Nowość w Kodeksie pracy! Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-05-22
Niektóre zmiany w Kodeksie pracy, które weszły niedawno w życie są odpowiedzią na unijną dyrektywę work life balance, mającą na celu wyrównać szanse kobiet i mężczyzn na rynku pracy oraz przyspieszyć powrót rodziców do aktywności zawodowych. Jednym z rozwiązań, wychodzącym naprzeciw unijnym zaleceniom, jest wprowadzenie zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej. Na czym ono polega? Podpowiadamy.
Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej zostało wprowadzone do Kodeksu pracy i obowiązuje od 26 kwietnia 2023 r.
Wymiar zwolnienia
Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej przysługuje w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym i może być udzielone w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika.
W przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymiar zwolnienia ustalany jest proporcjonalnie do wymiaru jego czasu pracy. Niepełna godzina zwolnienia od pracy zaokrąglana jest w górę do pełnej godziny. Podobnie jest w przypadku zwolnienia od pracy udzielanego w wymiarze godzinowym pracownikowi, dla którego dobowa norma czasu pracy, wynikająca z odrębnych przepisów, jest niższa niż 8 godzin.
Czytaj także: Praca zdalna – zmiany w Kodeksie pracy
Wynagrodzenie za czas zwolnienia
W okresie zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości 50% wynagrodzenia.
Wynagrodzenie za ten okres powinno być wyliczone zgodnie z zasadami obowiązującymi przy wynagrodzeniu urlopowym, ale zmienne składniki wynagrodzenia należy przyjąć nie z trzech miesięcy wstecz, tylko z tego samego miesiąca, w którym nastąpiło zwolnienie.
Wniosek o zwolnienie z powodu siły wyższej
Pracodawca jest zobowiązany udzielić zwolnienia od pracy na żądanie zgłoszone przez pracownika we wniosku najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. Oznacza to, że pracownik może zgłosić zwolnienie np. w połowie dnia swojej zmiany. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.
Nie ma określonego wzoru treści takiego wniosku. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym. Pracodawca zaś jest zobowiązany udzielić zwolnienia od pracy na żądanie zgłoszone przez pracownika we wniosku najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia.
Czytaj także: Wykroczenia przeciwko prawom pracownika
Kogo dotyczy zwolnienie z powodu siły wyższej?
Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej przysługuje pracownikom świadczącym pracę na podstawie Kodeksu pracy oraz:
- policjantom,
- strażakom,
- żołnierzom zawodowym,
- funkcjonariuszom Straży Granicznej,
- funkcjonariuszom Służby Więziennej,
- funkcjonariuszom Krajowej Administracji Skarbowej,
- nauczycielom.
Odmowa przyznania zwolnienia
Pracodawca, który nie zgodzi się na udzielenie pracownikowi zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej i naruszy przepisy Kodeksu pracy w tym zakresie, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Pracodawca może zostać ukarany karą grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł.
Szczegółowych informacji w zakresie prawa pracy udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 roku w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.
Zobacz podobne artykuły:
![](/documents/20197/820941/Praca_powierzenie_inne_miejsce_kodeks_pracy_miniatura.jpg/b79aa338-7816-41df-abe3-fa75831ee8e4?t=1719914953171)
Czy pracodawca może powierzyć pracę w innym miejscu niż wskazane w umowie? Miejsce lub miejsca wykonywania pracy są wskazane w umowie o pracę. Czy pracodawca może powierzyć pracownikowi pracę w innej lokalizacji niż ta wskazana w umowie? Odpowiadamy.
![](/documents/20197/820941/Dokumentacja_pracownicza_zlikwidowany_zaklad_pracy_miniatura.jpg/ad470af5-1efc-4203-a7a0-533ce143c332?t=1717144644001)
Dokumentacja pracownicza a zlikwidowany zakład pracy Dokumenty potwierdzające zatrudnienie i okresy składkowe są bardzo ważne. Nie zawsze jednak o nich pamiętamy lub nawet zdarza nam się je zgubić. Co w sytuacji, gdy zakład pracy, w którym kiedyś pracowaliśmy został zlikwidowany, a my nie mamy świadectwa pracy lub zaświadczenia o okresach odprowadzanych składek. Gdzie szukać pomocy? Odpowiadamy.
![](/documents/20197/820941/Zwolnienie_choroba_umowa_praca_zielona_linia_miniatura.jpg/0d566ec6-2a7b-4f9b-959a-b06633b4e304?t=1651829955231)
Czy można podpisać umowę o pracę w trakcie zwolnienia lekarskiego? Zwolnienie lekarskie pracownika to szczególny czas, w którym np. pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę. Stanowi o tym art. 41 Kodeksu pracy. Co w sytuacji, gdy pracownik chce podpisać umowę o pracę w trakcie choroby? Czy ma do tego prawo? Odpowiadamy.
![](/documents/20197/820941/Zagubione-swiadectwo-pracy.jpg/3b1f2a44-ffb8-4180-aedf-2eb23e677719?t=1540188136710)
Zagubione świadectwo pracy Nie masz świadectwa pracy? Sprawdź, kto może Ci pomóc!
![](/documents/20197/820941/Pracodawca_pracownik_praca_obowiazki_inne_zlecenie_miniatura.jpg/04e72539-e25a-4363-8dc9-cbfe51035f59?t=1714484110070)
Kiedy pracodawca może zlecić pracownikowi wykonywanie dodatkowych obowiązków Pracodawca ma obowiązek zapoznania pracownika z zakresem jego obowiązków przed dopuszczeniem go do pracy. Czy pracodawca może zlecić pracownikowi inne zadania niż wynikające z zawartej umowy o pracę? Czy pracownik ma obowiązek je wykonać? Podpowiadamy.
![](/documents/20197/820941/Matka_ojciec_dziecko_uprawnienia_rodzicielskie_miniatura.jpg/0b433cca-f821-4fba-8010-2432b04e6dab?t=1711009318323)
Nie ze wszystkich uprawnień rodzicielskich skorzysta jednocześnie matka i ojciec Kodeks pracy przewiduje liczne uprawnienia związane z rodzicielstwem. Jednym z nich jest zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej oraz zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy rodzica wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia. Czy oboje rodzice mają prawo skorzystać z tego uprawnienia? Co w przypadku, gdy tylko jeden z nich jest zatrudniony? Podpowiadamy.
![](/documents/20197/820941/Praca_tymczasowa_umowa_uprawnienia_miniatura.jpg/8f318f13-a33e-4658-a2b4-7cfc1b83765c?t=1709300667612)
Umowa o pracę tymczasową a uprawnienia pracownicze Czym jest umowa o pracę tymczasową i jakie są warunki zatrudnienia na jej podstawie? Odpowiedzi znajdziesz poniżej.
![](/documents/20197/820941/Praca_zadaniowy_czas_system_zielona_linia_miniatura.jpg/672ccfc0-f797-40c2-a3bf-9d49a2a30143?t=1709217920846)
Zadaniowy czas pracy - zasady Zadaniowy czas pracy jest jednym z systemów czasu pracy. Na czym polega i kto może pracować w takim systemie? Podpowiadamy.