Osoba współpracująca z osobą prowadzącą działalność gospodarczą
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2021-08-06
Przedsiębiorca, prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, ma możliwość korzystania z pomocy bliskiej osoby w prowadzeniu firmy. Podpowiadamy, kim jest osoba współpracująca oraz jakie ma uprawnienia.
Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o systemie zabezpieczeń społecznych osobą współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, zleceniobiorcami oraz z osobami fizycznymi, wskazanymi w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia. Nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego. Osobą współpracującą nie może być również brat ani siostra.
Składki ZUS
Bez względu na to, czy członek rodziny współpracuje w działalności na podstawie umowy o pracę, czy też pomaga nieodpłatnie, dla celów ZUS uważany jest za osobę współpracującą.
Współpraca przy działalności gospodarczej wiąże się z obowiązkiem objęcia osoby współpracującej ubezpieczeniem ZUS. Jednak zasady opłacania składek osób współpracujących nie zawsze są takie same, jak w przypadku innych pracowników. Przy zatrudnieniu osoby współpracującej:
- na umowę o pracę – składki ZUS odprowadza się w takim samym wymiarze jak za przedsiębiorcę;
- na umowę zlecenia – składki ZUS należy odprowadzać jak przy umowach zlecenia z innymi zleceniobiorcami. W tym przypadku składki zależą głównie od wysokości wynagrodzenia;
- na umowę o dzieło – co do zasady od takiej umowy opłaca się składki ZUS w wymiarze jak za przedsiębiorcę;
- nieodpłatnie – składki ZUS opłaca się w wymiarze jak za przedsiębiorcę.
Osoby współpracujące nie mogą korzystać z preferencyjnych stawek ZUS. Oznacza to, że przedsiębiorca rozpoczynający działalność, opłacający mały ZUS, któremu pomaga małżonek, jest zobowiązany odprowadzać za niego składki w pełnej wysokości.
Nieodpłatna współpraca
W sytuacji, kiedy pomoc w prowadzeniu firmy przez członka rodziny jest nieodpłatna, mamy do czynienia z, tzw. umową dorozumianą, co oznacza, że została sporządzona ustnie i członkowie rodziny zgodzili się świadczyć nieodpłatną pomoc w firmie.
Składki ZUS w takim przypadku powinny być odprowadzane w takim wymiarze jaki obowiązuje osobę prowadzącą działalność gospodarczą. W sytuacji, gdyby małżonek był dodatkowo zatrudniony, gdzie jego wynagrodzenie byłoby wyższe lub równe minimalnemu, to w związku z współpracą w działalności współmałżonka powinien podlegać jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Wynagrodzenie osoby współpracującej
Wynagrodzenie osoby współpracującej może stanowić koszt podatkowy prowadzonej działalności.
Wypłacając osobie współpracującej wynagrodzenie przedsiębiorca ma obowiązek odprowadzić z tego tytułu podatek dochodowy tak jak od wynagrodzeń innych pracowników.
Jak rozumieć współpracę?
Żaden z przepisów prawa nie definiuje, na czym właściwie miałaby polegać współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Należy zatem w tym przypadku posiłkować się interpretacjami sądów. Określają one m.in., że współpraca powinna mieć znaczenie ekonomiczne istotne dla działalności gospodarczej, czynności pomocy muszą charakteryzować się systematycznością, stabilnością i zorganizowaniem oraz muszą odbywać się z dużą częstotliwością i zajmować znaczny czas.
Warto również wymienić działania, które nie mogą być uznane za współpracę. Należą do nich:
- wykonywanie zwykłych obowiązków członków rodziny wynikających z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
- zastępstwo w sytuacjach awaryjnych,
- wydarzenia o charakterze incydentalnym, okazjonalnym,
- samo posiadanie pełnomocnictwa (również notarialnego),
- działania o charakterze wtórnym, które nie są w bezpośrednim związku z przedmiotem działalności (np. samo wystawianie faktur jest realizacją obowiązku podatkowego).
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
Zobacz podobne artykuły:
Osoba bezrobotna a podjęcie pracy lub działalności gospodarczej Każda osoba bezrobotna, która zarejestruje się w urzędzie pracy ma zarówno prawa, jak i obowiązki wynikające z posiadanego statusu. Jednym z obowiązków jest zawiadomienie urzędu pracy o podjęciu pracy lub rozpoczęciu prowadzenia działalności gospodarczej. Kiedy należy to zrobić? Co warto wiedzieć? Odpowiadamy.
Emerytura – kiedy złożyć wniosek? Od 1 października 2017 r. wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Po jego osiągnięciu możliwe jest złożenie wniosku o emeryturę. Warto jednak zastanowić się, kiedy to zrobić. Jest bowiem kilka czynników, które decydują o wysokości świadczenia. Co warto wziąć pod uwagę składając wniosek o emeryturę w ZUS? Odpowiadamy.
Odprawa emerytalna i rentowa Przechodzisz na rentę lub emeryturę? Sprawdź, czy należy Ci się odprawa i w jakiej wysokości.
Waloryzacja rent i emerytur 1 marca 2024 r. nastąpiła waloryzacja emerytur, rent oraz dodatków wypłacanych przez ZUS. Co ważne, podwyżka nastąpiła automatycznie, bez konieczności wnioskowania o nią. W 2024 r. świadczenia wzrosną o 12,12%.
Zasady opłacania składek na Fundusz Pracy Dzięki środkom gromadzonym w Funduszu Pracy instytucje publiczne, w tym urzędy pracy, mogą realizować cele wskazane w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Jakie są zasady opłacania składek na Fundusz Pracy? Co się dzieje w przypadku ich nieterminowego przekazywania? Wyjaśniamy.
Rodzaje świadczeń pieniężnych wypłacanych przez urzędy pracy [Infografika] Osoby bezrobotne rejestrujące się w powiatowych urzędach pracy mogą liczyć na świadczenia pieniężne, które są finansowane ze środków Funduszu Pracy. Jednym z nich, i chyba najlepiej wszystkim znanym, jest zasiłek dla bezrobotnych. Jakie inne świadczenia wypłacają urzędy? Sprawdźcie sami.
Środki na otwarcie działalności gospodarczej w 5 krokach [INFOGRAFIKA] Planujesz założyć działalność gospodarczą i potrzebujesz gotówki? Oto w jaki sposób możesz dostać bezzwrotne dofinansowanie z urzędu pracy.
Działalność nierejestrowa – nowy próg przychodów Działalność nierejestrowa, czyli nieewidencjonowana, to drobna działalność zarobkowa osób fizycznych, która nie wymaga rejestracji firmy. Sprawdź, jaki przychód możesz osiągnąć z działalności nierejestrowej i jaki ma to wpływ na status osoby bezrobotnej.