Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2023-10-11

Świadczenia rodzinne

Polacy mają prawo ubiegać się o irlandzkie świadczenia rodzinne pod warunkiem wykonywania tam pracy bądź samozatrudnienia (self-employed) oraz odprowadzania z tego tytułu składek na ubezpieczenia społeczne PRSI.

Zgodnie z prawem wspólnotowym do zasiłków rodzinnych są zaliczane m.in. następujące rodzaje świadczeń:

• Child Benefit – zasiłek na dziecko,
• Working Family Payment – zasiłek dla rodzin o niskich dochodach,
• One Parent Family Payment – dodatek dla rodzin niepełnych,
• Guardian’s Payment (Non-Contributory) – zasiłek dla opiekuna prawnego sieroty (bezskładkowy),
• Domiciliary Care Allowance – dodatek z tytułu opieki domowej nad niepełnosprawnym dzieckiem.

Szczegółowe informacje o wymienionych świadczeniach rodzinnych oraz dane kontaktowe do instytucji, które decydują o ich przyznaniu, można znaleźć w naszym niezbędniku.

Możliwość ubiegania się przez Polaków o irlandzkie świadczenia rodzinne po powrocie do Polski zależy od przepisów regulujących, który kraj ma obowiązek wypłaty świadczeń w sytuacji, gdy prawo do nich nabywa się w więcej niż jednym kraju (ze względu na miejsce pracy, pobytu lub pobieranych świadczeń emerytalnych).  Priorytetem są następujące reguły:

• prawa wynikające z wykonywania pracy lub samozatrudnienia,
• prawa wynikające z faktu wypłaty świadczeń emerytalnych,
• prawa wynikające z faktu pobytu (rezydencji).

W sytuacji, gdy jeden z rodziców wykonuje działalność zawodową w Irlandii, zaś drugi rodzic jest aktywny zawodowo na terytorium Polski, jak również dzieci, na które wnioskowane są świadczenia mieszkają w Polsce, Polska będzie krajem pierwszeństwa do ustalania prawa do świadczeń rodzinnych. W tej sytuacji  Irlandia wypłaci tylko dodatek dyferencyjny (różnicę pomiędzy świadczeniami w dwóch zainteresowanych państwach), jeśli irlandzkie świadczenia są wyższe niż w Polsce.

Jeśli pierwszeństwo do wypłaty świadczeń rodzinnych ma ustawodawstwo Irlandii (np. jeden z rodziców pracuje w Irlandii, a drugi przebywa wraz z dziećmi w Polsce i nie pracuje), instytucja zagraniczna przyznaje świadczenia rodzinne w pełnej wysokości (po spełnieniu kryteriów przewidzianych przez tamtejsze przepisy). Jeśli okaże się, że według polskiego ustawodawstwa świadczenia rodzinne przysługiwałyby w wyższej wysokości – właściwy organ w Polsce przyzna dodatek dyferencyjny, czyli różnicę pomiędzy świadczeniami w dwóch zainteresowanych państwach.

Jeśli zatem wniosek o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych nie zostanie złożony w kraju pierwszeństwa, kraj drugiej kolejności, do którego wpłynie wniosek o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych, nie jest zobowiązany do wypłaty pełnej wysokości tych świadczeń - kraj drugiej kolejności zawiesza wówczas uprawnienie do świadczeń rodzinnych do kwoty przewidzianej przez pierwsze ustawodawstwo i, jeśli są ku temu podstawy, określa dodatek dyferencyjny dla sumy, która przekracza tę kwotę.

Uwaga! Jeżeli uprawnienia do świadczeń rodzinnych występują tylko w Irlandii, a rodzic pracujący w tym kraju nie złoży w tej sprawie wniosku, o świadczenia irlandzkie może wystąpić także drugi rodzic lub opiekun prawny dzieci (np. partner, były małżonek, krewny).

Aktualizacja: Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Wydział Konsularny i Polonii Ambasady RP w Dublinie