Bariery językowe i kulturowe w Polsce oczami cudzoziemców - Zielona Linia

Język jest podstawowym narzędziem komunikacji, a dla cudzoziemców bariera językowa może być ogromnym wyzwaniem. Chociaż Polska jest coraz bardziej otwarta na obcokrajowców, a znajomość języka angielskiego wśród młodszych pokoleń Polaków rośnie, wciąż istnieje wiele miejsc, w których obcokrajowiec napotyka trudności w porozumiewaniu się.

Język polski jako wyzwanie

Język polski jest uznawany za jeden z trudniejszych języków na świecie, zwłaszcza dla osób, których język ojczysty nie należy do grupy języków słowiańskich. Polszczyzna jest językiem fleksyjnym, co oznacza, że formy gramatyczne wyrazów zmieniają się w zależności od liczby, przypadku czy czasu. Taka konstrukcja języka może stanowić barierę dla osób, które nie miały wcześniej do czynienia z językami o podobnej strukturze.

Zrozumienie reguł deklinacji, koniugacji czy stosowania czasów gramatycznych wymaga od cudzoziemca sporego wysiłku. Dodatkowo, wymowa polskich słów często sprawia trudność, zwłaszcza dla osób z krajów, w których fonetyka jest zupełnie inna. Przykłady to spółgłoski, jak „sz”, „cz”, „ż”, „ń”, które są obce wielu narodowościom.

Czytaj także: Polska – kraj tymczasowy czy na stałe? Motywacje i plany cudzoziemców

Niewielka znajomość języka polskiego

Pomimo rosnącej liczby osób mówiących po polsku, wciąż wielu obcokrajowców nie ma dostępu do kursów językowych, które pozwalałyby na szybkie opanowanie języka. W dużych miastach, takich jak Warszawa, Kraków czy Wrocław, znaczna część społeczeństwa zna język angielski, co ułatwia komunikację, jednak w mniejszych miejscowościach czy na wsiach znajomość języka obcego może być ograniczona.

Problemy z nauką języka polskiego są szczególnie widoczne wśród osób, które przyjeżdżają do Polski z krajów o zupełnie innej strukturze językowej, takich jak np. Wietnam, Egipt czy Chiny. Dla nich bariera językowa jest jedną z pierwszych trudności, z jakimi muszą się zmierzyć, a jej przezwyciężenie bywa czasochłonne i kosztowne.

Zrozumienie języka potocznego

Kolejną trudnością, którą napotykają cudzoziemcy, jest polski język potoczny i slang. Polacy często używają idiomów, wyrażeń kolokwialnych i lokalnych zwrotów, które mogą być nieczytelne lub niezrozumiałe dla osób spoza kraju. Cudzoziemcy, którzy opanowali podstawy języka, mogą mieć trudności ze zrozumieniem rozmów w polskim środowisku społecznym, zwłaszcza w sytuacjach nieformalnych.

Bariery kulturowe w Polsce

Obok trudności związanych z językiem, cudzoziemcy często napotykają również bariery kulturowe, które mogą utrudniać ich codzienne życie w Polsce. Polskie normy społeczne, obyczaje oraz sposób komunikacji mogą być inne niż te, do których są przyzwyczajeni w swoich krajach.

Inne podejście do pracy

Polska kultura pracy ma swoje specyficzne cechy, które mogą być zaskoczeniem dla osób przyjeżdżających z innych krajów. W Polsce istnieje silny akcent na punktualność, dyscyplinę oraz hierarchię w miejscach pracy. Z kolei w krajach, takich jak Włochy czy Hiszpania może istnieć większa elastyczność czasowa, a relacje w pracy mogą być mniej formalne.

Również tempo pracy w Polsce może stanowić wyzwanie dla osób, które przyjeżdżają z krajów o wolniejszym stylu życia. Dla niektórych cudzoziemców w Polsce może być zaskoczeniem, jak duży nacisk kładzie się na efektywność i wydajność w pracy.

Czytaj także: Nowa ojczyzna? Życie cudzoziemców w Polsce – wyzwania i szanse

Wartości rodzinne i społeczne

Wartości rodzinne są w Polsce bardzo ważne, a struktura rodziny często jest tradycyjna, z silnymi więziami międzypokoleniowymi. Cudzoziemcy przyzwyczajeni do bardziej indywidualistycznych społeczeństw, takich jak w Stanach Zjednoczonych czy Skandynawii, mogą mieć trudności z odnalezieniem się w polskim kontekście, gdzie znaczenie ma bliskość rodziny, pomoc rodziców w wychowywaniu dzieci czy szacunek do starszych.

Również podejście do kwestii społecznych, takich jak religia czy postawy wobec mniejszości, mogą różnić się w zależności od kraju pochodzenia. Cudzoziemcy, którzy przyjeżdżają z krajów o bardziej zróżnicowanej religijności i tradycjach, mogą napotkać trudności w akceptowaniu dominującej w Polsce roli Kościoła katolickiego.

Zwyczaje i obyczaje

Każdy kraj ma swoje specyficzne zwyczaje, które dla obcokrajowców mogą wydawać się dziwne lub trudne do zrozumienia. W Polsce szczególną rolę odgrywają święta, takie jak Boże Narodzenie, Wielkanoc czy Wszystkich Świętych. Zrozumienie ich kontekstu oraz zachowań z nimi związanych, takich jak wspólne posiłki, tradycje czy symbole, może być trudne dla osób spoza kraju.

Bariery językowe i kulturowe w Polsce są wyzwaniem zarówno dla cudzoziemców, jak i dla społeczeństwa polskiego, które musi dostosować się do rosnącej liczby osób z innych krajów. Chociaż język polski pozostaje dużą trudnością, a różnice kulturowe mogą być źródłem nieporozumień, to warto zauważyć, że Polacy stają się coraz bardziej otwarci i przyjaźni wobec obcokrajowców. Wiele organizacji, szkół językowych oraz ośrodków kulturowych podejmuje działania na rzecz integracji cudzoziemców, oferując pomoc w nauce języka oraz ułatwiając im adaptację w polskim społeczeństwie.

Równocześnie, z perspektywy cudzoziemców, wyzwania te mogą być postrzegane jako część procesu aklimatyzacji, który wiąże się z poznawaniem nowej kultury i języka. Im więcej wysiłku obcokrajowcy wkładają w adaptację, tym łatwiejsze staje się ich życie w Polsce. Wspólne zrozumienie i szacunek dla różnorodności kulturowej może prowadzić do lepszej integracji i wzajemnego zrozumienia, co pozwala na budowanie bardziej otwartego i tolerancyjnego społeczeństwa.

Katarzyna Tymińska (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Błasiak, M. (2020). Barriers in intercultural communication in Poland: The perspectives of foreign students. Journal of Intercultural Communication Research.

Krysztofiak, K. (2018). Językowe i kulturowe bariery w integracji obcokrajowców w Polsce. Studia nad Językiem i Kulturą.

Raport „Obcokrajowcy w Polsce – bariery i wyzwania” (2022), Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS).