Co się składa na wynagrodzenie?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2021-09-10
Wynagrodzenie (inaczej płaca, pensja, zapłata, gratyfikacja) to ogół wydatków pieniężnych i innych świadczeń wypłacanych pracownikom z tytułu zatrudnienia. Opisujemy elementy, które wchodzą w jego skład.
Wynagrodzenie jest jednym z najważniejszych elementów umowy o pracę. Dotyczy to także umów cywilnoprawnych i innych. Zgodnie z zasadą równego traktowania w zatrudnieniu, pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Należy dodać, że pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż ustalone w przepisach o wynagrodzeniu minimalnym. Jakie elementy składają się na wynagrodzenie? Czym są premie, a czym nagrody?
Wynagrodzenie zasadnicze
Wynagrodzenie zasadnicze jest podstawowym składnikiem wynagrodzenia za pracę. Może być to także jedyny składnik pensji. Wynagrodzenie zasadnicze ma charakter stały i wynika z osobistego zaszeregowania pracownika, określonego stawką godzinową lub miesięczną.
Poza wynagrodzeniem zasadniczym na pensję mogą się składać także inne elementy. Niektóre są dobrowolne i wynikają z woli pracodawcy, a niektóre są określone przepisami Kodeksu pracy, jak np. dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych lub w porze nocnej, których pracownik nie może być pozbawiony na mocy przepisów obowiązujących u danego pracodawcy.
Oprócz tego, na wynagrodzenie mogą składać się także dodatki. Chodzi tu np. o dodatek stażowy, służbowy, funkcyjny, za znajomość języków obcych, za pracę w warunkach szkodliwych.
Premia i nagroda – nieobowiązkowe składniki wynagrodzenia
Premie i nagrody to nieobowiązkowe składniki wynagrodzenia, które zależą od woli pracodawcy. Chociaż pojęcia te są często stosowane zamiennie, nie oznaczają tego samego. I tak, premia może występować obok wynagrodzenia zasadniczego, ale nigdy jako samodzielny i jedyny składnik wynagrodzenia. Podstawową cechą odróżniającą premię od nagrody jest roszczeniowy charakter premii. Warunki nabycia prawa do premii, jej wysokość i zasady wypłaty z reguły określa regulamin premiowania lub umowa o pracę. Zawsze jednak prawo do premii powstaje z chwilą spełnienia przesłanek jego nabycia. Roszczeniowy charakter premii polega na tym, że jeżeli pracownik wywiąże się z warunków, od których uzależniona jest wypłata premii, pracodawca ma obowiązek mu tę premię wypłacić. Warto dodać, że decyzja pracodawcy, odmawiająca przyznania premii lub przyznająca ją w niższej wysokości, niż wynika to z regulaminu premiowania, podlega kontroli sądu.
Nagroda, która również nie może występować jako jedyny i samodzielny składnik wynagrodzenia, w odróżnieniu od premii ma charakter uznaniowy, a nie roszczeniowy. Z tego powodu bywa nazywana premią uznaniową. To pracodawca decyduje, czy pracownikowi będzie przysługiwać nagroda. Pracownik nie może więc domagać się jej wypłaty. Decyzja pracodawcy nie podlega także kontroli sądu.
To nie nazwa świadczenia (premia czy nagroda) decyduje o jego istocie. W określeniu, czy coś jest premią, czy nagrodą ważne jest to, czy uzyskanie prawa do świadczenia jest uzależnione od dopełnienia konkretnych warunków (premia), czy też jest wyłączną decyzją pracodawcy (nagroda).
Informacji na temat wynagrodzenia i przepisów z nim związanych udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Państwowa Inspekcja Pracy „Prawo pracy”.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Zobacz podobne artykuły:
Osoba bezrobotna a podjęcie pracy lub działalności gospodarczej Każda osoba bezrobotna, która zarejestruje się w urzędzie pracy ma zarówno prawa, jak i obowiązki wynikające z posiadanego statusu. Jednym z obowiązków jest zawiadomienie urzędu pracy o podjęciu pracy lub rozpoczęciu prowadzenia działalności gospodarczej. Kiedy należy to zrobić? Co warto wiedzieć? Odpowiadamy.
Jak zatrudnić obywatela Ukrainy? Instrukcja krok po kroku Pracodawca, który planuje zatrudnienie obywatela Ukrainy powinien wiedzieć, że do podpisania umowy nie wystarczy jedynie potwierdzenie obywatelstwa ukraińskiego. Przede wszystkim należy upewnić się, że cudzoziemiec ma tytuł do legalnego pobytu w Polsce. Od czego zacząć? Jak legalnie powierzyć pracę obywatelowi Ukrainy? Wyjaśniamy.
Nie ze wszystkich uprawnień rodzicielskich skorzysta jednocześnie matka i ojciec Kodeks pracy przewiduje liczne uprawnienia związane z rodzicielstwem. Jednym z nich jest zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej oraz zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy rodzica wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia. Czy oboje rodzice mają prawo skorzystać z tego uprawnienia? Co w przypadku, gdy tylko jeden z nich jest zatrudniony? Podpowiadamy.
Umowa o pracę tymczasową a uprawnienia pracownicze Czym jest umowa o pracę tymczasową i jakie są warunki zatrudnienia na jej podstawie? Odpowiedzi znajdziesz poniżej.
Zadaniowy czas pracy - zasady Zadaniowy czas pracy jest jednym z systemów czasu pracy. Na czym polega i kto może pracować w takim systemie? Podpowiadamy.
Równe traktowanie w zatrudnieniu Równe traktowanie pracowników jest podstawową zasadą prawa pracy. Kodeks pracy zakazuje wszelkiej dyskryminacji w zatrudnieniu. Podpowiadamy, jakie są przesłanki dyskryminacji oraz kiedy pracownik ma prawo ubiegać się o odszkodowanie.
Przerwy w pracy Od czego zależy długość i ilość przerw w pracy? Czy czas odpoczynku zawsze wlicza się do wymiaru czasu pracy? Kto może skorzystać z dodatkowej przerwy? Odpowiadamy.
Praca zdalna – czy pracodawca musi wyrazić na nią zgodę? O możliwość wykonywania pracy zdalnie musi zawnioskować pracownik oraz otrzymać zgodę pracodawcy. W jakich przypadkach pracodawca może nie wyrazić zgody i odrzucić wniosek pracownika? Sprawdź!
