Młodociany w pracy
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2016-03-15
Zatrudnienie młodocianego, czyli osoby, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18. roku życia wiąże się z dodatkowymi obowiązkami.
Kiedy młodocianego zatrudnić nie można
Warunkiem zatrudnienia młodocianego jest ukończenie przez niego co najmniej gimnazjum oraz przedstawienie świadectwa lekarskiego stwierdzającego, że praca danego rodzaju nie zagraża jego zdrowiu. Młodociani nieposiadający kwalifikacji zawodowych mogą być zatrudniani tylko w celu przygotowania zawodowego.
Zgodnie z zasadami, zatrudnianie osoby, która nie ukończyła 16. roku życia, jest zabronione. Od każdej jednak reguły na ogół jest wyjątek, tak jest też w tym przypadku. Przepisy prawa pozwalają na wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16. roku życia, ale jedynie na rzecz określonych pracodawców. Jeśli prowadzisz działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową, możesz zatrudnić nastolatka poniżej 16. roku życia. Pamiętaj jednak, że potrzebujesz zgody jego opiekuna lub przedstawiciela ustawowego oraz zezwolenie właściwego inspektora pracy.
Czas pracy
Czas pracy młodocianego różni się od czasu pracy pełnoletniego. Uzależniony jest on od wieku. Dla młodocianego w wieku do 16 lat czas pracy nie może przekraczać 6 godzin na dobę, a dla starszych - 8 godzin na dobę. Przy czym należy pamiętać o tym, że do czasu pracy młodego pracownika wlicza się także czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych - bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy czy też nie.
W przypadku nadgodzin i nocnych zmian Kodeks pracy jest nieugięty. Kategorycznie zabrania pracować młodocianym w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej, która przypada pomiędzy godziną 22.00 a 6.00 rano.
Odpoczynek
Z racji wieku, Kodeks zapewnia młodocianym również dłuższe niż starszym pracownikom okresy odpoczynku. Przerwa w pracy, obejmująca porę nocną, powinna trwać nie mniej niż 14 godzin, ponadto pracownik młodociany w każdym tygodniu powinien mieć zapewniony 48-godzinny, nieprzerwany odpoczynek, obejmujący niedzielę.
Przerwa na drugie śniadanie lub obiad dla młodocianego także musi być dłuższa. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy nieletniego jest dłuższy niż 4,5 godziny, to musisz udzielić przerwy trwającej nieprzerwanie 30 minut. Przerwa wliczana jest do czasu pracy.
Urlop i ferie
Prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 12 dni roboczych, młodociany nabywa z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy. Po roku pula jego dni urlopowych wzrasta do 26 dni roboczych. Jednak w roku kalendarzowym, w którym młodociany pracownik kończy 18 lat, przysługuje mu prawo do urlopu w wymiarze 20 dni, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat.
Dodatkowo zobowiązany jesteś udzielić młodocianemu, uczęszczającemu do szkoły, urlopu w okresie ferii szkolnych. Młodocianemu przysługuje również urlop zaliczkowy. Jeśli nie nabył on jeszcze prawa do urlopu, to na jego wniosek możesz udzielić mu urlopu w okresie ferii szkolnych zaliczkowo. W przypadku zaś młodocianego, ucznia szkoły dla pracujących, na jego wniosek zobowiązany jesteś w okresie ferii szkolnych udzielić mu urlopu bezpłatnego w wymiarze nieprzekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy. Okres tego urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Pomimo tego, że umowę o pracę zawierasz z młodocianym, zobowiązany jesteś poinformować opiekunów prawnych o ryzyku zawodowym, wiążącym się z wykonywaną przez młodocianego pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.
Joanna Kuzub (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
