Nieważny paszport cudzoziemca a legalna praca - Rynek pracy w prawie

Art. 288 z części „Kontrola legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej” ustawy o cudzoziemcach stanowi:

„Cudzoziemiec w okresie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany posiadać ważny dokument podróży oraz dokumenty uprawniające go do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są wymagane.”

Czytaj także: Zatrudnianie obywateli Ukrainy [Q&A - Pytania i odpowiedzi]

W związku z powyższym pojawiły się wątpliwości, czy cudzoziemiec (w tym obywatel Ukrainy), który przebywa w Polsce bez ważnego paszportu (dokumentu podróży) może legalnie pracować.

Stanowisko w tej sprawie zajęła Państwowa Inspekcja Pracy. W wyjaśnieniach zamieszczonych na stronie internetowej PIP czytamy:

„Z punktu widzenia kontroli prowadzonych przez PIP posiadanie przez cudzoziemca ważnego dokumentu pobytowego, np.:

• wizy,
• zezwolenia na pobyt czasowy (karty pobytu) oraz
• pobytu w ramach ruchu bezwizowego

(również w przypadku, gdy obywatel Ukrainy korzysta z przedłużenia legalności pobytu na terytorium Polski z mocy prawa – do 30 września 2025 r.)

lub dokumentów potwierdzających, że obywatel Ukrainy przybył na terytorium Polski z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, tj.:

• umieszczonej przez funkcjonariusza Straży Granicznej w trakcie kontroli granicznej pieczęci w paszporcie, potwierdzającej przekroczenie granicy RP w okresie od 24 lutego 2022 r.,
• numeru PESEL ze statusem UKR;
• dokumentu elektronicznego diia.pl w aplikacji mobilnej mObywatel

oraz jednocześnie powiadomienia, oświadczenia lub zezwolenia na pracę

– stanowi wystarczającą podstawę do uznania pracy wykonywanej przez cudzoziemca, jak również powierzenia pracy cudzoziemcowi – za legalne. W naszej ocenie, upływ ważności paszportu nie ma wpływu na sytuację prawną cudzoziemca w zakresie legalności jego pracy.

Należy jednak zwrócić uwagę, że kwestia posiadania przez cudzoziemca paszportu, którego okres ważności upłynął, nie jest bezpośrednio objęta kompetencjami Państwowej Inspekcji Pracy – jako instytucji powołanej do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy oraz przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej.”

Czytaj także: Cudzoziemiec a zgubiony paszport z ważną wizą. Co należy zrobić?

Informacje Straży Granicznej

Drugą instytucją, która prowadzi kontrole legalności pobytu oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców jest Straż Graniczna. Dlatego warto przytoczyć informacje z Komendy Głównej Straży Granicznej, dotyczące dokumentu podróży (paszportu) obcokrajowców przebywających w RP:

„Zgodnie z art. 288 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach w okresie pobytu na terytorium RP cudzoziemiec jest obowiązany posiadać ważny dokument podróży (zazwyczaj jest to paszport zagraniczny) oraz dokumenty uprawniające go do pobytu na terytorium Polski, jeżeli są wymagane. Karta pobytu, jako dokument pobytowy, nie zastępuje paszportu.

W związku z powyższym cudzoziemiec, przed upływem okresu ważności dokumentu podróży (paszportu), zobowiązany jest opuścić terytorium RP lub złożyć w placówce dyplomatycznej swojego kraju pochodzenia w Polsce (ambasadzie, konsulacie) wniosek o przedłużenie dokumentu podróży lub wydanie nowego, w tym tzw. dokumentu na wyjazd („biały paszport”). Taki dokument jest, co do zasady, zgodnie z przepisami konsularnymi wydawany nawet w dniu złożenia wniosku.

Jeżeli w momencie kontroli na terytorium RP cudzoziemiec nie przedstawi co najmniej zaświadczenia, że złożył w placówce dyplomatycznej kraju pochodzenia wniosek o wydanie lub przedłużenie ważności dokumentu podróży, możliwe jest nałożenie na niego mandatu karnego w wysokości do 500 zł.”

Szczegółowych informacji na temat zatrudniania cudzoziemców udzielają konsultanci Zielonej Linii pod numerem telefonu 19 524.

Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.

Państwowa Inspekcja Pracy.

Straż Graniczna.