Podstawowy obowiązek pracodawcy, który chce zatrudnić cudzoziemca
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-03-10
Jeżeli chodzi o zatrudnianie cudzoziemców, podstawowa zasada brzmi: legalna praca to legalny pobyt plus zezwolenie na pracę. O ile cudzoziemiec może być zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, pobyt zawsze musi mieć legalny. Brak ważnego dokumentu pobytowego w każdej sytuacji wiąże się z nielegalnym zatrudnieniem. Dlatego tak ważne, z punktu widzenia pracodawcy, jest sprawdzenie legalnego pobytu cudzoziemca (jego dokumentu pobytowego), który ma rozpocząć pracę.
O nielegalnym wykonywaniu pracy przez cudzoziemca czytamy w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Według definicji zawartej w tym dokumencie nielegalne wykonywanie pracy przez cudzoziemca oznacza wykonywanie pracy przez cudzoziemca, który nie jest uprawniony do wykonywania pracy w rozumieniu art. 87 ust. 1 (określającym cudzoziemców uprawnionych do wykonywania pracy w Polsce) lub nie posiada odpowiedniego zezwolenia na pracę, nie będąc zwolnionym na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, lub którego podstawa pobytu nie uprawnia do wykonywania pracy.
Czytaj także: Nielegalne powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi
Z definicji tej wynika, że zarówno zezwolenie na pracę (chyba że cudzoziemiec jest z tego obowiązku zwolniony), jak i legalny pobyt, który uprawnia cudzoziemca do pracy (np. wiza „turystyczna” z celem wydania: 01 lub wiza wydana w związku z korzystaniem z ochrony czasowej z celem wydania: 20 nie uprawniają do wykonywania pracy w RP, nawet z zezwoleniem na pracę) muszą iść w parze, by zatrudnienie było legalne.
Pierwszy krok – legalny pobyt!
Każdy pracodawca, który zamierza zatrudnić cudzoziemca powinien zacząć od sprawdzenia dokumentu pobytowego obcokrajowca. Bez względu na to, czy uzyskał dla niego zezwolenie na pracę lub zarejestrował oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Dokumenty te (zezwolenie i oświadczenie) nie zalegalizują pracy, jeżeli cudzoziemiec nie będzie miał ważnego dokumentu pobytowego, który go do tej pracy uprawnia (np. wspomniane wyżej wizy (01, 20) nie uprawniają do wykonywania pracy w Polsce, pomimo legalnego pobytu).
Podstawa prawna do żądania dokumentu
O tym, jakie warunki powinien spełniać cudzoziemiec, by mógł wykonywać pracę w Polsce przeczytamy przede wszystkim w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz w ustawie o cudzoziemcach. Jednak przepis, który określa, że pracodawca jest obowiązany żądać od cudzoziemca dokumentu, który potwierdza jego legalny pobyt zawarty jest w ustawie o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W artykule 2 tego dokumentu czytamy:
„Podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest obowiązany żądać od cudzoziemca przedstawienia przed rozpoczęciem pracy ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.”
Czytaj także: Zmiana zezwolenia na pobyt czasowy i pracę
Pracodawcy powinni również wiedzieć, że kopię takiego dokumentu należy przechowywać przez cały okres pracy cudzoziemca. Stanowi o tym artykuł 3 ww. ustawy:
„Podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest obowiązany do przechowywania przez cały okres wykonywania pracy przez cudzoziemca kopii dokumentu, o którym mowa w art. 2.”
Ponadto, jeżeli ważność dokumentu się skończy, a cudzoziemiec nie uzyska kolejnego tytułu do pobytu, zatrudnienie w tym okresie (po zakończeniu ważności dokumentu pobytowego) również będzie nielegalne. Należy więc tego pilnować nie tylko w momencie zatrudniania cudzoziemca, ale i później.
Wiedza dodatkowa
Dodatkowo, pracodawca powinien wiedzieć, o czym stanowi artykuł 4 ustawy o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, że:
„Cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu, któremu powierzono wykonywanie pracy, przysługuje roszczenie o wypłatę zaległego wynagrodzenia i związanych z nim świadczeń.”
Informacji na temat legalnego zatrudniania cudzoziemców udzielają konsultanci Zielonej Linii pod numerem telefonu 19524.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Zobacz podobne artykuły:
Jak zatrudnić obywatela Ukrainy? Instrukcja krok po kroku Pracodawca, który planuje zatrudnienie obywatela Ukrainy powinien wiedzieć, że do podpisania umowy nie wystarczy jedynie potwierdzenie obywatelstwa ukraińskiego. Przede wszystkim należy upewnić się, że cudzoziemiec ma tytuł do legalnego pobytu w Polsce. Od czego zacząć? Jak legalnie powierzyć pracę obywatelowi Ukrainy? Wyjaśniamy.
Kolejna nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Lipiec 2024 r. 1 lipca 2024 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Wydłuża ona legalny pobyt obywateli Ukrainy w RP i wprowadza zmiany w powiadomieniu, które legalizuje ich pracę. Przedstawiamy najważniejsze zmiany dotyczące pobytu i pracy obywateli Ukrainy w RP.
Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi a powiadomienie o podjęciu lub niepodjęciu pracy Jednym z obowiązków pracodawcy, który powierza pracę cudzoziemcowi na podstawie oświadczenia wpisanego do ewidencji oświadczeń jest powiadomienie urzędu pracy o podjęciu lub niepodjęciu pracy przez obcokrajowca. W jakim terminie? Co grozi za niedopełnienie tego obowiązku? Czy trzeba informować o zakończeniu pracy? Odpowiadamy.
Cudzoziemcy zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę (cz. 1) Co do zasady, cudzoziemcy z państw spoza UE, EOG i Szwajcarii, którzy chcą legalnie pracować w Polsce, muszą mieć zezwolenie na pracę. Od tej zasady są jednak liczne wyjątki, wymienione w ustawie i rozporządzeniu. Których cudzoziemców obejmuje zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę?
Pobyt krótkoterminowy cudzoziemca a praca w RP Podstawowa zasada dotycząca zatrudnienia cudzoziemców w Polsce brzmi: legalna praca to legalny pobyt oraz zezwolenie na pracę. O ile z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę obcokrajowiec może być zwolniony, o tyle dokument pobytowy, i to taki, który uprawnia go do pracy, musi mieć zawsze. Czy możliwe jest zatrudnienie cudzoziemca, przebywającego w Polsce w ramach pobytu krótkoterminowego? Odpowiadamy.
Różnica między zezwoleniem na pobyt stały a zezwoleniem na pobyt rezydenta długoterminowego UE Zezwolenie na pobyt stały i zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE mają wiele wspólnych cech. Oba są udzielane na czas nieoznaczony i w obu przypadkach praca cudzoziemca może być wykonywana bez zezwolenia na pracę. Co je różni? Odpowiadamy.
Zezwolenie na pobyt czasowy po wizie „humanitarnej” Cudzoziemcy, którzy przebywają w Polsce na podstawie wizy wydanej w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe (tzw. humanitarnej) mogą, najpóźniej ostatniego dnia jej ważności, złożyć wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności. Czy praca na takim zezwoleniu na pobyt czasowy może być wykonywana bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy? Odpowiadamy.
Zezwolenie na pobyt czasowy. Kiedy wygasa z mocy prawa? Zezwolenie na pobyt czasowy jest dokumentem legalizującym pobyt cudzoziemca z kraju trzeciego w Polsce. Wydaje się je na maksymalnie 3 lata w związku z okolicznością, która uzasadnia ten pobyt. O zezwolenie na pobyt czasowy wnioskuje cudzoziemiec w urzędzie wojewódzkim. Kiedy takie zezwolenie wygasa z mocy prawa? Odpowiadamy.
