Działalność gospodarcza a ZUS - Zielona Linia

Wśród odprowadzanych ubezpieczeń wyróżniamy ubezpieczenia obowiązkowe: emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne oraz ubezpieczenie dobrowolne: chorobowe. Dodatkowo przedsiębiorcy objęci obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym odprowadzają składkę na Fundusz Pracy.

Zwolnienie ze składek

Osoby podejmujące działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonywania jej na rzecz byłego pracodawcy, nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

Przedsiębiorca może zrezygnować z tego uprawnienia.

Składki preferencyjne

Po upływie 6 miesięcy zwolnienia z opłacania składek, przedsiębiorca może skorzystać z tak zwanego ZUS-u preferencyjnego przez okres 24 miesięcy.

Składki preferencyjne obliczane są od minimalnej, miesięcznej podstawy wynoszącej 30 proc. minimalnego wynagrodzenia, podczas gdy, dla porównania, pełne wynoszą 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Daje to różnicę kilkuset złotych, co dla firmy, która dopiero się rozwija, ma duże znaczenie. Zaoszczędzone środki można przeznaczyć na inne cele, na przykład na rozwój.

Nie wszyscy przedsiębiorcy mogą jednak skorzystać z prawa do niższych składek. Ci, którzy wykonują czynności na rzecz byłego pracodawcy, które wchodziły w ich zakres obowiązków na etacie w bieżącym lub ubiegłym roku zobowiązani są odprowadzać pełne składki do ZUS-u.

Mały ZUS Plus

Mały ZUS, czyli składki uzależnione od przychodu. Warunkiem skorzystania z małego ZUS-u jest:

• prowadzenie działalności gospodarczej na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub innych przepisów szczególnych;
• uzyskiwanie przychodu z tytułu działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym w wysokości nie wyższej niż 120 000 zł (jeżeli działalność prowadzona była cały rok).

Najniższa podstawa wymiaru składek nie może przekroczyć 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.

Niższe składki na ubezpieczenia społeczne można opłacać maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej.

Z małego ZUS-u Plus nie może korzystać przedsiębiorca, który:

• w poprzednim roku prowadził działalność gospodarczą krócej niż 60 dni,
• w poprzednim roku rozliczał się w formie karty podatkowej i korzystał ze zwolnienia sprzedaży od podatku VAT (te warunki muszą zaistnieć łącznie),
• w poprzednim roku podlegał ubezpieczeniom społecznym także z tytułu innej pozarolniczej działalności,
• spełnia warunki do opłacania preferencyjnych składek,
• wykonuje dla byłego bądź obecnego pracodawcy to co robił dla niego jako pracownik w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym.

Przedsiębiorcy, którzy chcą obliczyć najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe mogą skorzystać z kalkulatora.

Wysokość składek

Wysokość składek wyrażana jest w formie stóp procentowych, które wynoszą:

• 19,52 proc. dla ubezpieczenia emerytalnego,
• 8 proc. dla rentowego,
• od 0,40 do 3,60 proc. dla wypadkowego,
• 2,45 proc. na ubezpieczenie chorobowe oraz Fundusz Pracy. Osoby korzystające z ZUS-u preferencyjnego nie opłacają składki na Fundusz Pracy.

Podstawą wymiaru składek jest kwota, od której naliczamy należne składki (30 proc. minimalnego wynagrodzenia lub od 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia), mnożąc ją przez wskazane wyżej stopy procentowe.

Od 1 stycznia 2023 roku przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej albo podatkiem liniowym zapłacą składkę zdrowotną proporcjonalną do osiąganego dochodu. Przedsiębiorcy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych zapłacą składkę zdrowotną w wysokości uzależnionej od wielkości uzyskiwanych przychodów. Podstawy wymiaru składki zdrowotnej obowiązującej w 2024 roku znajdują się tutaj.

W ww. kwestiach należy kontaktować się z ZUS-em.

Opracowanie: Zespół redakcyjny Zielonej Linii