Nieprzestrzeganie praw pracownika - gdzie szukać pomocy?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-01-19
Pracownicy i pracodawcy z roku na rok są coraz bardziej świadomi swoich praw i obowiązków wynikających z umowy o pracę. Niestety nieprawidłowości w tym zakresie wciąż się zdarzają. Podpowiadamy, co grozi pracodawcy za nieprzestrzeganie praw pracownika oraz gdzie w takiej sytuacji pracownik może szukać pomocy.
Art. 22. § 1 Kodeksu pracy stanowi:
„Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem”.
Ze sprawozdania Głównego Inspektora Pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że w 2018 roku inspektorzy pracy przeprowadzili 14 041 kontroli przestrzegania art. 22 § 1 Kodeksu pracy (w 2017 r. – 17 832 kontrole). W kontrolowanych podmiotach pracę świadczyło 1,6 mln osób (w 2017 r. – 2,4 mln), z czego 1,2 mln osób wykonywało w nich pracę na podstawie stosunku pracy (w 2017 r. – 1,7 mln).
Nieprawidłowości związane z naruszaniem art. 22 k.p. ujawniono w czasie 1 601 kontroli (11,4%). W 2017 r. nieprawidłowości takie ujawniono w czasie 2 345 kontroli (13,2%).
Konsekwencje dla pracodawcy
Pracodawcy, który narusza prawa pracownika, grożą sankcje wynikające z Kodeksu pracy, Kodeksu cywilnego, a nawet Kodeksu karnego.
Najczęściej spotykanymi wykroczeniami ze strony pracodawcy w zakresie stosunku pracy są nieprawidłowości związane z rozwiązywaniem umów, naruszanie przepisów dotyczących czasu pracy, niewłaściwe wypłaty wynagrodzenia oraz nieprawidłowe udzielanie urlopów. W zależności od skali oraz rodzaju wykroczenia, pracodawcy może grozić kara grzywny od 1000 do 30 000 zł.
Gdzie zgłaszać nieprawidłowości?
Organem powołanym do sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy jest Państwowa Inspekcja Pracy. Pracownik, którego prawa są łamane, może zgłosić się do PIP i uzyskać bezpłatną poradę prawną. Pomoc świadczona jest osobiście, za pośrednictwem poczty elektronicznej lub telefonicznie w okręgowych inspektoratach pracy w województwie oraz w ich jednostkach terenowych.
Pracownik, który uważa, że jego prawa pracownicze są łamane może złożyć skargę na pracodawcę do PIP. Skargę można wnieść osobiście, za pośrednictwem poczty tradycyjnej, poczty elektronicznej czy formularza e-skargi. Pismo powinno zawierać: nazwę miejscowości i datę, adres placówki, do której kierowana jest skarga, imię i nazwisko oraz adres zamieszkania osoby składającej skargę, nazwę i adres zakładu pracy oraz opis zarzutów wobec pracodawcy. Brak powyższych danych spowoduje pozostawienie sprawy bez rozpoznania.
Warto pamiętać, że dane osoby składającej skargę nie są ujawniane. Tylko pisemna zgoda nadawcy uprawnia PIP do poinformowania, że kontrola przeprowadzona jest w związku ze skargą konkretnego pracownika.
Pracownik, którego prawa zostały naruszone może także na własną rękę wnieść pozew do sądu pracy i tam dochodzić swoich praw.
Szczegółowych informacji w zakresie prawa pracy udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2018 roku.
Zobacz podobne artykuły:
Czy pracodawca może powierzyć pracę w innym miejscu niż wskazane w umowie? Miejsce lub miejsca wykonywania pracy są wskazane w umowie o pracę. Czy pracodawca może powierzyć pracownikowi pracę w innej lokalizacji niż ta wskazana w umowie? Odpowiadamy.
Dokumentacja pracownicza a zlikwidowany zakład pracy Dokumenty potwierdzające zatrudnienie i okresy składkowe są bardzo ważne. Nie zawsze jednak o nich pamiętamy lub nawet zdarza nam się je zgubić. Co w sytuacji, gdy zakład pracy, w którym kiedyś pracowaliśmy został zlikwidowany, a my nie mamy świadectwa pracy lub zaświadczenia o okresach odprowadzanych składek. Gdzie szukać pomocy? Odpowiadamy.
Czy można podpisać umowę o pracę w trakcie zwolnienia lekarskiego? Zwolnienie lekarskie pracownika to szczególny czas, w którym np. pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę. Stanowi o tym art. 41 Kodeksu pracy. Co w sytuacji, gdy pracownik chce podpisać umowę o pracę w trakcie choroby? Czy ma do tego prawo? Odpowiadamy.
Zagubione świadectwo pracy Nie masz świadectwa pracy? Sprawdź, kto może Ci pomóc!
Kiedy pracodawca może zlecić pracownikowi wykonywanie dodatkowych obowiązków Pracodawca ma obowiązek zapoznania pracownika z zakresem jego obowiązków przed dopuszczeniem go do pracy. Czy pracodawca może zlecić pracownikowi inne zadania niż wynikające z zawartej umowy o pracę? Czy pracownik ma obowiązek je wykonać? Podpowiadamy.
Nie ze wszystkich uprawnień rodzicielskich skorzysta jednocześnie matka i ojciec Kodeks pracy przewiduje liczne uprawnienia związane z rodzicielstwem. Jednym z nich jest zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej oraz zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy rodzica wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia. Czy oboje rodzice mają prawo skorzystać z tego uprawnienia? Co w przypadku, gdy tylko jeden z nich jest zatrudniony? Podpowiadamy.
Umowa o pracę tymczasową a uprawnienia pracownicze Czym jest umowa o pracę tymczasową i jakie są warunki zatrudnienia na jej podstawie? Odpowiedzi znajdziesz poniżej.
Zadaniowy czas pracy - zasady Zadaniowy czas pracy jest jednym z systemów czasu pracy. Na czym polega i kto może pracować w takim systemie? Podpowiadamy.
