Czterodniowy tydzień pracy – czy to realne?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2025-05-05
Wraz z nastaniem nowego roku wielu z nas sięga po kalendarz i wertuje karty w poszukiwaniu potencjalnych długich weekendów. A co jeśli już niedługo będzie nam przysługiwać prawo do trzech dni wolnych w tygodniu?
Starzejące się społeczeństwa, malejąca liczba pracowników w wieku produkcyjnym oraz zmiany zachodzące w gospodarce wraz z postępującą robotyzacją i wdrażaniem sztucznej inteligencji sprawia, że coraz więcej państw dostrzega konieczność dostosowania rynku pracy do nowych realiów. Jednym z takich rozwiązań jest koncepcja skrócenia czasu pracy.
Testy w innych krajach
W kilku państwach, już od kilku lat, trwają pilotaże, których celem jest opracowanie najlepszych rozwiązań prawnych. Odpowiednie programy realizują zarówno same kraje i firmy, biorące udział w stosownych pilotażach, jak i same przedsiębiorstwa (jak np. japoński oddział Microsoftu).
Największy jak dotąd test przeprowadzono w Wielkiej Brytanii, gdzie między czerwcem a grudniem 2022 roku w badaniach nad czterodniowym tygodniem pracy uczestniczyło 61 firm i 2900 pracowników. Jak podają autorzy raportu, aż 56 firm kontynuuje ten model pracy, a 18 zadeklarowało jego wdrożenie na stałe. Co przyczyniło się do takiego sukcesu?
Przede wszystkim – dobrostan pracowników. Zauważono, że niemal 40 procent spośród nich było mniej zestresowanych niż przed zmianą trybu pracy, a u siedmiu na dziesięciu zmniejszyło się ryzyko wypalenia zawodowego. Skrócenie tygodnia pracy pozytywnie wpłynęło też na możliwość pogodzenia życia zawodowego z prywatnym. 15% pracowników stwierdziło wręcz, że żadne dodatkowe pieniądze nie skłoniłyby ich do powrotu do pięciodniowego rytmu pracy.
Pozytywne skutki tych zmian dotknęły także przedsiębiorstwa. Analizując podobny okres z poprzednich lat stwierdzono, że firmy, które wprowadziły w czasie badania czterodniowy tydzień pracy, zwiększyły swoje przychody o 35%. Zmniejszyło się także zjawisko rotacji – o 57% w okresie realizowanego badania spadła liczba odchodzących pracowników.
Czytaj także: Praca a benefity. Jak pracodawcy przyciągają pracowników?
Podobne badanie przeprowadzono w Niemczech. Założeniem programu była polityka 100-80-100, to znaczy: pracownicy utrzymują 100% dotychczasowego wynagrodzenia, pracują przez 80% dotychczasowego wymiaru czasu pracy ze stuprocentowym zaangażowaniem. Warto zauważyć, że w niemieckim badaniu dodatkowy dzień wolny od pracy był ruchomy, tj. pracownikowi przypadał on w różne dni tygodnia, niekoniecznie w piątek.
Podobnie jak u Brytyjczyków, tak i tu zdecydowana większość pracodawców decyduje się kontynuować taki model pracy – w tym przypadku odsetek ten wynosi 73%. W trakcie badania u naszych zachodnich sąsiadów spostrzeżono, że znacznie zwiększyła się efektywność wykonywanej pracy. O 60% zmalała długość i częstotliwość zwoływanych spotkań. Opinie pracowników, podobnie jak we wcześniej wspomnianym badaniu, były zdecydowanie pozytywne.
Innymi państwami, które – w różnej formie – testują możliwość wprowadzenia czterodniowego tygodnia pracy są m.in. Islandia, Belgia, Hiszpania.
Jakie rozwiązanie w Polsce?
Plany nad wprowadzeniem skróconego tygodnia pracy trwają także w Polsce. Jak przekazało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, prowadzone są analizy nad dwoma potencjalnymi rozwiązaniami. Pierwsze z nich zakłada skrócenie tygodnia pracy do czterech dni, natomiast drugie – skrócenie z ośmiu do siedmiu dobowego czasu pracy. Jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach – w tym pierwszym wariancie Polacy pracowaliby tygodniowo 32 godziny, w drugim – 35.
Problematyczną kwestią, przed którą stoją urzędnicy jest uwzględnienie w tej reformie pracy funkcjonariuszy publicznych, takich jak policjanci czy nauczyciele. Skrócenie wymiaru godzin spowoduje konieczność zwiększenia liczby etatów lub płatnych nadgodzin.
Czytaj także: Upał a praca. Co czytamy w przepisach?
Przeciwnicy skrócenia wymiaru czasu pracy argumentują, że spowoduje ono obniżkę zarobków. Temu zapobiegać mają zapisy, które zakładają utrzymanie dotychczasowych apanaży (jak wspomniana wcześniej zasada 100-80-100). Jednak, jak to w gospodarce, może to wiązać się z ryzykiem wzrostu inflacji.
Pojawia się pytanie, czy Polacy potrzebują skrócenia czasu pracy? Jak podaje Eurostat, Polacy są jedną z najbardziej zapracowanych nacji w Europie. Według badań z 2023 roku, pracujemy średnio 39,3 godziny tygodniowo. Dla porównania, w Holandii przeciętny czas pracy to około 32 godziny, a średnia unijna – 36. Wydaje się więc, że skrócenie wymiaru godzin może przynieść pozytywne skutki społeczne – więcej czasu dla rodziny i znajomych, a mniej stresu i przeciążenia wynikającego z obowiązków służbowych.
Sceptycy twierdzą, że to piękna teoria, ale trudna do wprowadzenia. Jednak jak pokazują badania, skrócenie tygodnia pracy wcale nie musi negatywnie wpłynąć na gospodarkę i pracodawców. Jest wręcz przeciwnie, krótszy czas pracy przyczynia się do zwiększenia efektywności pracowników i poprawy wyników finansowych przedsiębiorstw. Jeszcze dla pokolenia naszych rodziców lub dziadków równie nierealna wydawała się perspektywa wolnych sobót. Czy i my doczekamy się podobnej reformy? Pozostaje nam uzbroić się w cierpliwość.
Adam Utko (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
The Results are in: The UK’s four-day week pilot, Autonomy Research Ltd
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Co wpływa na zaangażowanie w pracę pracowników z pokolenia Z Czego od pracodawcy oczekują młodzi pracownicy? Co wpływa na ich zaangażowanie i satysfakcję z pracy? Oto ciekawe wnioski płynące z badania „Work War Z”. Zachęcamy do lektury.
Ochrona sygnalistów w Polsce W naszym niedawnym artykule poruszyliśmy zjawisko whistleblowingu, czyli tzw. demaskatorstwa. Pora przenieść temat w polskie realia. Jakie formy ochrony sygnalistów przewiduje nasze prawo?
O perspektywach zatrudnienia w firmach w Polsce Rynek pracy to dynamicznie zmieniający się obszar gospodarki. Jak przedstawiają się perspektywy zatrudnienia w najbliższym czasie w Polsce? Jakie firmy planują rekrutować najwięcej, a jakie najmniej? W którym regionie Polski osoby, które chcą znaleźć pracę lub zmienić pracodawcę mają na to największe szanse? Odpowiedź przynosi niedawno opublikowany raport, który przedstawia perspektywy zatrudnienia w Polsce.
O tym, jak ważne są dobre relacje w pracy Dlaczego dobre relacje w miejscu pracy są takie ważne? Co sprawia, że zespół zaczyna funkcjonować jak dobrze naoliwiona maszyna? Co zrobić, by zbudować dobre środowisko pracy? Odpowiedzi w poniższym materiale.
O sygnalistach, czyli kim jest whistleblower? Sygnalista to dość tajemnicze określenie osoby, która działa w celu eksponowania nieprawidłowości w różnych sferach życia, w tym pracy. Jakie są genezy tego zjawiska i najgłośniejsze przypadki tego typu działań na świecie?
Jak rozwijamy kompetencje zawodowe i osobiste, przynosząc nowe spojrzenie na rynek pracy w Polsce Aby skutecznie rozwijać kompetencje zawodowe i osobiste, niezbędne jest zrozumienie, że rynek pracy nieustannie się zmienia, a kluczowe umiejętności to nie tylko fachowa wiedza, ale również zdolności adaptacyjne, interpersonalne i gotowość do uczenia się przez całe życie. W artykule został omówiony aspekt, jak rozwój tych kompetencji może wpływać na naszą karierę oraz jak oddziałuje na rynek pracy w Polsce.
Najlepsze miejsca pracy w Polsce w 2025 r. Przyjazne środowisko pracy, w którym wszyscy pracownicy są traktowani sprawiedliwie, widzą możliwości rozwoju zawodowego i wierzą w sens swojej pracy. To cechy, które charakteryzują najlepsze miejsca pracy. Które firmy trafiły na listę „Najlepszych Miejsc Pracy Polska 2025”? Przedstawiamy ranking.
Pokolenie Z a pierwsze dni w pracy Onboarding, czyli proces wdrażania do firmy nowego pracownika, to coś więcej niż tylko zapoznanie się z firmą i obowiązkami. Jak na pierwsze dni w nowej pracy patrzą młodzi ludzie (pokolenie Z)? Odpowiadamy.
