pracy. Na ich temat krąży wiele negatywnych opinii. Na szczęście są to najczęściej łatki i mity, które mają niewiele wspólnego z rzeczywistością. Jakimi pracownikami są osoby z pokolenia Z? Jakie wartości wnoszą na rynek pracy? Zapraszamy do lektury.

  • Usługi i instrumenty rynku pracy [INFOGRAFIKA]
    Zadaniem urzędów pracy jest wspieranie osób bezrobotnych w powrocie na rynek pracy. Służą temu usługi rynku pracy i instrumenty rynku pracy. Co się kryje pod tymi pojęciami? Odpowiedź znajduje się w poniższej infografice.

  • Zaangażowanie pracowników. Jak oceniają je Polacy?
    Zaangażowanie pracowników jest jednym z kluczowych elementów wpływających na kondycję firmy. Z badania Enpulse i Nais wynika, że większość z nas jest zaangażowana w wykonywanie swoich obowiązków służbowych. Jak pod tym względem wypadają Polacy na tle innych krajów Europy? Jakie inne wnioski wynikają z badania „Zaangażowanie i benefity 2024”? Odpowiedź poniżej.

  • Rynek pracy a zdrowie psychiczne. Wyzwania i rozwiązania
    Praca jest jedynym z kluczowych elementów życia człowieka, wpływającym na jego poczucie wartości, stabilność finansową oraz relacje społeczne. Jednak gdy warunki pracy są niekorzystne, mogą stać się źródłem poważnych problemów psychicznych. Długotrwały stres, nadmierne obciążenie obowiązkami, brak wsparcia ze strony przełożonych oraz niepewność zatrudnienia, to jedne z czynników, które mogą prowadzić do zaburzeń, takich jak depresja, lęki czy wypalenie zawodowe.

  • Rynek pracy w Polsce. Prognoza na ostatni kwartał
    Rynek pracy zmienia się dynamicznie. Na szczęście prognozy, przynajmniej te dotyczące najbliższych miesięcy, są raczej optymistyczne i pracodawcy będą zdecydowanie częściej rekrutować niż zwalniać. Które branże mają największy apetyt na zatrudnianie? Kto planuje zwiększenie ilości pracowników? W którym regionie Polski panuje największy optymizm rekrutacyjny? Odpowiadamy na podstawie raportu „Barometr ManpowerGroup Perspektyw Zatrudnienia”.

  • Dorabianie do etatu [RAPORT]
    Dla wielu Polaków koniec dnia w pracy nie oznacza wypoczynku, a rozpoczęcie drugiego zarobkowego zajęcia. Jakie są powody dorabiania do etatu i które pokolenie robi to najczęściej? Odpowiedzi przynosi raport przygotowany przez Aplikuj.pl.

  • Różne pokolenia na polskim rynku pracy
    Polski rynek pracy tworzą obecnie aż cztery pokolenia: Baby Boomers, którzy debiutowali na rynku pracy w latach 80. XX wieku oraz przedstawiciele kolejnych pokoleń: X, Y i Z. Czy taka wielopokoleniowa mieszanka może pozytywnie wpłynąć na rozwój firmy?

  • Potrzebujesz dostępu do starszych informacji? Skorzystaj z naszego Archiwum wiadomości.

    Pokaż/ukryj panel komentarzy