Назад

Zakaz konkurencji

Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2021-11-01

Zakaz konkurencji, umieszczony w odrębnej umowie lub zawarty bezpośrednio w umowie o pracę, ma celu ochronę wiedzy, pomysłu, doświadczenia i baz danych pracodawców przed pracownikami, którzy chcieliby wykorzystać to do celów własnej lub innej działalności. Co o zakazie konkurencji stanowią przepisy?

Zapisów dotyczących zakazu konkurencji należy szukać w Kodeksie pracy. Wyróżnia on dwa rodzaje takiego zakazu. Pierwszy dotyczy zakazu konkurencji w czasie trwania stosunku pracy, drugi zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

 

Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy

 

O zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy czytamy w art. 1011. § 1 tego artykułu stanowi, że w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).

Ponadto, przepisy Kodeksu pracy stanowią, że umowa o zakazie konkurencji wymaga formy pisemnej. Inaczej jest nieważna.

Warto podkreślić, że umowa o zakazie konkurencji nie może zabraniać pracownikowi jakiejkolwiek dodatkowej działalności. Zakaz konkurencji powinien jednoznacznie określać zakres i rodzaj działalności uznanej przez pracodawcę i pracownika za konkurencyjną. Dodatkowa działalność pracownika, by mogła być zawarta w umowie o zakazie konkurencji, musi mieć bezpośredni związek z działalnością pracodawcy i stanowić realne zagrożenie dla jego interesów.

Umowę o zakazie konkurencji można podpisać zarówno przed podjęciem zatrudnienia, jak i w trakcie trwania stosunku pracy.

Umowa o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy przestaje obowiązywać w momencie ustania zatrudnienia. Istnieje także możliwość wyznaczenia innego, krótszego okresu jej obowiązywania.

§ 2 art. 1011 stanowi, że pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w przepisach o odpowiedzialności materialnej pracowników.

 

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy

 

O zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy czytamy w art. 1012 Kodeksu pracy. Stanowi on, że pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, mogą zawrzeć umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W powyższej umowie pracownik zobowiązuje się przez uzgodniony czas po ustaniu zatrudnienia do nieprowadzenia określonej działalności konkurencyjnej, a pracodawca do wypłacenia pracownikowi z tego tytułu ustalonego odszkodowania, nie niższego niż 25% wynagrodzenia pracownika, otrzymywanego przed ustaniem stosunku pracy, przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji.

Ustalenie okresu obowiązywania zakazu oraz wysokości odszkodowania należnego pracownikowi jest warunkiem koniecznym umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

W wyroku z 17 grudnia 2001 r. (I PKN 742/00) Sąd Najwyższy wskazał, że umowa przewidująca nieodpłatny zakaz działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy nie jest wprawdzie nieważna, lecz klauzula o nieodpłatności zostaje automatycznie zastąpiona przez odszkodowanie gwarantowane w art. 1012 (nie niższe niż 25% wynagrodzenia pracownika, otrzymywanego przed ustaniem stosunku pracy).

Warto również przytoczyć inny wyrok Sądu Najwyższego, z 11 stycznia 2005 r. (I PK 96/04). Czytamy w nim m.in.: pracodawcę, który zawarł z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, obciąża wzajemne zobowiązanie do zapłaty uzgodnionego odszkodowania także wówczas, gdy po ustaniu stosunku pracy nie obawia się już konkurencji ze strony byłego pracownika.

 

Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

 

Źródło:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.

Państwowa Inspekcja Pracy – „Prawo pracy”

 


Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu www.zielonalinia.gov.pl, opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

Zobacz podobne artykuły:

  • Jak zatrudnić obywatela Ukrainy? Instrukcja krok po kroku
    Pracodawca, który planuje zatrudnienie obywatela Ukrainy powinien wiedzieć, że do podpisania umowy nie wystarczy jedynie potwierdzenie obywatelstwa ukraińskiego. Przede wszystkim należy upewnić się, że cudzoziemiec ma tytuł do legalnego pobytu w Polsce. Od czego zacząć? Jak legalnie powierzyć pracę obywatelowi Ukrainy? Wyjaśniamy.

  • Praca marzeń z aplikacją "Moja Praca"
    „Moja Praca” to nowoczesne narzędzie, które ułatwia osobom szukającym pracy znalezienie odpowiedniego zatrudnienia. Sercem aplikacji są symulatory rozmów kwalifikacyjnych, które dają możliwość odpowiedzi na najpopularniejsze pytania rekruterów i sprawdzenie wyników. „Moja Praca” umożliwia także rozwiązywanie testów osobowości i predyspozycji, dzięki którym osoba zainteresowana dowie się, jaka praca najlepiej do niej pasuje. W aplikacji dostępne są również, codziennie aktualizowane, oferty pracy. Dodatkowo, „Moja Praca” umożliwia zapisanie w telefonie w schowku CV, które szybko można dołączyć do odpowiedzi na interesujące ogłoszenie. W aplikacji znajduje się także porcja przydatnych i inspirujących informacji i tekstów. Dlaczego warto ją zainstalować? Odpowiadamy.

  • Doradca klienta urzędu pracy [INFOGRAFIKA]
    W jaki sposób doradca klienta z urzędu pracy pomaga osobie zarejestrowanej? Sprawdź!

  • Język korporacji – skróty i pojęcia, które mogą Ci się przydać
    Planujesz pracę w korporacji? Nie daj się zaskoczyć i sprawdź, co oznaczają najpopularniejsze zwroty „korpomowy”.

  • Co może się zmienić w umowie zlecenia w 2023 roku?
    Wprowadzenie pełnego oskładkowania umów zleceń było dyskutowane od wielu lat. W I kwartale 2023 roku planowane jest wprowadzenie rewolucyjnych zmian dotyczących umów cywilnoprawnych. Co może się zmienić i czy ktoś skorzysta na tych zmianach? Sprawdź.

  • Stres w pracy – standardy pracodawców
    Warunki pracy oraz zasady, którymi powinni kierować się pracodawcy i pracownicy określa prawo pracy. Jednak oprócz przepisów, pracodawcy mogą stosować dodatkowe standardy, poprawiające komfort pracy i zmniejszające poziom stresu wśród zatrudnionych. Przedstawiamy 24 zasady, którymi warto się kierować, prowadząc firmę.

  • Jak Grzesiek został strażakiem [WYWIAD]
    O tym jak zostać strażakiem, o zaletach i wadach tego zawodu, o strażackiej edukacji oraz najczęstszych przyczynach pożarów rozmawialiśmy z Grzegorzem Lisowskim, strażakiem z wieloletnim doświadczeniem. Zapraszamy do lektury.

  • Doradca zawodowy pomaga podjąć dobre decyzje [WYWIAD]
    „Młode osoby zapominają o tym, że na początku ich kariery to nie doświadczenie zawodowe jest kluczowe, bo nie mają go za dużo i pracodawca nie tego będzie od nich oczekiwał, tylko kompetencje miękkie. Warto o nich mówić, popierając je przykładami z życia szkolnego lub uczestnictwa w wolontariacie” – mówi Jolanta Drobiszewska, doradca zawodowy CEiPM OHP w Elblągu. W naszej rozmowie poruszyliśmy m.in. tematy dokumentów aplikacyjnych, rozmowy kwalifikacyjnej, roli doradcy zawodowego oraz pracy za granicą. Zapraszamy do lektury.

  • Potrzebujesz dostępu do starszych informacji? Skorzystaj z naszego Archiwum wiadomości.

    Pokaż/ukryj panel komentarzy