Czym się różni zatrudnienie od innej pracy zarobkowej?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2025-11-14
W ustawie o rynku pracy i służbach zatrudnienia często pojawiają się dwa pojęcia dotyczące podjęcia pracy. Pierwsze to „zatrudnienie”, drugie „inna praca zarobkowa”. Czym się różnią? Odpowiadamy.
Na wstępie warto przytoczyć ustawowe definicje tych dwóch pojęć. W przypadku zatrudnienia, czytamy, że chodzi o wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego lub umowy o pracę nakładczą.
Gdy w ustawie jest mowa o innej pracy zarobkowej oznacza to wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub umowy o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, albo umowy o pomocy przy zbiorach, o której mowa w art. 91a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, lub w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych.
Czytaj także: Powrót na zasiłek w świetle nowych przepisów
Zatrudnienie
W definicji zatrudnienia czytamy m.in. o stosunku pracy. W tym przypadku chodzi o stosunek prawny między pracownikiem a pracodawcą. W jego ramach pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Cechą charakterystyczną stosunku pracy jest wykonywanie pracy w warunkach podporządkowania, a także wykonywanie pracy osobiście, w sposób ciągły i powtarzający się. Natomiast pracodawca zatrudnia pracownika za wynagrodzeniem. Na podstawie stosunku pracy nie jest możliwa praca nieodpłatna.
Stosunek pracy może powstać na podstawie: umowy o pracę (najpopularniejsza forma zatrudnienia), powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę.
W przypadku stosunku pracy zasady wykonywania pracy czy zawierania i rozwiazywania umów określa przede wszystkim Kodeks pracy.
Definicja zatrudnienia wspomina również o stosunku służbowym (dotyczy pracowników państwowych) oraz pracy nakładczej (tzw. chałupnictwo), którą regulują przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą.
Inna praca zarobkowa
W definicji innej pracy zarobkowej czytamy, że jest to m.in. powierzenie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych. Wymieniony w definicji katalog umów jest katalogiem otwartym i zawiera przykłady umów cywilnoprawnych. Zatem każde powierzenie pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy cywilnoprawnej należy traktować jako inną pracę zarobkową (w myśl ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia). W przeciwieństwie do stosunku pracy, który reguluje Kodeks pracy, zasady zawierania umów cywilnoprawnych zawarte są w Kodeksie cywilnym.
Czytaj także: Porozumienie stron lub wypowiedzenie umowy przez pracownika a prawo do zasiłku
Zatrudnienie, inna praca zarobkowa a status bezrobotnego
W ustawie o rynku pracy i służbach zatrudnienia, w definicji bezrobotnego, czytamy m.in., że bezrobotnym jest osoba niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej.
Oznacza to, że jeżeli ktoś jest zatrudniony lub wykonuje pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej (inna praca zarobkowa), nie może się zarejestrować w urzędzie pracy jako bezrobotny. Może to zrobić jako poszukujący pracy (inny status niż bezrobotny).
Jeżeli osoba zarejestrowana jako bezrobotna zostanie zatrudniona (np. na podstawie umowy o pracę) lub rozpocznie pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia, umowy o dzieło), powinna wyrejestrować się z urzędu pracy i, jeżeli jest taka potrzeba, zarejestrować ponownie po zakończeniu którejś z tych umów.
Szczegółowych informacji w zakresie rejestracji w urzędzie pracy udzielają konsultanci Zielonej Linii pod numerem telefonu 19 524.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Termin wypłaty wynagrodzenia za pracę – w trakcie zatrudnienia i po zakończonej umowie Wynagrodzenie za pracę (w ramach stosunku pracy) jest świadczeniem podlegającym szczególnej ochronie. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownik nie może się go zrzec, a pracodawca jest zobowiązany do zatrudnienia za wynagrodzeniem. Kiedy powinna być wypłacana pensja? Co z terminem wypłaty, gdy kończy się umowa? Odpowiadamy.
Brak wynagrodzenia a rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia Czy niewypłacanie pracownikowi wynagrodzenia na czas może być powodem rozwiązania umowy przez pracownika bez wypowiedzenia? Na co zwrócić uwagę i jakie przepisy Kodeksu pracy mają w tym przypadku zastosowanie? Odpowiadamy.
Okres wypowiedzenia. Czy wlicza się do stażu pracy? Czy można go skrócić? Wypowiadając umowę o pracę na czas określony lub nieokreślony należy pamiętać, że po złożeniu wypowiedzenia obowiązuje jeszcze okres wypowiedzenia, który jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Czy wlicza się on do stażu pracy? Czy przepisy przewidują możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia? Odpowiadamy.
Okresy wpływające na wymiar urlopu Urlop wypoczynkowy jest jednym z uprawnień pracownika, czyli osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Wymiar urlopu zależy od stażu pracy i wykształcenia pracownika. Jakie okresy wpływają na ilość (20 czy 26) wolnych dni? Odpowiadamy.
Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Czy można cofnąć zgodę? Porozumienie stron jest jedną z form rozwiązania umowy o pracę. Jak wskazuje nazwa, to najmniej konfliktowy sposób zakończenia stosunku pracy. Wymaga jednak aprobaty obu stron umowy, a więc pracodawcy i pracownika. Czy wyrażoną zgodę na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron można cofnąć? Odpowiadamy.
Wypowiedzenie umowy pracownicy w ciąży Czy pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę pracownicy w ciąży? Zgodnie z przepisami, nie. Pracownica taka jest chroniona od pierwszego dnia ciąży. Są jednak sytuacje, w których może dojść do zakończenia pracy takiej pracownicy. Jakie to przypadki? Odpowiadamy.
Czy pracodawca może powierzyć pracę w innym miejscu niż wskazane w umowie? Miejsce lub miejsca wykonywania pracy są wskazane w umowie o pracę. Czy pracodawca może powierzyć pracownikowi pracę w innej lokalizacji niż ta wskazana w umowie? Odpowiadamy.
Czy można podpisać umowę o pracę w trakcie zwolnienia lekarskiego? Zwolnienie lekarskie pracownika to szczególny czas, w którym np. pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę. Stanowi o tym art. 41 Kodeksu pracy. Co w sytuacji, gdy pracownik chce podpisać umowę o pracę w trakcie choroby? Czy ma do tego prawo? Odpowiadamy.
