Potrącenia z wynagrodzenia za pracę
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-06-22
Wynagrodzenie za pracę podlega ochronie. Pracodawca nie może więc bez zgody pracownika dokonywać jakichkolwiek potrąceń z wypłaty. Wyjątek stanowią sytuacje przewidziane w przepisach, np. świadczenia alimentacyjne. Pozostałe, bezpodstawne potrącenia są wykroczeniem przeciwko prawom pracownika, zagrożonym karą grzywny do 30 tys. zł.
Przepisów dotyczących potrąceń z wynagrodzenia za pracę należy szukać w Kodeksie pracy. W art. 87 § 1 czytamy:
„Z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215, z 2019 r. poz. 1074 i 1572 oraz z 2020 r. poz. 568), jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
4) kary pieniężne przewidziane w art. 108.”
Bardzo ważna jest wymieniona wyżej kolejność należności, ponieważ to według niej dokonuje się potrąceń (art. 87 § 2 Kodeksu pracy).
Granice potrąceń
Kodeks pracy określa także granice, w jakich mogą być dokonywane potrącenia. I tak:
- w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – potrącenia mogą wynieść do trzech piątych wysokości wynagrodzenia,
- w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do połowy wysokości wynagrodzenia.
Czytaj także: Wynagrodzenie za pracę – wypłata
Łączna kwota potrąceń sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń innych niż alimentacyjne oraz udzielonych pracownikowi zaliczek nie może przekraczać połowy wysokości wynagrodzenia, a w zbiegu ze świadczeniami alimentacyjnymi – 3/5 wynagrodzenia. Kara pieniężna za jedno przekroczenie nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łączna suma kar pieniężnych nie może przekraczać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty po dokonaniu potrąceń z innych tytułów.
Do pełnej wysokości
W art. 87 § 5 Kodeksu pracy czytamy:
„Nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości”.
Z wynagrodzenia za pracę odlicza się też, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Odliczenia można dokonać tylko w następnym terminie wypłaty wynagrodzenia.
Kwota wolna od potrąceń
Pisząc o potrąceniach z wynagrodzenia za pracę nie można pominąć przepisów zawartych w art. 871 Kodeksu pracy. Określają one kwotę wolną od potrąceń. Chodzi o minimalną kwotę, która musi przypaść pracownikowi do wypłaty.
Zgodnie z przepisami, wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat do Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- 75% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
- 90% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 kp.
W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymienione wyżej kwoty podlegają proporcjonalnemu obniżeniu.
Czytaj także: Co się składa na wynagrodzenie
Egzekucja świadczeń alimentacyjnych podlega ograniczeniu tylko poprzez określenie górnej granicy potrąceń – 3/5 wynagrodzenia. W tym przypadku wysokość wynagrodzenia pozostałego do wypłaty nie jest limitowana kwotowo (nie obowiązuje kwota wolna od potrąceń).
Świadczenia alimentacyjne – procedura uproszczona
W art. 88 Kodeksu pracy zapisano przepisy dotyczące uproszczonej procedury dochodzenia przez wierzyciela świadczeń alimentacyjnych. Zasada ta nakłada na pracodawcę obowiązek dokonania potrąceń z wynagrodzenia na wniosek wierzyciela na podstawie złożonego przez niego tytułu wykonawczego, bez konieczności wszczęcia postępowania egzekucyjnego.
Wyjątkami od tej zasady (uproszczonej procedury dochodzenia przez wierzyciela świadczeń alimentacyjnych) są sytuacje, gdy:
- świadczenia alimentacyjne mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może być potrącona, nie wystarcza na pełne pokrycie wszystkich należności alimentacyjnych,
- wynagrodzenie za pracę zostało zajęte w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej.
Inne należności
Należności inne niż wymienione w Kodeksie pracy mogą być potrącone z wynagrodzenia za pracę wyłącznie za pisemną zgoda pracownika. W zgodzie tej powinna być wskazana konkretna kwota potrącenia. W przypadku takich potrąceń również jest kwota wolna. Wynosi ona minimalne wynagrodzenie za pracę – przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy oraz 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę – przy potrącaniu innych należności.
Zasady dotyczące dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę stosuje się również do innych świadczeń ze stosunku pracy.
Szczegółowych informacji na temat potrąceń z wynagrodzenia udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (art. 87-88).
Państwowa Inspekcja Pracy „Prawo pracy”.
Zobacz podobne artykuły:

Cofnięcie wypowiedzenia umowy o pracę Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, każda ze stron umowy o pracę może ją rozwiązać za wypowiedzeniem. Rozwiązanie umowy następuje wówczas z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia w zależności od długości zatrudnienia pracownika. Podpowiadamy, w jakich sytuacjach możliwe jest cofnięcie wypowiedzenia umowy o pracę.

Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy – najważniejsze zmiany w przepisach Od 29 stycznia 2022 roku obowiązują nowe zasady zatrudniania cudzoziemców m.in. w ramach tzw. procedury oświadczeniowej. Co się zmieniło? Odpowiadamy.

Brak wynagrodzenia a rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia Czy niewypłacanie pracownikowi wynagrodzenia na czas może być powodem rozwiązania umowy przez pracownika bez wypowiedzenia? Na co zwrócić uwagę i jakie przepisy Kodeksu pracy mają w tym przypadku zastosowanie? Odpowiadamy.

Obowiązki pracodawcy w czasie upałów Okres wakacyjny kojarzy się ze słoneczną, upalną pogodą. O ile oczekujemy wysokiej temperatury podczas planowanego urlopu, o tyle upalna pogoda może być bardzo uciążliwa, a wręcz niebezpieczna podczas wykonywania pracy. Podpowiadamy, jakie obowiązki ma pracodawca względem pracowników wykonujących pracę podczas upałów.

Urlop szkoleniowy. Kiedy możesz z niego skorzystać? Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownik, który podnosi kwalifikacje zawodowe z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą, ma możliwość skorzystania z urlopu szkoleniowego. Podpowiadamy, jaki jest wymiar urlopu szkoleniowego oraz kto może z niego skorzystać.

Bieg okresu wypowiedzenia [INFOGRAFIKA] Czy wiesz, jak liczyć bieg okresu wypowiedzenia? Podpowiadamy!

Uprawnienia pracownika-rodzica dziecka niepełnosprawnego Pracownik opiekujący się dzieckiem niepełnosprawnym może wnioskować o elastyczne formy zatrudnienia, jeśli nie naruszają one organizacji pracy. Podpowiadamy, z jakich ułatwień mogą skorzystać rodzice dzieci niepełnosprawnych oraz jakich formalności należy dopełnić.

Kiedy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie postojowe? Kiedy zakład produkcyjny z jakichś powodów zaczyna stopniowo ograniczać produkcję, może to doprowadzić do przestoju w firmie. Niektórzy pracodawcy w takich sytuacjach decydują się na redukcję zatrudnienia, inni natomiast wolą zachować pracowników. Podpowiadamy, w jakich sytuacjach pracodawca może obniżyć wynagrodzenie pracowników na czas przestoju, a kiedy powinien im wypłacać pełne wynagrodzenie postojowe.