Praca zdalna świadczona przez cudzoziemca - Rynek pracy w prawie

Zgodnie z art. 88 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zezwolenie na pracę jest wymagane, jeżeli cudzoziemiec:

1. wykonuje pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2. w związku z pełnieniem funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji albo w związku z prowadzeniem spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jako komplementariusz, albo w związku z udzieleniem mu prokury przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy;

3. wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z pracodawcą zagranicznym;

4. wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa);

5. wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 30 dni w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu niż wskazany w pkt. 2–4.

Miejsce wykonywania pracy

W pierwszej kolejności pojawia się pytanie o legalność pracy zdalnej cudzoziemca z perspektywy posiadanego zezwolenia na pracę. Jak wykazano powyżej, przepisy stanowią, że wykonywanie na terenie Polski pracy przez cudzoziemca spoza krajów Unii Europejskiej wymaga zezwolenia na pracę. Miejsce świadczenia pracy przez cudzoziemca nie jest wymienione w samym zezwoleniu na pracę, ale należy je wskazać we wniosku o jego wydanie. Tak samo w przypadku wniosku o wydanie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.

Zgodnie z art. 15z5 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych („ustawa covidowa”) istnieje możliwość pracy zdalnej cudzoziemców niezależnie od wskazania miejsca wykonywania pracy we wniosku o wydanie zezwolenia lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Taka możliwość istnieje, jeżeli na skutek skorzystania przez podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, z uprawnień określonych m.in. w art. 3 „ustawy covidowej” (pracy zdalnej) uległy zmianie warunki wykonywania pracy przez cudzoziemca określone w:

• zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę,
• zezwoleniu na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji,
• zezwoleniu na pracę,
• zezwoleniu na pracę sezonową,
• oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.

W takim przypadku cudzoziemiec może wykonywać pracę na tych zmienionych warunkach bez konieczności zmiany zezwolenia, uzyskania nowego zezwolenia lub wpisania nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń.

Zezwolenie na pracę

W przypadku pracy w oparciu o oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy zaleca się, aby polecenie wykonywania przez cudzoziemca pracy zdalnej zostało udokumentowane, np. w postaci e-maila do pracownika, zawierającego takie polecenie i okres świadczenia pracy zdalnej.

W przypadku, stałej regularnej pracy zdalnej cudzoziemca za granicą, nie jest wymagane polskie zezwolenie  na pracę, ponieważ wymóg jego uzyskania istnieje jedynie w przypadku pracy na terytorium Polski. Konieczne jest jednak zapoznanie się z przepisami państwa, na terytorium którego praca zdalna będzie wykonywana. W przypadku niektórych państw mogą być wymagane specjalne wizy do świadczenia pracy zdalnej z ich terytorium.

Kwestie podatkowe i składkowe pracy cudzoziemca regulowane są przez przepisy lokalne miejsca wykonywania pracy, jak również umowy międzynarodowe o unikaniu podwójnego opodatkowania i oskładkowania.

Składki ZUS

Jeśli praca zdalna jest wykonywana przez cudzoziemca poza siedzibą pracodawcy, ale dalej na terytorium Polski, to kwestia obowiązku opłacania składek za takiego pracownika jest oczywista - składki odprowadza się do polskiego ZUS. Jeśli natomiast praca zdalna wykonywana jest dla polskiego pracodawcy, ale poza granicami kraju, to istnieje duże prawdopodobieństwo powstania obowiązku składkowego w państwie, gdzie praca zdalna faktycznie jest wykonywana.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Zgodnie z art. 5 ust. 2 tej ustawy nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

Tym samym ustawą nie są objęci pracownicy–cudzoziemcy, którzy nie wykonują pracy na terenie Polski, jak również nie mają miejsca zamieszkania na terenie Polski.

Jak wskazuje ZUS, „polskim przepisom o ubezpieczeniach społecznych nie podlegają również cudzoziemcy zatrudnieni wprawdzie przez polskie podmioty, ale miejsce wykonywania ich pracy określono poza granicami Polski. Jeśli bowiem miejsce pracy zostało określone za granicą i tam praca jest wykonywana, to zatrudniony cudzoziemiec nie jest pracownikiem na obszarze Polski”.

Uwaga! Wykonywanie pracy zdalnej nie stanowi oddelegowania, w przypadku którego jest możliwość uzyskania zaświadczenia A1 o podleganiu ubezpieczeniom społecznym dotychczasowego państwa.

Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

www.parp.gov.pl