Nieważny paszport cudzoziemca a legalna praca
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2024-10-25
W ostatnim czasie pojawia się dużo pytań o to, czy cudzoziemiec, którego paszport utracił ważność może legalnie pracować w Polsce. Wątpliwości biorą się w dużej mierze stąd, że wielu obywateli Białorusi i Ukrainy ma problem z uzyskaniem nowego dokumentu podróży. Warto zatem przytoczyć stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy oraz informacje Straży Granicznej dotyczące cudzoziemców z nieważnym paszportem.
Art. 288 z części „Kontrola legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej” ustawy o cudzoziemcach stanowi:
„Cudzoziemiec w okresie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany posiadać ważny dokument podróży oraz dokumenty uprawniające go do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są wymagane.”
Czytaj także: Zatrudnianie obywateli Ukrainy [Q&A - Pytania i odpowiedzi]
W związku z powyższym pojawiły się wątpliwości, czy cudzoziemiec (w tym obywatel Ukrainy), który przebywa w Polsce bez ważnego paszportu (dokumentu podróży) może legalnie pracować.
Stanowisko w tej sprawie zajęła Państwowa Inspekcja Pracy. W wyjaśnieniach zamieszczonych na stronie internetowej PIP czytamy:
„Z punktu widzenia kontroli prowadzonych przez PIP posiadanie przez cudzoziemca ważnego dokumentu pobytowego, np.:
- wizy,
- zezwolenia na pobyt czasowy (karty pobytu) oraz
- pobytu w ramach ruchu bezwizowego
(również w przypadku, gdy obywatel Ukrainy korzysta z przedłużenia legalności pobytu na terytorium Polski z mocy prawa – do 30 września 2025 r.)
lub dokumentów potwierdzających, że obywatel Ukrainy przybył na terytorium Polski z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, tj.:
- umieszczonej przez funkcjonariusza Straży Granicznej w trakcie kontroli granicznej pieczęci w paszporcie, potwierdzającej przekroczenie granicy RP w okresie od 24 lutego 2022 r.,
- numeru PESEL ze statusem UKR;
- dokumentu elektronicznego diia.pl w aplikacji mobilnej mObywatel
oraz jednocześnie powiadomienia, oświadczenia lub zezwolenia na pracę
– stanowi wystarczającą podstawę do uznania pracy wykonywanej przez cudzoziemca, jak również powierzenia pracy cudzoziemcowi – za legalne. W naszej ocenie, upływ ważności paszportu nie ma wpływu na sytuację prawną cudzoziemca w zakresie legalności jego pracy.
Należy jednak zwrócić uwagę, że kwestia posiadania przez cudzoziemca paszportu, którego okres ważności upłynął, nie jest bezpośrednio objęta kompetencjami Państwowej Inspekcji Pracy – jako instytucji powołanej do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy oraz przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej.”
Czytaj także: Cudzoziemiec a zgubiony paszport z ważną wizą. Co należy zrobić?
Informacje Straży Granicznej
Drugą instytucją, która prowadzi kontrole legalności pobytu oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców jest Straż Graniczna. Dlatego warto przytoczyć informacje z Komendy Głównej Straży Granicznej, dotyczące dokumentu podróży (paszportu) obcokrajowców przebywających w RP:
„Zgodnie z art. 288 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach w okresie pobytu na terytorium RP cudzoziemiec jest obowiązany posiadać ważny dokument podróży (zazwyczaj jest to paszport zagraniczny) oraz dokumenty uprawniające go do pobytu na terytorium Polski, jeżeli są wymagane. Karta pobytu, jako dokument pobytowy, nie zastępuje paszportu.
W związku z powyższym cudzoziemiec, przed upływem okresu ważności dokumentu podróży (paszportu), zobowiązany jest opuścić terytorium RP lub złożyć w placówce dyplomatycznej swojego kraju pochodzenia w Polsce (ambasadzie, konsulacie) wniosek o przedłużenie dokumentu podróży lub wydanie nowego, w tym tzw. dokumentu na wyjazd („biały paszport”). Taki dokument jest, co do zasady, zgodnie z przepisami konsularnymi wydawany nawet w dniu złożenia wniosku.
Jeżeli w momencie kontroli na terytorium RP cudzoziemiec nie przedstawi co najmniej zaświadczenia, że złożył w placówce dyplomatycznej kraju pochodzenia wniosek o wydanie lub przedłużenie ważności dokumentu podróży, możliwe jest nałożenie na niego mandatu karnego w wysokości do 500 zł.”
Szczegółowych informacji na temat zatrudniania cudzoziemców udzielają konsultanci Zielonej Linii pod numerem telefonu 19 524.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.
Państwowa Inspekcja Pracy.
Straż Graniczna.
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Ochrona sygnalistów w Polsce W naszym niedawnym artykule poruszyliśmy zjawisko whistleblowingu, czyli tzw. demaskatorstwa. Pora przenieść temat w polskie realia. Jakie formy ochrony sygnalistów przewiduje nasze prawo?
Przygotowanie do rozmowy rekrutacyjnej – klucz do sukcesu zawodowego Rozmowa kwalifikacyjna to jeden z najważniejszych etapów procesu rekrutacyjnego. Właściwe przygotowanie może znacząco zwiększyć szanse na pozytywny rezultat i uzyskanie pracy. Proces ten warto potraktować strategicznie, dzieląc go na kilka etapów.
Zmiany w przepisach dotyczących polskiego rynku pracy 1 czerwca 2025 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące polskiego rynku pracy. Swoim zakresem obejmują one m.in. bezrobotnych. Zmienia się wiele w zasadach rejestracji, kontaktu z urzędem pracy, jak i warunkach przyznawanych wsparć. Ponadto wprowadzone zostały nowe zasady powierzania pracy cudzoziemcom. W tym przypadku, również mamy do czynienia z ważnymi zmianami.
Wizy a praca cudzoziemców po zmianie przepisów 1 czerwca 2025 r. weszły w życie przepisy, które zmieniają zasady zatrudniania w Polsce cudzoziemców z krajów trzecich. Jak obecnie wygląda kwestia pracy osób, które przyjechały do naszego kraju na wizach? Które z nich umożliwiają podjęcie pracy, a które nie? Pobyt na jakich wizach umożliwia ubieganie się o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę? Odpowiadamy.
O sygnalistach, czyli kim jest whistleblower? Sygnalista to dość tajemnicze określenie osoby, która działa w celu eksponowania nieprawidłowości w różnych sferach życia, w tym pracy. Jakie są genezy tego zjawiska i najgłośniejsze przypadki tego typu działań na świecie?
Co działa, a co nie. Co zrobić, jak się nie chce? Zmotywowanie się do działania wbrew niechęci to jedno z najczęstszych wyzwań we współczesnym świecie. Wydawałoby się, że skoro coś „trzeba zrobić”, to wystarczy wola. Ale właśnie w tym miejscu psychologia rozkłada sytuację na czynniki pierwsze i pokazuje: człowiek nie działa jak maszyna. To, że coś „powinno być zrobione”, nie oznacza jeszcze, że pojawi się energia, koncentracja czy zaangażowanie. A więc – co działa, a co nie?
Stres i wypalenie zawodowe – cichy wróg współczesnego pracownika Współczesny rynek pracy niesie za sobą wiele wyzwań. Ciągła presja na efektywność, wysokie tempo życia, rywalizacja, brak stabilności zatrudnienia oraz stale rosnące oczekiwania pracodawców prowadzą do wzmożonego stresu, który – jeśli nie jest właściwie zarządzany – może przerodzić się w wypalenie zawodowe. Ten problem dotyczy coraz większej liczby osób i coraz częściej nie tylko przedstawicieli zawodów wysokiego ryzyka psychicznego, jak lekarze, nauczyciele czy pracownicy socjalni, ale również menedżerów, a nawet freelancerów.
Work-life balance, czyli jak pogodzić pracę z życiem prywatnym? Rosnące tempo życia, natężenie obowiązków zawodowych i rosnąca frustracja wśród pracowników sprawiły, że w ostatnich latach w dyskusji na temat rynku pracy coraz częściej słyszymy o zasadzie work-life balance. Jakie są jej założenia i jak można ją wdrożyć?
