Rozwiązanie umowy o pracę – porozumienie stron
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2024-02-02
Ustanie stosunku pracy następuje w drodze jego rozwiązania lub wygaśnięcia. Jednym z rodzajów rozwiązania umowy o pracę (ustania stosunku pracy) jest porozumienie stron. Co warto o nim wiedzieć? Czy można cofnąć zgodę na rozwiązanie umowy w taki sposób? Co z zasiłkiem dla bezrobotnych po rozwiązaniu umowy za porozumieniem stron? Odpowiadamy.
W Kodeksie pracy znajdują się zasady dotyczące zarówno zawarcia umowy o pracę (nawiązania stosunku pracy, art. 25-29), jak i rozwiązania lub wygaśnięcia takiej umowy (ustania stosunku pracy, art. 30-67).
Jeżeli chodzi o rozwiązanie umowy o pracę, jest ona następstwem czynności prawnej jednej lub obydwu stron stosunku pracy. Kodeks pracy określa, że może to nastąpić: na mocy porozumienia stron, przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia), z upływem czasu, na który była zawarta.
Wygaśnięcie stosunku pracy następuje z mocy prawa z powodu innych zdarzeń niż czynności prawne, a więc: śmierci pracownika, śmierci pracodawcy, trzymiesięcznej nieobecność pracownika z powodu tymczasowego aresztowania, innych przypadków określonych w przepisach szczególnych.
Na mocy porozumienia stron
Jeżeli chcemy rozwiązać umowę o pracę w najmniej konfliktowy sposób, powinniśmy to zrobić za porozumieniem stron. Wymaga to jednak zgody zarówno pracownika, jak i pracodawcy.
Dużą zaletą rozwiązania umowy na podstawie porozumienia stron jest to, że w ten sposób można zakończyć każdą umowę o pracę, nawet z pracownikiem przebywającym na zwolnieniu lekarskim, na urlopie wypoczynkowym, z pracownicą w ciąży czy z działaczem związkowym.
Chociaż porozumienie stron może być zawarte w dowolnej formie (nawet ustnie), dla celów dowodowych lepiej zachować formę pisemną.
O rozwiązanie umowy za porozumieniem stron może wystąpić zarówno pracownik, jak i pracodawca. Dwie strony ustalają przy tym, kiedy dochodzi do rozwiązania umowy, a jeśli termin nie został podany, następuje to w dniu zawarcia porozumienia.
Czytaj także: Czy premia wlicza się do minimalnego wynagrodzenia?
Warto jednak pamiętać, że zakończenie umowy w taki sposób pozbawia pracownika prawa do płatnego zwolnienia na poszukiwanie nowej pracy oraz może mieć wpływ na wypłatę zasiłku dla bezrobotnych (o tym niżej). Porozumienie stron nie może jednak pociągać za sobą ujemnych skutków dla pracownika, np. pozbawienia go prawa do ekwiwalentu za urlop.
Ważne jest także to, że Kodeks pracy nie przewiduje odwołania od rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron.
Cofnięcie zgody na rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron
Z uwagi na specyfikę trybu rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron, czyli zgody zarówno pracodawcy, jak i pracownika, również cofniecie takiego aktu wymaga zgody dwóch stron.
Jedynie w wyjątkowych sytuacjach, chcąc wycofać zgodę na porozumienie stron, można powołać się na przepisy zawarte w Kodeksie cywilnym dotyczące oświadczeń woli, które mogą wynikać z działania pracownika pod wpływem błędu. Błąd powinien być na tyle istotny, by pracownik mógł udowodnić, że gdyby nie działał pod wpływem błędu, nie rozwiązałby stosunku pracy na mocy porozumienia stron.
Na stronie Państwowej Inspekcji Pracy czytamy:
„Najczęściej chodzi w tym wypadku o sytuację, gdy pracownica podpisując porozumienie nie wiedziała, że jest w ciąży. Jeśli potem zadeklaruje, że nie zgodziłaby się na to, gdyby wiedziała o swoim stanie, to pracodawca powinien potraktować porozumienie jako niebyłe.
Pracownik może także wykazać, że został skłoniony do złożenia oświadczenia woli podstępem, bowiem przełożony wprowadził go w błąd lub o nim wiedział.
Ostatnią z wad oświadczenia woli, na którą może powołać się pracownik, jest bezprawna groźba pracodawcy, która powodowała, że pracownik mógł się obawiać, iż jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe. Nie chodzi zatem o sytuację, gdy pracownik godzi się na porozumienie stron w obawie, że pracodawca wypowie mu umowę o pracę. Potwierdza to między innymi wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 2002 roku (sygn. I PKN 439/01), w którym zostało stwierdzone, że nie można uznać za bezprawną groźbę takiego działania pracodawcy, który wskazuje na możliwość rozwiązania stosunku pracy w razie odmowy podjęcia pracy na nowym stanowisku.”
Kwestie sporne rozstrzyga w takich sytuacjach sąd pracy.
Porozumienie stron a prawo do zasiłku
Z przepisów zawartych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wynika, że sposób rozwiązania umowy nie ma wpływu na przyznanie prawa do zasiłku, a jedynie wpływa na czas, od którego zasiłek, jeżeli zostanie przyznany, będzie naliczany i wypłacany. Pod tym kątem pracownik urzędu pracy sprawdza, w jaki sposób osoba rejestrująca się jako bezrobotna zakończyła stosunek pracy lub stosunki pracy w ciągu 6 miesięcy poprzedzających rejestrację. Jeżeli w tym czasie doszło do rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron, zasiłek – jeżeli zostanie przyznany – będzie przysługiwał (zacznie być naliczany) po 90 dniach od rejestracji i o te 90 dni będzie skrócony. Oznacza to, że jeżeli świadczenie zostanie przyznane na 6 miesięcy, będzie wypłacane przez 3 miesiące, a jeżeli na 12 miesięcy, będzie wypłacane przez 9 miesięcy – w obu przypadkach po 90 dniach od rejestracji.
Czytaj także: Czy kobieta w ciąży może wycofać wypowiedzenie umowy o pracę?
Ważne! Wyjątki, o których czytamy w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, stanowią, że jeżeli porozumienie stron nastąpiło z powodu upadłości, likwidacji pracodawcy lub zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących zakładu pracy lub z powodu zmiany miejsca zamieszkania, zasiłek, jeżeli zostanie przyznany, będzie naliczany od dnia rejestracji.
Szczegółowych informacji w zakresie rozwiązania umowy o pracę udziela Państwowa Inspekcja Pracy, a w zakresie prawa do zasiłku dla bezrobotnych udzielają konsultanci Zielonej Linii pod numerem 19524.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Państwowa Inspekcja Pracy.
Sąd Najwyższy.
Zobacz podobne artykuły:
Wypowiedzenie umowy pracownicy w ciąży Czy pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę pracownicy w ciąży? Zgodnie z przepisami, nie. Pracownica taka jest chroniona od pierwszego dnia ciąży. Są jednak sytuacje, w których może dojść do zakończenia pracy takiej pracownicy. Jakie to przypadki? Odpowiadamy.
Praca w godzinach nadliczbowych. Kto nie może jej wykonywać, a kto może jej odmówić? Praca w godzinach nadliczbowych jest możliwa w określonych przypadkach. Są jednak grupy pracowników, którym nie można jej powierzyć w ogóle. Kto się do nich zalicza? Są też grupy pracowników, którzy mogą odmówić pracy w godzinach nadliczbowych. Kto może nie wyrazić zgody na taką pracę? Odpowiadamy.
Czy pracodawca może powierzyć pracę w innym miejscu niż wskazane w umowie? Miejsce lub miejsca wykonywania pracy są wskazane w umowie o pracę. Czy pracodawca może powierzyć pracownikowi pracę w innej lokalizacji niż ta wskazana w umowie? Odpowiadamy.
Dokumentacja pracownicza a zlikwidowany zakład pracy Dokumenty potwierdzające zatrudnienie i okresy składkowe są bardzo ważne. Nie zawsze jednak o nich pamiętamy lub nawet zdarza nam się je zgubić. Co w sytuacji, gdy zakład pracy, w którym kiedyś pracowaliśmy został zlikwidowany, a my nie mamy świadectwa pracy lub zaświadczenia o okresach odprowadzanych składek. Gdzie szukać pomocy? Odpowiadamy.
Czy można podpisać umowę o pracę w trakcie zwolnienia lekarskiego? Zwolnienie lekarskie pracownika to szczególny czas, w którym np. pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę. Stanowi o tym art. 41 Kodeksu pracy. Co w sytuacji, gdy pracownik chce podpisać umowę o pracę w trakcie choroby? Czy ma do tego prawo? Odpowiadamy.
Zwolnienie dyscyplinarne a zasiłek dla bezrobotnych Prawo do zasiłku dla bezrobotnych przysługuje osobie bezrobotnej, która spełnia określone warunki i zarejestruje się w urzędzie pracy. Czy sposób rozwiązania umowy ma wpływ na przyznanie świadczenia? Jak to wygląda w przypadku rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (tzw. zwolnienie dyscyplinarne)? Odpowiadamy.
Nie ze wszystkich uprawnień rodzicielskich skorzysta jednocześnie matka i ojciec Kodeks pracy przewiduje liczne uprawnienia związane z rodzicielstwem. Jednym z nich jest zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej oraz zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy rodzica wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia. Czy oboje rodzice mają prawo skorzystać z tego uprawnienia? Co w przypadku, gdy tylko jeden z nich jest zatrudniony? Podpowiadamy.
Umowa o pracę tymczasową a uprawnienia pracownicze Czym jest umowa o pracę tymczasową i jakie są warunki zatrudnienia na jej podstawie? Odpowiedzi znajdziesz poniżej.
W prawie
-
Cudzoziemcy w urzędzie pracy
14.10.2024 -
Powódź 2024 r. - wsparcie dla pracodawców
11.10.2024