Ciąża i urlop macierzyński nie zawsze chronią przed zwolnieniem
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-12-05
Co do zasady pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownicy w ciąży ani przebywającej na urlopie macierzyńskim. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Sprawdź, w jakich przypadkach ochrona przed zwolnieniem nie obowiązuje.
Nie w każdej sytuacji pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem przebywającym na urlopie związanym z rodzicielstwem. Pracownica w ciąży, przebywająca na urlopie macierzyńskim, a także pracownik korzystający z jego części w ramach urlopu ojcowskiego są objęci ochroną zatrudnienia. Są jednak okoliczności, w których zwolnienie jest uzasadnione.
Rozwiązanie umowy o pracę pracownicy w ciąży
Zgodnie z art. 177 Kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.
Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Przepis ten nie dotyczy umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy (np. urlopu wychowawczego czy zwolnienia lekarskiego).
Czytaj także: Praca w trakcie urlopów związanych z rodzicielstwem
Przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę w czasie ciąży
Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest zobowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę (lub pracownika korzystającego z takiego urlopu) zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
W uzasadnionych przypadkach pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z pracownicą w ciąży lub korzystającą z urlopu macierzyńskiego bez zachowania okresu wypowiedzenia. Przesłanki te określa art. 52 Kodeksu pracy. Zalicza się do nich:
- ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
- popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
- zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Pracodawca jest uprawniony do natychmiastowego rozwiązania umowy o pracę z winy pracownika w ciągu 1 miesiąca od uzyskania wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.
Szczególna ochrona stosunku pracy, z której korzysta pracownica w ciąży przysługuje także pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko w okresie korzystania przez niego z urlopu rodzicielskiego.
Czytaj także: Powrót do pracy po urlopie macierzyńskim
Rola organizacji związkowej w rozwiązaniu umowy o pracę z pracownicą w ciąży
Rozwiązanie umowy o pracę z pracownicą w ciąży w trybie dyscyplinarnym jest dopuszczalne, pod warunkiem, że pracodawca uzyska na to zgodę zakładowej organizacji związkowej reprezentującej pracownicę.
Wyrażenie zgody przez zakładową organizację związkową na rozwiązanie z pracownicą umowy o pracę bez wypowiedzenia, nie pozbawia tej pracownicy możliwości zaskarżenia do sądu pracy rozwiązania umowy na podstawie zarzutu braku przyczyny lub innego naruszenia prawa.
Jeżeli u pracodawcy nie działa związek zawodowy lub działająca organizacja nie wyraziła zgody na reprezentowanie interesów pracownicy - pracodawca podejmuje samodzielnie decyzję co do rozwiązania umowy o pracę.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownicy w ciąży i nieuzgodnienie przez pracodawcę tej decyzji z zakładową organizacją związkową jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika.
Szczegółowych informacji w tym zakresie udziela Państwowa Inspekcja Pracy
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.
Zobacz podobne artykuły:

Wykroczenia przeciwko prawom pracownika Przepisy Kodeksu pracy określają prawa i obowiązki pracowników. Przede wszystkim po to, by ich chronić. Ciężkie naruszenie praw pracownika stanowi podstawę do rozwiązania umowy o pracę, a niektóre z wykroczeń przeciwko prawom pracownika mogą być podstawą do nałożenia na pracodawcę kary grzywny.

Czym jest wypowiedzenie zmieniające? Pracodawca, który chce dalej zatrudniać pracownika, ale na innych warunkach niż określone w umowie o pracę, może skorzystać z przewidzianej w art. 42 Kodeksu pracy formy wypowiedzenia warunków pracy i płacy, zwanej wypowiedzeniem zmieniającym.

Komu przysługuje odprawa pieniężna po zwolnieniu z pracy? O odprawie pieniężnej nie przeczytamy w Kodeksie pracy. Zasady jej przyznawania opisuje ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Komu, na mocy tego dokumentu, przysługuje odprawa pieniężna, tzw. odprawa ekonomiczna?

Umowa o pracę – co nie powinno się w niej znaleźć? Umowa o pracę regulowana jest przepisami Kodeksu pracy. Pracodawca zatrudniający pracownika w oparciu o umowę o pracę zobowiązany jest do zawarcia umowy zgodnie z przepisami prawa pracy. Każda umowa o pracę musi zawierać elementy wynikające z przepisów Kodeksu pracy, natomiast równie istotne jest to, czego w umowie o pracę nie powinno być. Podpowiadamy.

5 zmian w Kodeksie pracy w 2023 roku [Infografika] Sprawdź, co się zmieni w Kodeksie pracy w 2023 roku.

Prawo do urlopu tacierzyńskiego i ojcowskiego, gdy matka dziecka nie pracuje Urlop tacierzyński i ojcowski to uprawnienia rodzicielskie przysługujące pracującemu ojcu. Nie są to jednak tożsame terminy. Podpowiadamy, jakie są różnice pomiędzy tymi uprawnieniami oraz czy przysługują one ojcu dziecka, gdy matka nie pracuje.

6 wywiadów Zielonej Linii w pigułce W portalu zielonalinia.gov.pl staramy się regularnie umieszczać wywiady z ludźmi, którzy dają dobre rady, opowiadają o swoich zawodach i ścieżce kariery. W 2022 roku udało nam się porozmawiać z dietetyczką, psycholożką, pisarką, Okręgowym Inspektorem Pracy w Katowicach, strażakiem oraz osobą, która organizuje i dostarcza pomoc na Ukrainę. Oto przegląd wywiadów, które przeprowadziliśmy w mijającym roku.

Sprawowanie opieki nad chorym dzieckiem a urlop wypoczynkowy Zgodnie z przepisami, jeśli pracownik zachoruje w trakcie urlopu wypoczynkowego, dochodzi do przerwania urlopu. Zwolnienie lekarskie jest bowiem nadrzędne. Co w sytuacji, jeśli podczas urlopu wypoczynkowego zachoruje dziecko pracownika? Czy urlop również zostaje przerwany? Podpowiadamy!
Raporty i wywiady
-
6 wywiadów Zielonej Linii w pigułce
30.12.2022 -
Jak Grzesiek został strażakiem [WYWIAD]
21.11.2022