Kiedy jest możliwa rezygnacja z urlopu macierzyńskiego?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-09-13
Urlop macierzyński przeważnie wykorzystuje matka dziecka. Nie oznacza to jednak, że ojciec nie ma do niego prawa. Sprawdź, jakie warunki muszą być spełnione, aby matka dziecka mogła zrezygnować ze swojej części urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca dziecka.
Urlop macierzyński jest jednym z uprawnień rodzicielskich przysługujących rodzicom w wymiarze proporcjonalnym do urodzonych dzieci przy jednym porodzie lub przysposobionych dzieci.
Urlop macierzyński może trwać:
- 20 tygodni – przy urodzeniu 1 dziecka lub przyjęciu na wychowanie 1 dziecka,
- 31 tygodni – przy urodzeniu 2 dzieci lub przyjęciu na wychowanie 2 dzieci,
- 33 tygodnie – przy urodzeniu 3 dzieci lub przyjęciu na wychowanie 3 dzieci,
- 35 tygodni – przy urodzeniu 4 dzieci lub przyjęciu na wychowanie 4 dzieci,
- 37 tygodni – przy urodzeniu 5 dzieci lub przyjęciu na wychowanie 5 dzieci.
Co najmniej sześć tygodni urlopu macierzyńskiego może przypadać przed przewidywaną datą porodu.
Czytaj także: Zmiana wymiaru zasiłku macierzyńskiego 2023
Warunki rezygnacji z urlopu macierzyńskiego
Matka dziecka ma prawo do rezygnacji z urlopu macierzyńskiego nie wcześniej niż 14 tygodni po porodzie, gdyż jest to czas na regenerację zdrowia. Będzie to jednak możliwe tylko w przypadku, gdy:
- ojciec dziecka, zatrudniony na postawie umowy o pracę, przejmie pozostałą część tego urlopu,
- przez okres odpowiadający okresowi pozostałemu do końca urlopu macierzyńskiego ojciec przerwie działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Rezygnacja z urlopu macierzyńskiego może nastąpić również po 8 tygodniach, ale tylko w przypadku, gdy matka dziecka legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Wówczas pozostałą część urlopu powinien wykorzystać:
- ojciec dziecka lub
- inny członek najbliższej rodziny
- który przerwał zatrudnienie bądź inną działalność zarobkową.
Jakie formalności należy spełnić?
Pracownica, która chce zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca dziecka, musi zgłosić pracodawcy zamiar powrotu do pracy nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem pracy.
Z kolei ojciec dziecka musi powiadomić swojego pracodawcę o zamiarze korzystania z reszty urlopu macierzyńskiego, składając wniosek o jego udzielenie w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu macierzyńskiego. Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika.
Czytaj także: Wracasz do pracy po urodzeniu dziecka? Możesz skorzystać z przerwy na karmienie
Rezygnacja z urlopu macierzyńskiego a zasiłek macierzyński
Za okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (dla rodziców zastępczych i adopcyjnych) oraz okres urlopu ojcowskiego podstawa wymiaru zasiłku wynosi 100%. Do wykorzystania urlopu macierzyńskiego, trwającego przy urodzeniu jednego dziecka 20 tygodni, a przy większej liczbie dzieci odpowiednio dłużej, uprawniona, a nawet zobowiązana jest matka dziecka (w przypadku dziecka biologicznego). Może teoretycznie z niego zrezygnować po 14 tygodniach, ale tylko wtedy, gdy ojciec dziecka zdecyduje się ten urlop przejąć. Za pozostałe 6 tygodni urlopu macierzyńskiego (w przypadku jednego dziecka) ojciec otrzyma 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Po okresie urlopu macierzyńskiego rodzice mają prawo do wykorzystania urlopu rodzicielskiego w wymiarze 41 tygodni (przy jednym dziecku ) lub 43 tygodni (w przypadku urodzenia co najmniej dwojga dzieci). Mogą się tym urlopem podzielić dowolnie, ale żadne z nich nie może wykorzystać więcej niż 32 (34) tygodnie tego urlopu. Urlop rodzicielski może być wykorzystany w maksymalnie pięciu częściach do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat. Za okres tego urlopu rodzicom przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Ustawa z dnia z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.
Zobacz podobne artykuły:
Urlop wypoczynkowy – przydatne informacja dla pracowników Urlop wypoczynkowy jest prawem pracownika, czyli osoby, która świadczy pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę. Nie może on zrzec się tego prawa ani przenieść go na inną osobę. Co jeszcze warto wiedzieć o urlopie wypoczynkowym?
Zmiana warunków zatrudnienia na wniosek pracownika Pracownicy mają prawo do wnioskowania do pracodawcy o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony. Kiedy takie prawo przysługuje i jakie obowiązki wobec tego ma pracodawca? Podpowiadamy.
Czy kobieta w ciąży może wycofać wypowiedzenie umowy o pracę? Kodeks pracy przewiduje szczególną ochronę zatrudnienia kobiet w ciąży. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę takiej pracownicy, a w niektórych przypadkach umowa, która uległaby rozwiązaniu w okresie ciąży, zostaje przedłużona do dnia porodu. Co w przypadku, jeśli to pracownica składa wypowiedzenie? Wyjaśniamy, czy ma prawo je wycofać z powodu ciąży i w jakich przypadkach.
Czy za studenta płaci się ZUS? Wakacje to dobry czas na szukanie pracy przez studentów. Studenci do ukończenia 26. roku życia są chętnie zatrudniani na podstawie umowy zlecenia. Wiąże się to ze sporymi oszczędnościami dla zleceniodawcy. Jakimi? Odpowiadamy.
Wypadek przy pracy a umowa zlecenia Jesteś zleceniobiorcą i uległeś wypadkowi przy pracy? Sprawdź, czy otrzymasz zasiłek chorobowy za czas niezdolności do pracy oraz odszkodowanie z ZUS.
Urlop macierzyński nie zawsze chroni przez zwolnieniem Stanowisko pracy kobiety w ciąży lub przebywającej na urlopie macierzyńskim podlega szczególnej ochronie. Co do zasady pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w takim przypadku. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Podpowiadamy, w jakich przypadkach ochrona przed zwolnieniem w okresie urlopu macierzyńskiego nie obowiązuje.
Zasiłek macierzyński 2023 – co powinieneś wiedzieć? Zmiany długości urlopów związanych z rodzicielstwem wprowadzone do Kodeksu pracy w kwietniu 2023 r. niosą za sobą również zmianę przepisów dotyczących zasiłku macierzyńskiego. Sprawdź, co się zmieniło w tym zakresie.
Zmiana wymiaru zasiłku macierzyńskiego 2023 Wraz z wejściem w życie nowelizacji Kodeksu pracy, od 26 kwietnia 2023 r. zmienił się nie tylko wymiar urlopów związanych z rodzicielstwem, ale zmianie uległy również przepisy dotyczące zasiłku macierzyńskiego. Sprawdź, ile wynosi aktualny wymiar urlopu.
