Oczekiwania kontra obowiązki, czyli o konflikcie roli
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2013-01-16
Dylematy z jakimi spotykamy się na co dzień…
Wszyscy pracownicy funkcjonują pomiędzy dwoma światami. Życie prywatne i praca zawodowa u każdego mogą występować w nieco innych proporcjach, jednak zawsze istnieją w pewnej opozycji do siebie. Poza tym zwykle w pracy często dostrzegamy też pewien kontrast pomiędzy pragnieniami i oczekiwaniami a praktyczną stroną wykonywania obowiązków zawodowych.
Napięcie emocjonalne odczuwane w takich sytuacjach socjologowie określają mianem konfliktu roli. Zachodzi on wtedy, gdy pełnimy jednocześnie różne role społeczne, w których oczekiwania i potrzeby są trudne do pogodzenia. Taki konflikt występuje przede wszystkim w przypadku osób realizujących swoje role w życiu rodzinnym i w życiu zawodowym. Na przykład oczekiwania, które mają domownicy wobec żony i matki, są inne od tych, które ma szef wobec swojej pracownicy. Nawet jeżeli te dwie sfery dzielą konkretne ramy miejsca i czasu, to często zdarzają się przypadki, w których kobieta musi dokonać wyboru, w co się w danej chwili zaangażować. W społeczeństwie funkcjonują pewne wyobrażenia, jakie cechy i zachowania powinna przejawiać jako żona i matka. Z drugiej strony istnieje też model dobrego pracownika, którego trzyma się pracodawca. Taka kobieta, nie mogąc w pełni sprostać obu tym rolom, przeżywa właśnie konflikt roli.
W samym miejscu pracy również pojawiają się napięcia związane z rolą zawodową. Ich powodem mogą być:
- sprzeczne oczekiwania w odniesieniu do sposobu pełnienia danej funkcji,
- konieczność wykonywania zadań nielubianych lub sprzecznych z indywidualnym systemem wartości,
- konieczność wykonywania zadań uważanych za nienależące do zakresu obowiązków zdefiniowanych przez rolę.
Nie zawsze mamy wpływ na wyznaczane nam obowiązki, a nie powinniśmy odmawiać ich wykonania. Takie niedostosowanie może wynikać z wielu przyczyn, takich jak niewiedza przełożonego w kwestii kwalifikacji podwładnego, niewłaściwa komunikacja pomiędzy szefem a personelem czy niewłaściwy podział zadań w zespole. Takie niedopatrzenie można rozpoznać i naprawić, ale bywają też sytuacje, na które nie mamy wpływu. Gdy pracownik przyjął pracę ze względów finansowych albo przekazanie niechętnie widzianych zadań wynika z doraźnych interesów firmy, jest on zmuszony odsunąć na bok swoje potrzeby na rzecz osiągnięcia innych celów.
Wewnętrzne napięcie w wyniku konfliktu roli czasami może być naprawdę destrukcyjne. Gdy polega na konflikcie interpersonalnym, czyli wiąże się z zajęciem pozycji pomiędzy dwiema grupami ludzi, które wymagają od jednostki odmiennego postępowania, stres jest nieunikniony. Czasem szef musi wybierać pomiędzy lojalnością wobec swoich współpracowników a interesem firmy. Niejeden ojciec musi poświęcać swój czas pracy, zamiast spędzić go z rodziną. Wielu pracowników sektora usług przeżywa trudne chwile, starając się jednocześnie zaspokoić potrzeby klientów i oczekiwania swojego pracodawcy. Nieraz też praca wywołuje w nas dylematy natury moralnej. Musimy udawać, skrywać swoje emocje lub wręcz kłamać. Ofiary takich konfliktów tracą satysfakcję z pracy, a stres może negatywnie odbijać się na ich zdrowiu.
Gdy nie wiadomo, co robić
Zjawiskiem pokrewnym do omawianego zagadnienia jest niejednoznaczność roli. Określamy tak stres organizacyjny polegający na błędnym rozpoznaniu przez pracownika jego obowiązków, a wynikający z braku sprecyzowania celów lub zakresu pracy. Może mieć charakter:
- niejednoznaczności kryteriów wykonywania zadań, czyli niepewności co do standardów oceny pracy,
- niejednoznaczności metod pracy, czyli niepewności doboru metod lub procedur potrzebnych do dobrego wykonania zadań,
- niejednoznaczności schematów, czyli niepewności dotyczącej koordynacji zadań w czasie lub sekwencji ich wykonania.
Przyczyny takiego stanu rzeczy leżą przede wszystkim w złym zarządzaniu pracownikami lub nieprawidłowym lub niedostatecznym wdrożeniu pracownika w jego obowiązki. Również brak wewnętrznych regulacji i procedur w firmie powoduje w pracownikach poczucie niepewności co do wymaganego od nich zachowania oraz jego konsekwencji. Niejednoznaczność roli wpływa przede wszystkim na komfort pracy, a jej skutki nie są tak dotkliwe dla psychiki. Jeżeli jednak dadzą się wyeliminować, to na pewno pozytywnie wpłynie to na nasze samopoczucie w miejscu pracy i w ogóle w życiu.
Magdalena Kijowska (Zielona Linia 19524, Centrum
Informacyjno-Konsultacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
http://www.rynekpracy.pl/slownik_1.php/wpis.92
http://kadry.nf.pl/Artykul/5759/Morderczy-konflikt-rol-czyli-stres-organizacyjny/
Zobacz podobne artykuły:
Dni pracodawców 2023 2023 jest Europejskim Rokiem Umiejętności. W związku z tym, w dniach 23-27 października 2023 r., obchodzony będzie Europejski Tydzień Umiejętności Zawodowych, w ramach którego w Polsce odbędą się w tym czasie Dni Pracodawców, organizowane przez wojewódzkie i powiatowe urzędy pracy.
5 umiejętności miękkich, które pracownicy powinni doskonalić [INFOGRAFIKA] Zdaniem ekspertów, rozwijanie kompetencji związanych w inteligencją emocjonalną pozytywnie wpływa na rozwój kariery. Pracownik buduje dzięki temu właściwe relacje w zespole, co przekłada się na jakość i dynamikę współpracy. Na których umiejętnościach miękkich najlepiej się skupić i je rozwijać? Oto pięć propozycji wskazanych przez ekspertów.
Jak pracownicy oceniają przełożonych? Ogólnopolskie sondaże, zlecane każdego roku przez Great Place to Work, pokazują jak pracownicy oceniają przełożonych. Jaki wpływ na postrzeganie kadry zarządzającej miała pandemia i okres wyjścia z kryzysu? Zapraszamy do lektury wniosków płynących z sondaży.
Prognoza zapotrzebowania na kompetencje i kwalifikacje Rozwój technologiczny ma duży wpływ na zmiany, które zachodzą na rynku pracy. Widać to m.in. po zapotrzebowaniu na nowe kompetencje i kwalifikacje, które pojawiło się wśród pracodawców. Dotyczy ono zarówno obecnych, jak i przyszłych pracowników. Jakich umiejętności wymagają i będą wymagać przedsiębiorcy? Na to pytanie odpowiadają autorzy raportu „Prognoza zapotrzebowania na kompetencje i kwalifikacje w wybranych branżach w związku ze zmianami w gospodarce”, przygotowanego przez Konfederację Lewiatan.
List motywacyjny – na co zwrócić uwagę? Jest on często określany jako dokument pomocniczy, dołączany do CV. I chociaż CV zawiera najważniejsze informacje o kandydacie, potwierdzając jego kwalifikacje i umiejętności, nie zawsze jest wystarczające. Czym jest list motywacyjny i na co zwrócić uwagę podczas jego tworzenia? Podpowiadamy.
Praca marzeń z aplikacją "Moja Praca" „Moja Praca” to nowoczesne narzędzie, które ułatwia osobom szukającym pracy znalezienie odpowiedniego zatrudnienia. Sercem aplikacji są symulatory rozmów kwalifikacyjnych, które dają możliwość odpowiedzi na najpopularniejsze pytania rekruterów i sprawdzenie wyników. „Moja Praca” umożliwia także rozwiązywanie testów osobowości i predyspozycji, dzięki którym osoba zainteresowana dowie się, jaka praca najlepiej do niej pasuje. W aplikacji dostępne są również, codziennie aktualizowane, oferty pracy. Dodatkowo, „Moja Praca” umożliwia zapisanie w telefonie w schowku CV, które szybko można dołączyć do odpowiedzi na interesujące ogłoszenie. W aplikacji znajduje się także porcja przydatnych i inspirujących informacji i tekstów. Dlaczego warto ją zainstalować? Odpowiadamy.
10 "bezpiecznych" zawodów [INFOGRAFIKA] Gwałtowny rozwój sztucznej inteligencji sprawił, iż pojawiły się obawy co do utrzymania się niektórych stanowisk na rynku pracy. Pomimo swoich wyjątkowych umiejętności ChatGPT nie jest jednak w stanie zastąpić zawodów, w których liczy się empatia i zrozumienie ludzkich emocji. Jakie to zawody? Sprawdźcie.
5 elementów skutecznej komunikacji [INFOGRAFIKA] Właściwa komunikacja jest niezbędnym elementem relacji międzyludzkich, zarówno na polu prywatnym jak i zawodowym. Aby komunikować się jasno i efektywnie należy pamiętać o przestrzeganiu kilku prostych zasad. Oto one.
