Kiedy jest możliwa rezygnacja z urlopu macierzyńskiego? - Rynek pracy w prawie

Urlop macierzyński jest jednym z uprawnień rodzicielskich przysługujących rodzicom w wymiarze proporcjonalnym do urodzonych dzieci przy jednym porodzie lub przysposobionych dzieci.

Urlop macierzyński może trwać:

• 20 tygodni – przy urodzeniu 1 dziecka lub przyjęciu na wychowanie 1 dziecka,
• 31 tygodni – przy urodzeniu 2 dzieci lub przyjęciu na wychowanie 2 dzieci,
• 33 tygodnie – przy urodzeniu 3 dzieci lub przyjęciu na wychowanie 3 dzieci,
• 35 tygodni – przy urodzeniu 4 dzieci lub przyjęciu na wychowanie 4 dzieci,
• 37 tygodni – przy urodzeniu 5 dzieci lub przyjęciu na wychowanie 5 dzieci.

Co najmniej sześć tygodni urlopu macierzyńskiego może przypadać przed przewidywaną datą porodu.

Czytaj także: Zmiana wymiaru zasiłku macierzyńskiego 2023

Warunki rezygnacji z urlopu macierzyńskiego

Matka dziecka ma prawo do rezygnacji z urlopu macierzyńskiego nie wcześniej niż 14 tygodni po porodzie, gdyż jest to czas na regenerację zdrowia. Będzie to jednak możliwe tylko w przypadku, gdy:

• ojciec dziecka, zatrudniony na postawie umowy o pracę, przejmie pozostałą część tego urlopu,
• przez okres odpowiadający okresowi pozostałemu do końca urlopu macierzyńskiego ojciec przerwie działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Rezygnacja z urlopu macierzyńskiego może nastąpić również po 8 tygodniach, ale tylko w przypadku, gdy matka dziecka legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Wówczas pozostałą część urlopu powinien wykorzystać:

• ojciec dziecka lub
• inny członek najbliższej rodziny

- który przerwał zatrudnienie bądź inną działalność zarobkową.

Jakie formalności należy spełnić?

Pracownica, która chce zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca dziecka, musi zgłosić pracodawcy zamiar powrotu do pracy nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem pracy.

Z kolei ojciec dziecka musi powiadomić swojego pracodawcę o zamiarze korzystania z reszty urlopu macierzyńskiego, składając wniosek o jego udzielenie w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu macierzyńskiego. Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika.

Czytaj także: Wracasz do pracy po urodzeniu dziecka? Możesz skorzystać z przerwy na karmienie

Rezygnacja z urlopu macierzyńskiego a zasiłek macierzyński

Za okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (dla rodziców zastępczych i adopcyjnych) oraz okres urlopu ojcowskiego podstawa wymiaru zasiłku wynosi 100%. Do wykorzystania urlopu macierzyńskiego, trwającego przy urodzeniu jednego dziecka 20 tygodni, a przy większej liczbie dzieci odpowiednio dłużej, uprawniona, a nawet zobowiązana jest matka dziecka (w przypadku dziecka biologicznego). Może teoretycznie z niego zrezygnować po 14 tygodniach, ale tylko wtedy, gdy ojciec dziecka zdecyduje się ten urlop przejąć. Za pozostałe 6 tygodni urlopu macierzyńskiego (w przypadku jednego dziecka) ojciec otrzyma 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Po okresie urlopu macierzyńskiego rodzice mają prawo do wykorzystania urlopu rodzicielskiego w wymiarze 41 tygodni (przy jednym dziecku ) lub 43 tygodni (w przypadku urodzenia co najmniej dwojga dzieci). Mogą się tym urlopem podzielić dowolnie, ale żadne z nich nie może wykorzystać więcej niż 32 (34) tygodnie tego urlopu. Urlop rodzicielski może być wykorzystany w maksymalnie pięciu częściach do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat. Za okres tego urlopu rodzicom przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku.

Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.

Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Ustawa z dnia z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.

www.zus.pl