Back

Czy podlegam obowiązkowi ubezpieczenia społecznego?

Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2024-08-19

Osoba niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej ma możliwość rejestracji w urzędzie pracy. Ale nie jest to jedyny warunek, aby urząd nadał jej status osoby bezrobotnej. Jednym z dodatkowych warunków jest niepodleganie ubezpieczeniom społecznym. Co to dokładnie oznacza? Kto obowiązkowo podlega takim ubezpieczeniom? Odpowiadamy.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. l ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, warunkiem do uzyskania i posiadania statusu osoby bezrobotnej jest m. in. niepodleganie, na podstawie odrębnych przepisów, obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników. Jednym z podstawowych przypadków objęcia ubezpieczeniem społecznym jest praca. A dalej? Przepisy wymieniają dużo więcej takich sytuacji.

 

Ubezpieczeniom społecznym podlegają obowiązkowo:

  • pracownicy (z wyłączeniem prokuratorów);
  • osoby wykonujące pracę nakładczą;
  • członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych;
  • osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące (za wyjątkiem uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26 lat);
  • osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące;
  • osoby współpracujące z osobami fizycznymi, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców;
  • posłowie i senatorowie pobierający uposażenie oraz posłowie do Parlamentu Europejskiego, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o uposażeniu posłów do Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej;
  • osoby pobierające stypendium sportowe;
  • pobierający stypendium słuchacze Krajowej Szkoły Administracji Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego;
  • doktoranci otrzymujący stypendium doktoranckie;
  • osoby wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
  • osoby pobierające zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy;
  • osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty;
  • osoby pobierające stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych;
  • duchowni;
  • żołnierze niezawodowymi pełniącymi czynną służbę wojskową;
  • osoby odbywające służbę zastępczą;
  • osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego;
  • osoby pobierające świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osoby pobierające zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia, a także osoby pobierające wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy;
  • osoby pobierające świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia;
  • członkowie rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tej funkcji;
  • małżonek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Czytaj także: Dokumenty potrzebne do rejestracji

 

Ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu obowiązkowo podlegają również:

  • osoby rezygnujące z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie zamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem;
  • osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna;
  • osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem, które na obszarze Polski są:
  • osobami, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia lub ją zawiesiły (art. 36aa ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych);
  • osobami, które prowadziły inną, niż określona w przepisach ustawy Prawo Przedsiębiorców pozarolniczą działalność przez okres co najmniej 6 miesięcy i które zaprzestały jej prowadzenia;
  • zleceniobiorcami, którzy wykonywali pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług przez co najmniej 6 miesięcy i którzy zaprzestali jej wykonywania;
  • osobami współpracującymi przez co najmniej 6 miesięcy z osobami sprawującymi opiekę nad dzieckiem wymienionymi powyżej lub art. 18 ust. 1 ustawy Prawo Przedsiębiorców i które zaprzestały tej współpracy;
  • osobami duchownymi podlegającymi z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym przez okres co najmniej 6 miesięcy.

 

Obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu podlegają także osoby fizyczne, które na obszarze Polski są osobami sprawującymi osobistą opiekę nad dzieckiem, a które nie spełniają warunków podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu wymienionymi powyżej.

 

Czytaj także: Podleganie ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu cudzoziemców zatrudnionych w Polsce

 

Czy podlegam obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego?

Lista osób podlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego częściowo pokrywa się z tą dotyczącą osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu. Do grupy tej należą m. in.:

  • pracownicy,
  • osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą oraz osoby z nimi współpracujące,
  • zleceniobiorcy,
  • osoby duchowne,
  • członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych,
  • emeryci i renciści,
  • osoby pobierające zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne,
  • bezrobotni niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu,
  • studenci i uczniowie, o ile nie mogą zostać zgłoszeni do ubezpieczenia jako członkowie rodziny.

Pełna lista osób podlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego dostępna jest na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia.

 

Szczegółowych informacji na temat rejestracji w urzędzie pracy udzielają konsultanci Zielonej Linii pod numerem telefonu 19524.

 

Justyna Bilicz (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

 

Źródło:

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 6, 6a, 6b.

Ustawa z 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, art. 66.

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. l.


Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu www.zielonalinia.gov.pl, opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

Zobacz podobne artykuły:

  • Płaca minimalna i stawka godzinowa w 2025 r.
    1 stycznia 2025 r. zmieni się wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalna stawka godzinowa. Jakie kwoty będą obowiązywać? Czy w 2025 r. zmiany płacy minimalnej będą tylko raz? Odpowiadamy.

  • Klauzula CV 2024, czyli zgoda na przetwarzanie danych osobowych (RODO)
    Przetwarzanie przez rekrutera danych osobowych zawartych w CV wymaga zgody kandydata do pracy. Jak powinna brzmieć klauzula poufności? Odpowiadamy.

  • Zasiłek dla bezrobotnych [Q&A - Pytania i odpowiedzi]
    Prawo do zasiłku przysługuje osobie bezrobotnej, która rejestrując się w urzędzie pracy spełnia określone warunki. Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze pytania bezrobotnych dotyczące tego świadczenia i odpowiedzi na nie.

  • Okres uprawniający do zasiłku
    Osoba rejestrująca się w urzędzie pracy jako bezrobotna powinna przedstawić pełna historię zatrudnienia, innej pracy zarobkowej czy prowadzenia działalności gospodarczej. Dlaczego? Jednym z powodów jest to, że ma ona wpływ na okres uprawniający do zasiłku, od którego zależy wysokość świadczenia wypłacanego przez urząd pracy. Co się kryje pod pojęciem „okres uprawniający do zasiłku”? Co się do niego wlicza? Odpowiadamy.

  • Dodatek aktywizacyjny a złożenie wniosku
    Dodatek aktywizacyjny jest świadczeniem, które przysługuje bezrobotnemu z prawem do zasiłku, który albo sam znajdzie pracę, albo zostanie do niej skierowany przez urząd pracy. Stanowi swego rodzaju motywację dla osób, które aktywnie poszukują zatrudnienia. Aby w pełni skorzystać z dodatku aktywizacyjnego, warto wiedzieć, kiedy złożyć wniosek. Dlaczego to takie ważne? Odpowiadamy.

  • Zasiłek dla bezrobotnych na 365 dni - komu przysługuje?
    Prawo do zasiłku dla bezrobotnych, po spełnieniu warunków, co do zasady przysługuje na 180 lub 365 dni. Kto może liczyć na zasiłek przez rok? Odpowiadamy.

  • Grupy docelowe w naborach - czy mogę złożyć wniosek o wsparcie z urzędu pracy?
    Urząd pracy prowadzi nabór wniosków na interesujące Cię wsparcie, ale nie jesteś pewny, czy zaliczasz się do grupy docelowej realizowanego projektu? Te informacje powinny Ci pomóc.

  • Terminy wpływające na zasiłek dla bezrobotnych [INFOGRAFIKA]
    Jeśli planujesz rejestrację w urzędzie pracy i zastanawiasz się, czy zostanie Ci przyznany zasiłek dla bezrobotnych, zwrócić szczególną uwagę na poniższe terminy.

  • Potrzebujesz dostępu do starszych informacji? Skorzystaj z naszego Archiwum wiadomości.

    Pokaż/ukryj panel komentarzy