Back

Nowość w Kodeksie pracy! Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej

Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-05-22

Niektóre zmiany w Kodeksie pracy, które weszły niedawno w życie są odpowiedzią na unijną dyrektywę work life balance, mającą na celu wyrównać szanse kobiet i mężczyzn na rynku pracy oraz przyspieszyć powrót rodziców do aktywności zawodowych. Jednym z rozwiązań, wychodzącym naprzeciw unijnym zaleceniom, jest wprowadzenie zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej. Na czym ono polega? Podpowiadamy.

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej zostało wprowadzone do Kodeksu pracy i obowiązuje od 26 kwietnia 2023 r.

 

Wymiar zwolnienia

Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej przysługuje w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym i może być udzielone w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika.

W przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymiar zwolnienia ustalany jest proporcjonalnie do wymiaru jego czasu pracy. Niepełna godzina zwolnienia od pracy zaokrąglana jest w górę do pełnej godziny. Podobnie jest w przypadku zwolnienia od pracy udzielanego w wymiarze godzinowym pracownikowi, dla którego dobowa norma czasu pracy, wynikająca z odrębnych przepisów, jest niższa niż 8 godzin.

 

Czytaj także: Praca zdalna – zmiany w Kodeksie pracy

 

Wynagrodzenie za czas zwolnienia

W okresie zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości 50% wynagrodzenia.

Wynagrodzenie za ten okres powinno być wyliczone zgodnie z zasadami obowiązującymi przy wynagrodzeniu urlopowym, ale zmienne składniki wynagrodzenia należy przyjąć nie z trzech miesięcy wstecz, tylko z tego samego miesiąca, w którym nastąpiło zwolnienie.

 

Wniosek o zwolnienie z powodu siły wyższej

Pracodawca jest zobowiązany udzielić zwolnienia od pracy na żądanie zgłoszone przez pracownika we wniosku najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. Oznacza to, że pracownik może zgłosić zwolnienie np. w połowie dnia swojej zmiany. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

Nie ma określonego wzoru treści takiego wniosku. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym. Pracodawca zaś jest zobowiązany udzielić zwolnienia od pracy na żądanie zgłoszone przez pracownika we wniosku najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia.

 

Czytaj także: Wykroczenia przeciwko prawom pracownika

 

Kogo dotyczy zwolnienie z powodu siły wyższej?

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej przysługuje pracownikom świadczącym pracę na podstawie Kodeksu pracy oraz:

  • policjantom,
  • strażakom,
  • żołnierzom zawodowym,
  • funkcjonariuszom Straży Granicznej,
  • funkcjonariuszom Służby Więziennej,
  • funkcjonariuszom Krajowej Administracji Skarbowej,
  • nauczycielom.

 

Odmowa przyznania zwolnienia

Pracodawca, który nie zgodzi się na udzielenie pracownikowi zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej i naruszy przepisy Kodeksu pracy w tym zakresie, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Pracodawca może zostać ukarany karą grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł.

 

Szczegółowych informacji w zakresie prawa pracy udziela Państwowa Inspekcja Pracy.

 

Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.

Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 roku w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.


Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu www.zielonalinia.gov.pl, opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

Zobacz podobne artykuły:

  • Urlop na żądanie – wątpliwości
    Urlop na żądanie od samego początku sprawiał problemy z interpretacją przepisów zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Najczęściej kłopoty dotyczą rozumienia wymiaru urlopu na żądanie. Niektórzy myślą, że to dodatkowe dni wolne, liczone poza limitem 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego. Inne nieporozumienie dotyczy sposobu udzielania urlopu na żądanie. Istnieje przekonanie, że wystarczy samo zgłoszenie chęci wzięcia takiego dnia wolnego do pracodawcy. Postaramy się rozwiać te wątpliwości.

  • Urlop wypoczynkowy a przedawnienie
    Zarówno pracownicy, jak i pracodawcy mają wiele wątpliwości dotyczących przepisów o urlopie wypoczynkowym, zawartych w Kodeksie pracy. Kilka z nich, dotyczących przedawnienia urlopu rozwiewa Marta Piernikowska, specjalista z Okręgowego Inspektoratu Pracy w Bydgoszczy. Zachęcamy do lektury części artykułu ekspertki.

  • Wypowiedzenie umowy pracownicy w ciąży
    Czy pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę pracownicy w ciąży? Zgodnie z przepisami, nie. Pracownica taka jest chroniona od pierwszego dnia ciąży. Są jednak sytuacje, w których może dojść do zakończenia pracy takiej pracownicy. Jakie to przypadki? Odpowiadamy.

  • Praca w godzinach nadliczbowych. Kto nie może jej wykonywać, a kto może jej odmówić?
    Praca w godzinach nadliczbowych jest możliwa w określonych przypadkach. Są jednak grupy pracowników, którym nie można jej powierzyć w ogóle. Kto się do nich zalicza? Są też grupy pracowników, którzy mogą odmówić pracy w godzinach nadliczbowych. Kto może nie wyrazić zgody na taką pracę? Odpowiadamy.

  • Czy pracodawca może powierzyć pracę w innym miejscu niż wskazane w umowie?
    Miejsce lub miejsca wykonywania pracy są wskazane w umowie o pracę. Czy pracodawca może powierzyć pracownikowi pracę w innej lokalizacji niż ta wskazana w umowie? Odpowiadamy.

  • Dokumentacja pracownicza a zlikwidowany zakład pracy
    Dokumenty potwierdzające zatrudnienie i okresy składkowe są bardzo ważne. Nie zawsze jednak o nich pamiętamy lub nawet zdarza nam się je zgubić. Co w sytuacji, gdy zakład pracy, w którym kiedyś pracowaliśmy został zlikwidowany, a my nie mamy świadectwa pracy lub zaświadczenia o okresach odprowadzanych składek. Gdzie szukać pomocy? Odpowiadamy.

  • Czy można podpisać umowę o pracę w trakcie zwolnienia lekarskiego?
    Zwolnienie lekarskie pracownika to szczególny czas, w którym np. pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę. Stanowi o tym art. 41 Kodeksu pracy. Co w sytuacji, gdy pracownik chce podpisać umowę o pracę w trakcie choroby? Czy ma do tego prawo? Odpowiadamy.

  • Zagubione świadectwo pracy
    Nie masz świadectwa pracy? Sprawdź, kto może Ci pomóc!

  • Potrzebujesz dostępu do starszych informacji? Skorzystaj z naszego Archiwum wiadomości.

    Pokaż/ukryj panel komentarzy