Obecna sytuacja

Jak wynika z badań GUS w 2013 r. tylko 31 proc. Polek w wieku 55-64 lata pracowało zawodowo. Mężczyzn w tym samym wieku pracowało w Polsce 51,3 proc. Różnica pomiędzy zatrudnieniem mężczyzn i kobiet jest największa w grupie osób 50+. W Polsce jest ona również znacząco wyższa niż średnia różnica w poziomie zatrudnienia kobiet i mężczyzn w tej grupie wieku w krajach Unii Europejskiej.

Statystyczna Polka w dojrzałym wieku żyje skromnie, wydając środki przede wszystkim na zaspokojenie bieżących potrzeb. Z drugiej strony życie zawodowe kobiet po pięćdziesiątce wygląda zupełnie inaczej niż naszych mam i babć. Osoby zbliżające się do 50. roku życia mają coraz częściej wyższe wykształcenie, coraz dłużej chcą też pozostać aktywne zawodowo. W związku z wydłużeniem wieku emerytalnego kobiet do 67. roku życia, a także z ograniczeniami przywilejów możliwości przechodzenia na wcześniejszą emeryturę, utrzymanie aktywności ekonomicznej dojrzałych kobiet stało się niezmiernie istotną kwestią. 

Przyczyny niskiego poziomu zatrudnienia i zagrożenia jakie się z tym wiążą

Skąd tak niska aktywność zawodowa kobiet i tak duża dysproporcja w stosunku do mężczyzn? Wynika ona z kilku czynników. 

Istotną rolę odgrywa kulturowo zakorzenione w społeczeństwie przekonanie o roli kobiety jako osoby skupiającej się na życiu rodzinnym, wychowującej dzieci i wnuki, opiekującej się starszymi rodzicami. W takim obrazie trudno znaleźć miejsce na realizację zawodową. 

Nie bez znaczenia są także negatywne stereotypy, z jakimi muszą zmagać się dojrzali pracownicy, w szczególności kobiety. Z powodu popularnych uprzedzeń, nieznajdujących podstaw w rzeczywistości, dojrzałym kobietom znacznie trudniej jest przekonać do siebie pracodawców. Dodatkowo trudna sytuacja osób 50+ na rynku pracy potęguje zjawisko dyskryminacji kobiet, przejawiające się m.in. w średnio niższych zarobkach. 

Ponadto kobiety nie tylko zarabiają zazwyczaj mniej od swoich kolegów, ale również pracują krócej od nich, a także wcześniej przechodzą na emeryturę. Do niedawna kobiety mogły przechodzić na emeryturę w wieku 55 lat, przez co wszyscy traktowali ten wiek jako właściwy dla zakończenia aktywności zawodowej. Wiek emerytalny ulega stopniowemu wydłużaniu i wyrównywaniu, jednak do roku 2040 r. kobiety wciąż będą mogły przechodzić na emeryturę wcześniej niż mężczyźni. Krótszy staż i niższe zarobki przekładają się natomiast na niższą emeryturę, a ponieważ kobiety żyją dłużej niż mężczyźni, może to oznaczać pogorszenie ich sytuacji finansowej. 

Rozwiązania, perspektywy

Przekroczenie 50. roku życia nie powinno oznaczać kresu życia zawodowego. Może być to moment przełomowy. Z domu odchodzą dorosłe dzieci, zaś kobieta zaczyna mieć więcej czasu na realizację swoich planów. To może być najlepszy moment, aby wrócić do wcześniej zaniedbywanych pasji i odnaleźć zawodowe powołanie w nowym miejscu. Kobiety w wieku 50+ mają duże doświadczenie życiowe i zawodowe.

50-tka to także dobry wiek na powrót do zawieszonej aktywności zawodowej. Pomóc w tym powrocie może zaangażowanie społeczne – wśród wolontariuszek aż 80% kobiet to osoby po 50. roku życia. Kobiety dostrzegają również potrzebę podnoszenia kwalifikacji w celu zwiększenia swoich szans na rynku pracy. Chętniej niż mężczyźni decydują się na studia podyplomowe oraz kursy podnoszące kwalifikacje zawodowe. Polski Uniwersytet Trzeciego Wieku zrzesza 25 tysięcy słuchaczy, z czego większość to właśnie kobiety, rozwijają się również Uniwersytety Drugiego Wieku. 

Poszukujące pracy kobiety w wieku 50+ mogą liczyć na pomoc instytucji publicznych. Urzędy pracy oferują szereg instrumentów umożliwiających utrzymanie zatrudnienia, powrót do pracy i podnoszenie kwalifikacji. Osoby w wieku 50+ mają ponadto atrakcyjne możliwości dofinansowania do szkoleń i kursów.