Praca a prawo do podnoszenia kompetencji - Rynek pracy w prawie

Zgodnie z przepisami prawa pracy pracodawca powinien ułatwić pracownikowi podnoszenie kwalifikacji zawodowych, przez co rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. W myśl przepisów pracownikowi, który zdecyduje się na podnoszenie kwalifikacji, przysługuje urlop szkoleniowy lub zwolnienie z całości lub części dnia pracy na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.

Wymiar urlopu szkoleniowego

Wymiar urlopu szkoleniowego uzależniony jest od okoliczności, w związku z którą zostaje on udzielony. Dla pracownika, który przystępuje do egzaminu eksternistycznego, maturalnego lub egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe wymiar urlopu to 6 dni. Na przygotowanie pracy dyplomowej, przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego w ostatnim roku studiów pracownikowi przysługuje 21 dni.

Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które dla pracownika są dniami pracy. Kodeks pracy nie określa w sposób jednoznaczny czy urlop szkoleniowy musi być wykorzystany jednorazowo w całości, czy też może on być dzielony na części. W praktyce to strony umowy o tym decydują. Za czas urlopu szkoleniowego pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Dodatkowo pracodawca może przyznać pracownikowi takie świadczenia, jak: opłaty za kształcenie, przejazdy, podręczniki i zakwaterowanie.

Obowiązki pracownika

Pracownik korzystający z pomocy pracodawcy przy podnoszeniu kwalifikacji musi liczyć się z obowiązkami. Po pierwsze musi podpisać umowę, która określa prawa i obowiązki stron: zobowiązanie do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia.

Zwrotu świadczeń może domagać się pracodawca w sytuacji, gdy pracownik bez uzasadnionej przyczyny nie podejmie nauki lub ją przerwie albo rozwiąże umowę za wypowiedzeniem.  Pracownik będzie musiał zwrócić poniesione przez pracodawcę koszty w przypadku tzw. zwolnienia dyscyplinarnego.  

Pracownik, który zdobywa lub uzupełnia wiedzę oraz umiejętności na innych zasadach, może wystąpić o zwolnienie z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia lub ubiegać się o urlop bezpłatny.

Nie zawsze za podnoszenie kwalifikacji musi płacić pracownik

Oczywistym jest, że w przypadku, gdy pracodawca kieruje podwładnych na szkolenie, to firma ponosi jego koszty. Brak funduszy nie musi oznaczać braku szkoleń. Pracodawcy mogą korzystać z dostępnych form wsparcia. Powiatowe urzędy pracy oferują finansowanie kształcenia pracowników. W ramach KFS pracodawcy mogą otrzymać ponad 13 tysięcy złotych na sfinansowanie szkolenia podwładnego.

Wojewódzkie urzędy pracy w swojej ofercie również posiadają środki na dofinansowanie podnoszenia kompetencji pracowników.

Joanna Kuzub (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy