Działalność nierejestrowa - co warto wiedzieć? - Zielona Linia

Jednym z najważniejszych celów „Konstytucji Biznesu”, wprowadzonej w 2018 roku, jest rozwój przedsiębiorczości, m.in. przez ułatwienie pierwszych kroków w biznesie i zmniejszenie obowiązków związanych z drobną działalnością. Służy temu działalność nierejestrowa, którą umożliwia Prawo przedsiębiorców. Jakie są korzyści z tej formy działalności i jakie warunki należy spełnić, by móc ją prowadzić?

Działalność nierejestrowa (nierejestrowana lub „firma na próbę") to drobna działalność zarobkowa osób fizycznych, która nie jest działalnością gospodarczą i nie wymaga rejestracji firmy. Aby ją prowadzić należy jednak spełnić pewne warunki.

Oprócz tego, że trzeba być osobą fizyczną, przychody z tej działalności nie mogą przekraczać w żadnym miesiącu 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia (minimalne wynagrodzenie od 1 stycznia do 30 czerwca 2023 r. wynosi 3490 zł brutto, a zatem 50 proc. to 1745 zł brutto). Ponadto nie można wykonywać działalności w ramach spółki cywilnej, prowadzić działalności regulowanej, czyli takiej, która wymaga zezwoleń lub koncesji oraz w okresie ostatnich 60 miesięcy wykonywać działalności gospodarczej (zawieszenie działalności gospodarczej uważane jest za jej niewykonywanie).

Korzyści płynące z działalności nierejestrowej

Dla wielu osób, które planują otwarcie działalności gospodarczej, problemem jest obciążenie finansowe, związane ze składkami na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i koszty prowadzenia księgowości. To ryzyko, które przyjmują na siebie przedsiębiorcy, może być szczególnie dotkliwe dla tych, którzy chcą prowadzić małą firmę, generującą niewielki przychód. To właśnie do tych osób skierowana jest działalność nierejestrowa. Prowadząc ją nie trzeba zgłaszać działalności w ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), urzędzie skarbowym i GUS (nie trzeba mieć numerów identyfikacyjnych NIP i REGON), nie trzeba płacić składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ani ubezpieczenia zdrowotne z tytułu pozarolniczej działalności, nie trzeba prowadzić skomplikowanej księgowości (tylko uproszczoną ewidencję sprzedaży). Ponadto nie trzeba płacić comiesięcznych (albo kwartalnych) zaliczek na podatek i podatku VAT (prowadzącego działalność nierejestrową obejmuje zwolnienie podmiotowe).

Obowiązki

Od momentu podjęcia działalności nierejestrowej należy prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży oraz rozliczania przychodów z działalności nierejestrowej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36 (według skali podatkowej), przestrzegać praw konsumentów, wystawiać faktury lub rachunki na żądanie kupującego.

Osoba prowadząca działalność nierejestrową jest „przedsiębiorcą" w świetle prawa cywilnego. Oznacza to, że np. w relacjach z konsumentami jest traktowana jako przedsiębiorca i ma z tego tytułu obowiązki (np. związane z reklamacją, zwrotem czy naprawą). Dotyczy to również prawa konsumenta do odstąpienia w terminie 14 dni od umowy zawartej na odległość.

Przydatne informacje

• By rozpocząć działalność nierejestrową, wystarczy prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży zawierającą sumaryczną kwotę uzyskanego przychodu należnego z danego dnia. W niektórych sytuacjach przepisy szczególne mogą przewidywać konieczność posługiwania się numerem NIP, o którego nadanie należy wtedy wystąpić za pomocą formularza NIP-7.
• Osoba prowadząca działalność nierejestrową może wystawić rachunek bądź fakturę, jeżeli będzie chciała tego druga strona transakcji.
• Nie ma przeciwwskazań do prowadzenia działalności nierejestrowej z przerwami (np. kilka miesięcy świadczenia usług, kilka miesięcy przestoju), o ile ani razu nie zostanie przekroczony próg miesięczny dotyczący przychodu należnego. Przekroczenie tego progu powoduje, że działalność przestaje być uznawana za działalność nierejestrową i staje się działalnością gospodarczą.
• Osoba prowadząca działalność nierejestrową może legalnie reklamować i promować swoją działalność, w tym, np. za pomocą stron internetowych.
• Działalności nierejestrowej nie można wykonywać w przypadku, gdy podjęcie danej działalności wymaga uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu w rejestrze działalności regulowanej na podstawie przepisów innych ustaw.
• Mając działalność nierejestrową nie można uzyskać wpisu w rejestrze działalności regulowanej (RDR).
• Prowadzenie działalności nierejestrowej nie jest przeciwwskazaniem do rejestracji w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna i posiadaniem statusu osoby bezrobotnej, ale:
  osoba uzyskująca status bezrobotnego w dniu rejestracji w urzędzie pracy, składa pisemne oświadczenie, że jest zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.
  Świadczenie usług w ramach działalności nierejestrowanej nie może wpływać na tę gotowość. Bezrobotny nadal jest zobowiązany stawiać się w wyznaczonych przez PUP terminach i korzystać z proponowanych przez niego form wsparcia. Tłumaczenie, że świadczy konkretne usługi w ramach nierejestrowanej działalności nie stanowi tutaj żadnego usprawiedliwienia.

Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

• Konstytucja Biznesu.
• Biznes.gov.pl.
• PUP Krosno.