Powrót

Alimenty od rodzica przebywającego za granicą

 Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2023-10-02

W celu dochodzenia roszczeń alimentacyjnych od rodzica przebywającego za granicą, w przypadku braku orzeczenia w tym zakresie, należy złożyć pozew o ich zasądzenie, w odpowiednim przypadku także o ustalenie ojcostwa. Można go złożyć bezpośrednio zarówno do polskiego, jak i zagranicznego sądu bądź za pośrednictwem właściwego organu centralnego). W zależności od tego, w jakim państwie przebywa pozwany/zobowiązany do alimentacji, kwestie dotyczące jurysdykcji i trybu przesyłania wniosków opierają się na innych podstawach prawnych.

 

Należy przy tym pamiętać, iż na podstawie art. 49 Rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych, art. 4 Konwencji o międzynarodowym dochodzeniu alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny, sporządzonej dnia 23 listopada 2007 r., art. 2 Konwencji o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 20 czerwca 1956 r., Ministerstwo Sprawiedliwości pełni rolę organu centralnego w zakresie przyjmowania wniosków z zagranicy i nadaje im dalszy bieg, gdy wnioskodawca ma miejsce zamieszkania za granicą, a osoba pozwana/dłużnik przebywa na terytorium Polski.

Na stronie internetowej Haskiej Konferencji Prawa Prywatnego Międzynarodowego HCCH oraz na stronie Europejskiego Portalu e-sprawiedliwość, wskazane są szczegółowe informacje, do jakiego organu powinien zgłosić się wierzyciel celem złożenia wniosku (pozwu).

Jest to jednak procedura fakultatywna, tzn. wnioskodawca może podjąć decyzję czy z niej skorzysta ponieważ istnieje możliwość przesłania pozwu również bezpośrednio do właściwego sądu w Polsce.

Natomiast organem centralnym przesyłającym wnioski za granicę (gdy wnioskodawca ma miejsce zamieszkania w Polsce, a pozwany za granicą) jest sąd okręgowy (Sekcja obrotu prawnego z zagranicą) właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy, najczęściej wierzyciela alimentacyjnego.

Informacje dotyczące dochodzenia roszczeń alimentacyjnych od zobowiązanego do alimentacji, mającego miejsce zamieszkania poza granicami Polski, w przypadku gdy wierzyciel mieszka w Polsce i zostało wydane orzeczenie alimentacyjne

1. W przypadku, gdy dłużnik przebywa na terytorium Unii Europejskiej, zastosowanie znajdzie Rozporządzenie Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (Dz.U.UE L z dnia 10 stycznia 2009 r.). Powyższy akt prawny reguluje tryb przekazywania wniosków wskazanych w art. 56 (1), tj.

  • a) uznanie lub uznanie ze stwierdzeniem wykonalności orzeczenia;
  • b) wykonanie orzeczenia wydanego lub uznanego w wezwanym państwie członkowskim;
  • c) uzyskanie orzeczenia w wezwanym państwie członkowskim w przypadku braku jakiegokolwiek orzeczenia, w tym także, w razie potrzeby, ustalenie ojcostwa;
  • d) uzyskanie orzeczenia w wezwanym państwie członkowskim, jeżeli nie istnieje możliwość uznania ani stwierdzenia wykonalności orzeczenia wydanego w państwie innym niż to państwo członkowskie;
  • e) zmianę orzeczenia wydanego w wezwanym państwie członkowskim;
  • f) zmianę orzeczenia wydanego w państwie innym niż wezwane państwo członkowskie" oraz
  • g) art. 53 (wniosek o podjęcie szczególnych działań w przedmiocie uzyskania informacji o adresie, dochodach i majątku dłużnika).

Wierzyciel mieszkający w Polsce powinien udać się do właściwego (ze względu na miejsce zamieszkania) sądu okręgowego (Sekcja obrotu prawnego z zagranicą), który udzieli informacji  w zakresie wymaganej dokumentacji i przekaże wniosek do zagranicznego organu centralnego.

Należy również wskazać, iż orzeczenia alimentacyjne wydane po 18 czerwca 2011 r. (w przypadku Danii – po 27 marca 2015 r.) w państwach, które są objęte Protokołem haskim  z dnia 23.11.2007 r. o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych (Dz.U. L 331  z 16.12.2009 r., s. 17) są automatyczne uznawane za wykonalne w innych państwach członkowskich.

W przypadku orzeczenia wydanego wcześniej niezbędne będzie przeprowadzenie procedury uznania orzeczenia.

Wniosek o uznanie orzeczenia zagranicznego w Polsce składa się do sądu okręgowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania strony postępowania mieszkającej w Polsce.

 

Dodatkowo, niniejsze rozporządzenie zmienia rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, zastępując jego przepisy mające zastosowanie do zobowiązań alimentacyjnych.

 

2. W sytuacji, gdy dłużnik przebywa na terytorium m.in.: Albanii, Białorusi, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Norwegii, Turcji, Ukrainy, USA, Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii oraz Irlandii Północnej  (szczegółowa lista państw dostępna na uprzednio wskazanej stronie HCCH), zastosowanie znajduje Konwencja o międzynarodowym dochodzeniu alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny, sporządzona dnia 23 listopada 2007 r. (Dz.U. UE L z dnia 22 lipca 2011 r.).

Podobnie, jak w poprzednim przypadku, wniosek składany jest za pośrednictwem właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wierzyciela alimentacyjnego sądu okręgowego.

Przedmiotowa konwencja zastąpiła z zastrzeżeniem art. 56 ustęp 2, Konwencję haską z dnia 2 października 1973 r. o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń odnoszących się do obowiązków alimentacyjnych oraz Konwencję haską z dnia 15 kwietnia 1958 r. o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń w przedmiocie obowiązków alimentacyjnych w stosunku do dzieci, o ile ich zakres stosowania między tymi Państwami pokrywa się z zakresem stosowania niniejszej Konwencji, jak również zastąpiła Konwencję o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą, sporządzoną w Nowym Jorku dnia 20 czerwca 1956 r.

Państwami-Stronami Konwencji nowojorskiej są m.in.: Algieria, Argentyna, Australia, Barbados, Białoruś, Brazylia, Burkina Faso, Chile, Chiny, Ekwador, Filipiny, Gwatemala, Haiti, Izrael, Kazachstan, Kirgistan, Kolumbia, Macedonia, Maroko, Meksyk, Mołdawia, Monako, Niger, Nowa Zelandia, Pakistan, Republika Środkowo-Afrykańska, Republika Zielonego Przylądka, Serbia, Seszele, Sri Lanka, Surinam, Szwajcaria, Tajwan, Turcja, Urugwaj, Watykan.

 

3. Ponadto, Polska jest związana wieloma umowami dwustronnymi dotyczącymi obrotu prawnego w sprawach rodzinnych, na podstawie których istnieje możliwość dochodzenia roszczeń alimentacyjnych w krajach, z którymi łączy Polskę taka umowa.

 

4. Inaczej rzecz się ma w stosunkach między Polską a Islandią. Konwencja o jurysdykcji i uznawaniu oraz wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, sporządzona w Lugano dnia 30 października 2007 r. (Dz.Urz. UE L 339 z dnia 21.12.2007 r., s. 3-41), która na mocy art. 65 (z zastrzeżeniem art. 66 i 67) zastąpiła inne konwencje oraz Konwencja o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych sporządzona w Lugano dnia 16.09.1988 r. (Dz .U. z 2000 r., Nr 10, poz. 132 i 133) w stosunkach pomiędzy Polską a Islandią nie ustanowiły organów centralnych, udzielających pomocy wnioskodawcom.

Tym samym ww. akty prawne nie przewidują pośrednictwa sądów powszechnych oraz ministerstw sprawiedliwości w przekazywaniu wniosków o stwierdzenie wykonalności wyroków do właściwych organów na terytorium Islandii.

Podkreślenia wymaga, iż za czynności podejmowane na podstawie ww. przepisów związane z przyjmowaniem wniosków i dokumentów związanych z dochodzeniem roszczeń alimentacyjnych nie pobiera się opłat.

Istnieje także możliwość złożenia wniosku w przedmiocie uzyskania pomocy prawnej. W celu uzyskania szczegółowych informacji należy skontaktować się z Sekcją obrotu prawnego z zagranicą najbliższego sądu okręgowego, bądź zapoznać się z informacjami dostępnymi na stronie e-justice. Zachęcamy także do zapoznania się z informacjami dostępnymi na stronie StopUprowadzeniomDzieci, na której została wyszczególniona specjalna zakładka dotycząca Alimentów.

 

Alimenty od rodzica przebywającego za granicą

Brexit

W związku z wystąpieniem Wielkiej Brytanii z UE i zakończeniem z dniem 31.12.2020 r. okresu przejściowego w stosunkach pomiędzy Polską, a Wielką Brytanią nie stosuje się prawa europejskiego, a Wielka Brytania traktowana jest jako państwo trzecie. Z tych względów od 01.01.2021 r. nie stosujemy Rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych - za wyjątkiem spraw wszczętych przed 01.01.2021 r. na tej podstawie prawnej.

Więcej informacji w zakresie zmian dotyczacych odpowiedzialności rodzicielskiej oraz innych zwiazanych ze sprawami rodzinnymi znajduje się na stronie internetowej pn. "Stop uprowadzeniom dzieci".

 

Aktualizacja: Ministerstwo Sprawiedliwości


Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu www.powroty.gov.pl, opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

W przypadku treści aktualizowanych przez współpracujących z serwisem powroty.gov.pl ekspertów z ministerstw i innych publicznych instytucji odpowiedzialność za przekazane informacje ponoszą ww. instytucje.