Wypadek przy pracy – obowiązki pracodawcy - Rynek pracy w prawie

W przypadku nieszczęśliwego wypadku pracownika, priorytetem jest ustalenie, czy zdarzenie można zaliczyć do wypadku przy pracy.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Pierwsza pomoc i zabezpieczenie miejsca zdarzenia

Jeśli do wypadku doszło na terenie zakładu pracy, podstawowym krokiem jest zapewnienie poszkodowanemu pierwszej pomocy oraz wyeliminowanie lub, jeśli to nie jest możliwe, ograniczenie zagrożenia. Jeśli poszkodowany jest np. operatorem maszyny, należy niezwłocznie ją wyłączyć lub odciąć jej zasilanie. Obowiązki pracodawcy podczas takiego zdarzenia są identyczne zarówno dla pracownika, jak i osoby przez niego niezatrudnionej, ale przebywającej na terenie jego zakładu. W tym drugim przypadku należy dodatkowo pamiętać o powiadomieniu pracodawcy osoby poszkodowanej.

Miejsce wypadku należy zabezpieczyć przed osobami niepowołanymi oraz możliwością przemieszczenia lub ponownego włączenia urządzeń, które spowodowały wypadek. Na podstawie położenia tych przedmiotów będzie można później odtworzyć szczegóły związane z zajściem i ustalić jego przyczynę.

Pamiętaj! Wprowadzanie zmian w miejscu wypadku bez wymaganej zgody jest dopuszczalne tylko wówczas, jeżeli zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia niebezpieczeństwu.

Zawiadomienie o wypadku

O wypadku w pracy pracodawca powinien niezwłocznie zawiadomić oddział Państwowej Inspekcji Pracy właściwy dla miejsca zdarzenia (tutaj znajdziecie kontakt), ewentualnie prokuratora lub inny właściwy organ w przypadku wypadku śmiertelnego, ciężkiego lub o charakterze zbiorowym.

Ważne! Zaniechanie obowiązku powiadomienia o wypadku przy pracy (śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym) wymienionych organów, w tym inspektora pracy, stanowi wykroczenie z art. 283 § 2 pkt 6 Kodeksu pracy i jest zagrożone karą grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.

Jakiekolwiek zmiany w miejscu zdarzenia, czy też ponowne uruchomienie maszyny są możliwe dopiero po oględzinach miejsca wypadku przez inspektora pracy. Jeśli doszło do wypadku śmiertelnego, zgodę na wznowienie pracy oprócz inspektora musi wydać prokurator, a w przypadku zakładu górniczego – właściwy organ nadzoru górniczego.

Przeprowadzenie postępowania powypadkowego

Pracodawca powołuje dwuosobowy zespół powypadkowy, który niezwłocznie po utworzeniu bada okoliczności i przyczyny wypadku. W skład zespołu wchodzi pracownik służby BHP oraz społeczny inspektor pracy. Jeśli pracodawca nie ma obowiązku tworzenia służby BHP, wtedy oprócz inspektora w skład zespołu wchodzi pracodawca, pracownik wykonujący zadania służby BHP lub specjalista spoza zakładu pracy. W przypadku zbyt małej liczby zatrudnionych pracowników, kiedy niemożliwe jest utworzenie zespołu powypadkowego, poza pracodawcą powołuje się specjalistę spoza zakładu.

Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadku ponosi pracodawca.

Formalności

Zespół powypadkowy sporządza protokół z dochodzenia, który jest podstawą do ustalenia prawa do odszkodowania dla poszkodowanego lub jego rodziny. Pracodawca po zatwierdzeniu, przekazuje go poszkodowanemu, a w przypadku wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych – również inspektorowi PIP.

Pracodawca ma obowiązek przechowywać protokoły powypadkowe przez 10 lat i na ich podstawie prowadzi rejestr wypadków przy pracy. Informacja o zdarzeniu w postaci statystycznej karty wypadku przy pracy trafia również do Głównego Urzędu Statystycznego. Informację przesyła pracodawca.

Zastosowanie środków prewencyjnych

Po wypadku przy pracy, pracodawca ma obowiązek podjęcia działań w celu zapobiegania podobnym zdarzeniom w przyszłości. Dokonuje się wtedy ponownej oceny ryzyka zawodowego stanowiska pracy. Często na takie zdarzenie ma wpływ kilka czynników technicznych, organizacyjnych, jak i ludzkich, które należy dokładnie przeanalizować. Im dokładniejsza będzie analiza, tym łatwiej będzie wprowadzić odpowiednie środki zapobiegawcze.

Szczegółowych informacji na temat prawa pracy udziela Państwowa Inspekcja Pracy.

Justyna Bilicz (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy.

Państwowa Inspekcja Pracy.